پرسش :
به چه دليل سنتِ الهى رجعت، در امت اسلامى نيز تكرار خواهد شد؟
پاسخ :
قرآن و روايات متواتر و قطعى، يك صدا خبر از رجعت شمارى از انسان ها در عصر ظهور مى دهند، كه براى اثبات اين حقيقت به چند نمونه اشاره مى كنيم:
اول:
(وَ إِذا وَقَعَ الْقَوْلُ عَلَيْهِمْ أَخْرَجْنا لَهُمْ دَابَّةً مِنَ الاَْرْضِ تُكَلِّمُهُمْ أَنَّ النّاسَ كانُوا بِآياتِنا لا يُوقِنُونَ)؛[1] چون سخن بر آنها فرود آيد، از زمين جنبده اى برايشان بيرون مى آوريم كه با آنها سخن گويد كه مردم به آيه هاى ما يقين نداشتند.
به نظر دانشمندان شيعه و سنى، اين آيه مربوط به همين دنياست، نه روز قيامت؛[2] و سخن از پديدار شدن كسى است كه با مردم عصر سخن مى گويد.[3] احاديث صحيح شيعى مى گويند: مراد، اميرالمؤمنين (عليه السلام) است كه رجعت مى كند.[4]
دوم:
(وَ يَوْمَ نَحْشُرُ مِنْ كُلِّ أُمَّة فَوْجاً مِمَّنْ يُكَذِّبُ بِآياتِنا فَهُمْ يُوزَعُونَ)[5]؛ در اين روز ما از هر امتى گروهى از كسانى را كه آيات ما را تكذيب مى كردند محشور مى كنيم، پس آنها نگه داشته مى شوند.
اين آيه نيز مربوط به همين دنياست، چون مى گويد از هر امتى گروهى را محشور مى كنيم، حال آن كه در رستاخيز تمام امت ها محشور مى شوند: (وَ يَوْمَ نُسَيِّرُ الْجِبالَ وَ تَرَى الاَْرْضَ بارِزَةً وَ حَشَرْناهُمْ فَلَمْ نُغادِرْ مِنْهُمْ أَحَداً)[6]؛ در حقيقت آيه ى قبلى و اين آيه مربوط به روزهاى پايانى دنياست. در سه آيه ى بعد، نوبت به ذكر روز قيامت رسيده است. (وَ يَوْمَ يُنْفَخُ فِي الصُّورِ)[7] پس اين آيه ى شريفه بر وقوع رجعت در امت اسلامى گواهى مى دهد.
سوم: علماى علم حديث از پيامبر اكرم (صلى الله عليه وآله)روايت كرده اند كه امت اسلامى و امت هاى پيشين، مشابهت هايى دارند و حوادث مهمى كه در امت هاى پيشين روى داده است در امت اسلامى نيز روى خواهد داد؛ مسلماً يكى از آن حوادث مهم، رجعت است. به برخى از اين روايات اشاره مى كنيم:
1. ابى سعيد خدرى از پيامبر اكرم (صلى الله عليه وآله) نقل مى كند كه فرمود:
لَتَتْبَعُنَّ سنن من كان قبلكم شبراً بشبر و ذراعاً بذراع حتى لو دخلوا جحرضب لتبعتموهم، قلنا يا رسول الله: اليهود و النصارى؟ قال: فمن؟[8]؛ شما (مسلمانان) همان سنت پيشينيان را وجب به وجب (و گام به گام) خواهيد رفت تا آنجا كه اگر يكى از آنها در سوراخ سوسمارى رفته باشد شما هم خواهيد رفت. گفتيم اى رسول خدا: (مراد از پيشينيان) يهود و نصارا هست؟ فرمود: پس چه كسى؟
2. ابى هريره از پيامبر اكرم (صلى الله عليه وآله) نقل مى كند كه فرمود:
لاتقوم الساعة حتى تأخذ أمتى باخذ القرون قبلها شبراً بشبر و ذراعاً بذراع...؛[9] قيامت بر پا نمى شود، مگر آن كه امت من به گرفتارى هايى كه امت هاى پيشين دچار شده اند گرفتار شوند.
3. شيخ صدوق روايت مى كند كه پيامبر اكرم (صلى الله عليه وآله) فرمود:
كلّ ما كان فى الامم السالفة فانه يكون فى هذه الامة مثله جزو النعل بالنعل والقذّة بالقذّة[10]؛ هر آنچه در امت هاى پيشين بود در اين امت نيز خواهد بود، بى كم و زياد.
رواياتى نيز وجود دارد كه حكايت از وقوع رجعت در عصر پيامبر (صلى الله عليه وآله)(به عنوان معجزه ى حضرت) مى كند.[11]
پی نوشتها:
[1]. سوره ى نمل، آيه ى 82.
[2]. جعفر سبحانى، الالهيات، ج 2، ص 790.
[3]. جارالله زمخشرى، تفسير كشاف، ج 3، ص 384؛ جلال الدين سيوطى، تفسير در المنثور، ج 6، ص 377؛ سنن ابن ماجه، ج 2، ص 1353، تحقيق عبدالباقى، كتاب الفتن، باب 32. سنن ترمزى؛ ج 5، ص 340 و تفسير القرآن، باب 28، ح 3187.
[4]. سيد هاشم حسين بحرانى، تفسير برهان، ج 3، ص 209؛ شيخ حر عاملى، الايقاظ من الهجمة، ص 367؛ و فى وقوع الرجعه للانبياء و الائمه.
[5]. سوره ى نمل، آيه ى 83.
[6]. سوره ى كهف، آيه ى 47. و روزى كه كوه ها را به حركت درآوريم و زمين را آشكار (و مسطح) مى بينى، و همه ى آنان را برانگيزيم، و احدى از ايشان را فروگذار نخواهيم كرد.
[7]. سوره ى نمل، آيه ى 87: و روزى را كه در «صور» دميده مى شود.
[8]. بخارى، صحيح بخارى، كتاب الاعتصمام، ج 9، ص 126، باب قول النبى؛ سنن ابن ماجه، باب افتراق الامم، ح آخر.
[9]. صحيح بخارى، كتاب الاعتصام، ج 9، ص 126، باب قول النبى؛ على متقى هندى، كنز العمال، ج 11، ص 133، ح 30919 به بعد.
[10]. شيخ صدوق، كمال الدين، ص 576؛ محمد باقر مجلسى، بحارالانوار، ج 28، ص 10، ح 15.
[11]. شيخ حرّ عاملى، الايقاظ من الهجعه، الباب السابع، ص 90؛ قريش از پيامبر درخواست نمودند تا كسانى را زنده كند، و آنها زنده شدند.
منبع: آخرين سفر، رحيم لطيفى، انتشارات مركز مديريت حوزه علميه قم (1385)
قرآن و روايات متواتر و قطعى، يك صدا خبر از رجعت شمارى از انسان ها در عصر ظهور مى دهند، كه براى اثبات اين حقيقت به چند نمونه اشاره مى كنيم:
اول:
(وَ إِذا وَقَعَ الْقَوْلُ عَلَيْهِمْ أَخْرَجْنا لَهُمْ دَابَّةً مِنَ الاَْرْضِ تُكَلِّمُهُمْ أَنَّ النّاسَ كانُوا بِآياتِنا لا يُوقِنُونَ)؛[1] چون سخن بر آنها فرود آيد، از زمين جنبده اى برايشان بيرون مى آوريم كه با آنها سخن گويد كه مردم به آيه هاى ما يقين نداشتند.
به نظر دانشمندان شيعه و سنى، اين آيه مربوط به همين دنياست، نه روز قيامت؛[2] و سخن از پديدار شدن كسى است كه با مردم عصر سخن مى گويد.[3] احاديث صحيح شيعى مى گويند: مراد، اميرالمؤمنين (عليه السلام) است كه رجعت مى كند.[4]
دوم:
(وَ يَوْمَ نَحْشُرُ مِنْ كُلِّ أُمَّة فَوْجاً مِمَّنْ يُكَذِّبُ بِآياتِنا فَهُمْ يُوزَعُونَ)[5]؛ در اين روز ما از هر امتى گروهى از كسانى را كه آيات ما را تكذيب مى كردند محشور مى كنيم، پس آنها نگه داشته مى شوند.
اين آيه نيز مربوط به همين دنياست، چون مى گويد از هر امتى گروهى را محشور مى كنيم، حال آن كه در رستاخيز تمام امت ها محشور مى شوند: (وَ يَوْمَ نُسَيِّرُ الْجِبالَ وَ تَرَى الاَْرْضَ بارِزَةً وَ حَشَرْناهُمْ فَلَمْ نُغادِرْ مِنْهُمْ أَحَداً)[6]؛ در حقيقت آيه ى قبلى و اين آيه مربوط به روزهاى پايانى دنياست. در سه آيه ى بعد، نوبت به ذكر روز قيامت رسيده است. (وَ يَوْمَ يُنْفَخُ فِي الصُّورِ)[7] پس اين آيه ى شريفه بر وقوع رجعت در امت اسلامى گواهى مى دهد.
سوم: علماى علم حديث از پيامبر اكرم (صلى الله عليه وآله)روايت كرده اند كه امت اسلامى و امت هاى پيشين، مشابهت هايى دارند و حوادث مهمى كه در امت هاى پيشين روى داده است در امت اسلامى نيز روى خواهد داد؛ مسلماً يكى از آن حوادث مهم، رجعت است. به برخى از اين روايات اشاره مى كنيم:
1. ابى سعيد خدرى از پيامبر اكرم (صلى الله عليه وآله) نقل مى كند كه فرمود:
لَتَتْبَعُنَّ سنن من كان قبلكم شبراً بشبر و ذراعاً بذراع حتى لو دخلوا جحرضب لتبعتموهم، قلنا يا رسول الله: اليهود و النصارى؟ قال: فمن؟[8]؛ شما (مسلمانان) همان سنت پيشينيان را وجب به وجب (و گام به گام) خواهيد رفت تا آنجا كه اگر يكى از آنها در سوراخ سوسمارى رفته باشد شما هم خواهيد رفت. گفتيم اى رسول خدا: (مراد از پيشينيان) يهود و نصارا هست؟ فرمود: پس چه كسى؟
2. ابى هريره از پيامبر اكرم (صلى الله عليه وآله) نقل مى كند كه فرمود:
لاتقوم الساعة حتى تأخذ أمتى باخذ القرون قبلها شبراً بشبر و ذراعاً بذراع...؛[9] قيامت بر پا نمى شود، مگر آن كه امت من به گرفتارى هايى كه امت هاى پيشين دچار شده اند گرفتار شوند.
3. شيخ صدوق روايت مى كند كه پيامبر اكرم (صلى الله عليه وآله) فرمود:
كلّ ما كان فى الامم السالفة فانه يكون فى هذه الامة مثله جزو النعل بالنعل والقذّة بالقذّة[10]؛ هر آنچه در امت هاى پيشين بود در اين امت نيز خواهد بود، بى كم و زياد.
رواياتى نيز وجود دارد كه حكايت از وقوع رجعت در عصر پيامبر (صلى الله عليه وآله)(به عنوان معجزه ى حضرت) مى كند.[11]
پی نوشتها:
[1]. سوره ى نمل، آيه ى 82.
[2]. جعفر سبحانى، الالهيات، ج 2، ص 790.
[3]. جارالله زمخشرى، تفسير كشاف، ج 3، ص 384؛ جلال الدين سيوطى، تفسير در المنثور، ج 6، ص 377؛ سنن ابن ماجه، ج 2، ص 1353، تحقيق عبدالباقى، كتاب الفتن، باب 32. سنن ترمزى؛ ج 5، ص 340 و تفسير القرآن، باب 28، ح 3187.
[4]. سيد هاشم حسين بحرانى، تفسير برهان، ج 3، ص 209؛ شيخ حر عاملى، الايقاظ من الهجمة، ص 367؛ و فى وقوع الرجعه للانبياء و الائمه.
[5]. سوره ى نمل، آيه ى 83.
[6]. سوره ى كهف، آيه ى 47. و روزى كه كوه ها را به حركت درآوريم و زمين را آشكار (و مسطح) مى بينى، و همه ى آنان را برانگيزيم، و احدى از ايشان را فروگذار نخواهيم كرد.
[7]. سوره ى نمل، آيه ى 87: و روزى را كه در «صور» دميده مى شود.
[8]. بخارى، صحيح بخارى، كتاب الاعتصمام، ج 9، ص 126، باب قول النبى؛ سنن ابن ماجه، باب افتراق الامم، ح آخر.
[9]. صحيح بخارى، كتاب الاعتصام، ج 9، ص 126، باب قول النبى؛ على متقى هندى، كنز العمال، ج 11، ص 133، ح 30919 به بعد.
[10]. شيخ صدوق، كمال الدين، ص 576؛ محمد باقر مجلسى، بحارالانوار، ج 28، ص 10، ح 15.
[11]. شيخ حرّ عاملى، الايقاظ من الهجعه، الباب السابع، ص 90؛ قريش از پيامبر درخواست نمودند تا كسانى را زنده كند، و آنها زنده شدند.
منبع: آخرين سفر، رحيم لطيفى، انتشارات مركز مديريت حوزه علميه قم (1385)
