پرسش :

وقتي براي مرده قرآن مي خوانيم، نماز و صلوات و به روح او هديه مي كنيم چه تاثيري دارد و به چه دردش مي خورد؟

پاسخ :
كارهائى از قبيل : نماز و هر عبادت ديگر، دستگيرى زيردستان و بينوايان ، دادن صدقات ، انجام كارهايى كه منافع اجتماعى دارد مانند: ساختن پل ، جاده ، مدرسه ، مسجد، آب انبار، بيمارستان و... كارهاى نيك و مورد پسند است و به آن خيرات گفته مى شود.
خيرات و صدقاتى كه براى اموات فرستاده مى شود منحصر به دادن مبالغى وجه نقدى يا مقدارى نان و خورشت نيست و انسان مى تواند از هر كار خيرى كه انجام مى دهد، قصد خيرات و صدقات براى اموات خود بكند. در حديث از قول حضرت خاتم الانبياء (صلي الله عليه وآله وسلم) آمده است : هر معروف و كار نيكى صدقه است .
بنابراين هر كار پسنديده و نيكوئى كه به قصد تقرب به خداوند متعال انجام شود، صدقه و خيرات است .
ارواح اموات در عالم برزخ از اعمال گذشته اى كه بعنوان باقيات الصالحات به يادگار گذشته اند بهره مند خواهند بود؛ مثلا ً كسى كه بناى خيريه اى را بر پا نموده (از قبيل جارى كردن قنات ، تاليف كتاب ، گذاشتن فرزند صالح و...) تا آن زمان كه از اين اعمال اثرى باقى مانده باشد، تا زمانى كه آن مسجد پا برجاست و ديگران در آن نماز مى خوانند،تا آن قنات جارى است ، تا آن درخت سرپاست و مردم از آن بهره مى برند، تا آن بيمارستان برقرار است و بيماران در آن مداوا مى شوند و... براى بنا كننده آن گرچه در عالم برزخ بسر ببرد ثواب مى نويسند و او هم در عالم برزخ اثرات آنرا مشاهده مى نمايد. اگر هم بناى شرى را بر پا نموده ؛ مثلاً قمار خانه اى ، شراب خانه اى ، عشرت كده اى و... بر پا نموده ، تا آن زمان كه آنها بر پا هستند و عده اى از آنها استفاده مى كنند، صاحبان و بانيان آن بناها در عالم برزخ ذلت روز افزون آن را شاهد خواهند بود.
-مرحوم . شيخ حر عاملى در كتاب وسائل الشيعه به نقل از امام صادق (عليه السلام) آورده است :
... قال : قلت لابى عبدالله (عليه السلام) : يصلى عن الميت ؟ فقال (عليه السلام) نعم حتى انه ليكون فى ضيق فيوسع الله عليه ذلك الضيق.
راوى حديث گفت : از حضرت صادق (عليه السلام) پرسيدم: مى توان به جاى مرده نماز خواند؟ حضرت فرمود: بلى ، سپس فرمود: ممكن است ميت در نگرانى و غم اعمال گذشته خود باشد و اين عبادتى كه به جاى او انجام مى شود جبران كمبود او را بكند و وى را از نگرانى نجات بدهد.
-و نيز در همان كتاب به نقل از امام صادق (عليه السلام) آورده است كه :
.... قال (عليه السلام ): ان الميت ليفرح بالترحم عليه والاستغفار له كما يفرح الحى بالهديه تهدى اليه
حضرت فرمودند: همان گونه كه زنده ها از هديه اى كه براى آنها مى برند خوشحال مى شوند، اموات نيز از طلب رحمت و مغفرتى كه براى آنها مى كنند خوشحال مى شوند.
اين حديث به ما نشان مى دهد: همين جملاتى كه در بين مردم متداول است.مثلاً مى گويند: خدا رحمتش كند يا خدا او را بيامرزد اثرات مثبتى دارد و براى اموات مفيد است .
- مرحوم محدث قمى در سفينه البحار به نقل از رسول خدا (صلي الله عليه واله وسلم ) آورده :
عن النبى (صلي الله عليه وآله وسلم) قال : من دخل المقابر و قرء سوره يس خفف الله عنهم يومئذ...
كسى كه وارد مقبره مومنين قبرستان شود و سوره مباركه ياسين را بخواند خداوند به اموات آن قبرستان تخفيف (در عذاب يا نگرانى ) مى دهد.
-مرحوم مجلسى از تفسير درالمنثور به نقل از رسول خدا (صلي الله عليه وآله وسلم) آورده است :
عن ابى الدارداء، عن النبى (صلي الله عليه وآله وسلم) قال : ما من ميت يقرء عنده سوره يس الا هون الله عليه رسول خدا (صلي الله عليه و آله وسلم) فرمودند: ميتى كه نزد او سوره مباركه ياسين خوانده شود سختى هاى عالم برزخ و قيامت بر او آسان مى گردد.
- باز مرحوم مجلسى در بحار به نقل از ابن ابى عمير ااورده است:
عن هشام بن سالم ، قال : قلت له (عليه السلام): الصادق اوالكاظم (عليهماالسلام) يصل الى الميت الدعاء والصدقه والصلاه و نحو هذا؟ قال (عليه السلام) نعم.....
از حضرت امام صادق يا امام موسى بن جعفر (عليه السلام) پرسيدم : دعا و صدقه و نماز براى اموات فايده اى دارد و آيا به آنها مى رسد؟ حضرت فرمودند: بلى .
احاديث زيادى در اين مورد از ائمه معصومين (عليه السلام) رسيده و ما به همين مقدار اكتفا مى كنيم .
از مجموع احاديث مذكور استفاده مى شود: فايده خيرات براى اموات ، آسايش بيشتر آنها در عالم برزخ و درنتيجه عالم قيامت است . در ضمن از اعمال و خيراتى كه به حسب ظاهر كوچك مى آيد نيز نبايد غافل بود، زيرا آنچه در پيشگاه خداوند متعال مطرح است ، عمل از نظر كيفيت است نه مقدار آن ؛ ممكن است يك جمله كوتاه(اللهم اغفرله خدايا او را بيامرز) از روى اخلاص گفته شود و گناهكارى را نجات دهد (البته در صورتى كه گناه جنبه حق الناس نداشته باشد) و ممكن است دعاها و مناجات هاى زياد بدليل ريا و خود نمائى و يا بدلايل ديگر مورد قبول واقع نشود و سودى را عايد مرده نكند. بنابراين ، اين توجه لازم است كه هنگام عمل ، خلوص نيت و قصد تقرب به خداوند جهان ، تنها چيزى است كه به عمل بى ارزش انسان جلوه اى ديگر داده و آنرا مورد قبول درگاه خداوند قرار مى دهد.
رجوع كنيد به : انسان و عالم برزخ، محمد مظاهرى
www.morsalat.com