پرسش :
چرا امتحان به غيبت حضرت مهدى علیه السلام از شديدترين امتحانات است؟
پاسخ :
يكى از حكمتها و اسرار غيبت و پنهان زيستى امام مهدى(عج)، امتحان و آزمايش انسانها - به خصوص شيعيان - است. آنان در اين ابتلا و آزمون، بايد پايبندى و باور عميق خود به مهدويت و ميزان اخلاص و علاقه خود را نشان دهند. در غيبت امام مهدى(عج) شباهتهايى به ساير پيامبران وجود دارد ؛ به ويژه آنكه آنها نيز داراى غيبت - كوتاه مدت يا طولانى - بودند. خداوند همانطور كه با غيبت پيامبران، امت آنان را آزمايش كرده است ؛ مىخواهد امت اسلامى را نيز بيازمايد و شايد اين برابرى طول غيبت خاتمالاوصياء با غيبت مجموع پيامبران، براى اين باشد كه مىخواهد اين امت را با آزمايشهايى سختتر از آزمون آنها، بيازمايد.
از روايات مختلف، به دست مىآيد كه مؤمنان در دوره غيبت، گرفتار آزمايشهاى بزرگى خواهند شد ؛ چنان كه امتهاى قبلى نيز دچار آزمونها و ابتلاهاى مختلفى بودند : «أَ حَسِبَ النَّاسُ أَنْ يُتْرَكُوا أَنْ يَقُولُوا آمَنَّا وَ هُمْ لا يُفْتَنُونَ. وَ لَقَدْ فَتَنَّا الَّذِينَ مِنْ قَبْلِهِمْ فَلَيَعْلَمَنَّ اللَّهُ الَّذِينَ صَدَقُوا وَ لَيَعْلَمَنَّ الْكاذِبِينَ»؛ عنكبوت (29)، آيه 2و3. ؛ «آيا مردم گمان مىكنند، همين كه به زبان بگويند ايمان آورديم، دست از سر آنها بر مىداريم و آزمايش نمىشوند؟ مردمى را كه قبل از ايشان بودند نيز آزموديم و خداوند مىداند كه چه كسانى راستگو و چه كسانى دروغگويند و در امتحان درست يا نادرست از آب در آيند...».
از آنجايى كه غيبت طولانى مىشود، عدهاى از مردم دچار ترديد، حيرت و... مىشوند و از باور به ظهور منجى موعود، بر مىگردند؟! اين آسيبها و عوامل مشكل زا در عصر غيبت، عبارت است از :
1. حيرت و سرگردانى ؛ امام عسكرى«ع» فرمود : «بدانيد كه فرزندم غيبتى خواهد داشت كه نادانان، در آن دچار سرگردانى مىشوند ؛ و آنها كه براى ظهورش از پيش خود وقت تعيين مىكنند، به دروغ گويى مىافتند» اثبات الهداة، ج 3، ص 482، ح 189.. ابن عباس نيز گفته است : «پس از يك غيبت طولانى و حيرت ظلمانى، ظاهرمى شود» يوم الخلاص، ج 1، ص 346 ؛ الزام الناصب، ص 62..
2. گمراهى و ضلالت ؛ يعنى در اين دوران، عدهاى از مردم از مسير حق برگشته، دچار انحراف و گمراهى مىشوند و از هدايتهاى الهى باز مىمانند، پيامبر اكرم«ص» فرموده است : «تكونُ له غيبة و حيرة تَضِلُّ فيها الأمم»؛ كشف الغمة، ج، ص 311 ؛ بحار الانوار، ج 51، ص 72. ؛ «براى او غيبت و براى امت حيرتى خواهد بود كه خيلىها در آن دوران گمراه خواهند شد».
سدير مىگويد : امام صادق«ع» فرمود : «...واى بر شما! در كتاب جَفر نظر انداختم... و در ولادت قائم ما و غيبت او و طولانى شدن آن و مدت عمر وى، تأمّل كردم و ديدم كه مردم با ايمان، گرفتار بلاها و مصيبتها هستند و به جهت طولانى شدن دوران غيبت، در دلهايشان شك و ترديد راه مىيابد و بيشتر آنها از دينشان بر مىگردند...» اثبات الهداة، ج 3، ص 475، ح 162..
3. برگشت از اعتقاد به مهدويت ؛ امام رضا«ع» از پدران بزرگوارش از امام على«ع» نقل مىكند : «در دوران غيبت جز دينداران ناب - كه يقين در جانشان رسوخ كرده و خداوند از آنان بر ولايت ما پيمان گرفته و ايمان در جانشان ثابت كرده و به دم الهى ياريشان نموده است - كسى بر اعتقاد خود، استوار نخواهد ماند» اثبات الهداة، ج 3، ص 464، ح 117.. در همين مضمون از امام عسكرى و امام سجاد«ع» نيز رواياتى نقل شده است ر.ك : همان، ج 3، ص 79، ح 180 و ص 467، ح 127..
3. قساوت و تيره شدن دلها ؛ به جهت طولانى شدن غيبتش، دلها سخت و تيره مىشود و جز آنها كه خداوند ايمان به او را در قلوبشان نشانده و به دم الهى ياريشان كرده است، كسى ديگر بر اعتقاد او باقى نماند» اثبات الهداة، ج 3، ص 488، ح 20..
4. عدم تحمل و بردبارى ؛ امام صادق«ع» نيز فرموده است : «شتاب مردم براى اين كار آنان را هلاك مىسازد. خداوند براى شتاب مردم، شتاب نمىكند ؛ براى اين امر، مدتى هست كه بايد پايان پذيرد. اگر مدت آن سرآيد، نه ساعتى جلو مىافتد و نه ساعتى تأخير مىشود» اصول كافى، ج 1، ص 369 ؛ الغيبة النعمانى، ص 158..
5. شك در حيات و زنده بودن حضرت ؛ امام صادق«ع» فرموده است : «... جداً مورد آزمايش قرار مىگيريد تا جايى كه مردم مىگويند : مهدى، مرده يا كشته شده است ؛ اگر زنده است، پس كجا است و چه مىكند؟! چشمان مؤمنان بر او مىگريند و همچون كشتى طوفان زده، به اضطراب مىافتند ؛ به جز كسانى كه خداوند از آنان پيمان گرفته و به دم الهى ياريشان كرده، كس ديگرى رستگار نخواهد شد» اثبات الهداة، ج 3، ص 473، ص 154..
6. انحراف و برگشت از دين ؛ يكى از ابتلائات و آسيبهاى دوران غيبت، برگشت عدهاى از آيين الهى و ضعف و سستى در ديندارى و يگانهپرستى است. امام كاظم«ع» فرمود : «هنگامى كه پنجمين فرزند امام هفتم، از ديدهها ناپديد شد، از خدا بترسيد و به او پناه ببريد و در مورد دين و آيين خود، كسى شما را از دينتان منحرف نكند (؛ زيرا) براى صاحب اين امر غيبتى هست تا آنها كه به او عقيده دارند، از اعتقاد خود باز گردند» الغيبة النعمانى، ص 78 ؛ بحار الانوار، ج 51، ص 150 ؛ منتخب الاثر، ص 218..
محمد بن مسلم و ابوبصير روايت كردهاند كه امام صادق«ع» فرمود : «اين كار به سامان نمىرسد (و ظهور محقق نمىشود) مگر اينكه دو سوم مردم از دين برگردند ؛ ما گفتيم : اگر دو سوم مردم از دين برگردند، ديگر چه كسى باقى خواهد ماند؟! امام«ع» فرمود : آيا دوست نداريد در بين يك سوم باقى مانده باشيد؟» اثبات الهداة، ج 3، ص 510، ح 331..
7. دشوارى حفظ ايمان ؛ شدتها و پيشامدهاى ناگوار و تحوّلاتى كه روى مىدهد، مردم را زير و رو كرده و حفظ ايمان و استقامت در اين راه را دشوار مىسازد و ايمان افراد در مخاطرات سخت واقع مىشود!
امام باقر«ع» فرموده است : «بعد از غيبت و حيرت ظاهر مىشود ؛ در اين دوران تنها كسانى بر دين خود ثابت مىمانند كه در ايمان خود، مخلص و با روح يقين همراه باشند و آنان كسانىاند كه خداوند از آنها درباره ولايت ما پيمان گرفته و در دل آنها، ايمان را مستقر ساخته و آنها را با روحى از خود تأييد كرده است» كشف الغمة، ج 3، ص 311 ؛ منتخب الاثر، ص 229..
8. كمبودها و نارسايىهاى زندگى ؛ يكى از امتحانات مردم در عصر غيبت و ابتلائات شديد آنان، گرانى، كسادى، مرگ و مير، جنگها، كمى محصولات كشاورزى، دچار شدن به پادشاهان ستمگر و... است.
امام صادق«ع» خطاب به محمد بن مسلم فرمود : «پيش از قيام قائم(عج)، نشانههايى است كه خداوند آنها را ظاهر خواهد ساخت». محمد بن مسلم پرسيد : آنها چيست؟ فرمود : خداوند آنها را چنين بيان فرموده است:
«وَ لَنَبْلُوَنَّكُمْ بِشَيْءٍ مِنَ الْخَوْفِ وَ الْجُوعِ وَ نَقْصٍ مِنَ الْأَمْوالِ وَ الْأَنْفُسِ وَ الثَّمَراتِ»؛ بقره (2)، آيه 155..
«لنبلونّكم»؛، يعنى امتحان مىكنيم شما مؤمنان را قبل از خروج قائم(عج).
«بشى من الخوف»؛ ؛ يعنى، به وسيله پادشاهان... در آخر سلطنت آنها.
«والجوع»؛ يعنى، با گرانى قيمتها. «و نقص من الاموال»؛ يعنى، با كسادى تجارت و كمى درآمد». «و الانفس»؛، يعنى، با كمى رشد زراعت.
«و بشّر الصابرين»؛، يعنى، نويد بده در آن زمان، صبر پيشگان را با ظهور قائم و آن بعد از يك فتنه سخت و كمرشكن است كه هر دوستى و خويشى را درهم مىريزد. همسايه به همسايهاش هجوم برده، گردنش را مىزند! در چنين روزگارى، به زمين بچسبيد و دست و پاى خود را تكان ندهيد» ارشاد، شيخ مفيد، ص 340 ؛ الغيبة النعمانى، ص 132.. و نيز فرموده است : «ترس اهل عراق و بغداد را احاطه مىكند و مرگ ناگهانى و پياپى در آنجا شايع مىشود و كمبود در اموال، اشخاص و ميوهها ظاهر مىشود و زراعت كمتر رشد مىكند» يوم الخلاص، ج 1، ص 338..
9. اختلاف و تبرّى از همديگر ؛ يكى از آسيبهاى فراروى جوامع اسلامى در اين دوران، وجود اختلافات و كشمكشها و پراكندگى و دورى مردم از همديگر است. اميرمؤمنان على«ع» فرموده است : «چه بر شما خواهد گذشت وقتى امام هدايتگر و نشانه حق را به چشم نبينيد؟ گروهى از گروه ديگر بيزارى مىجوييد» اثبات الهداة، ج 3، ص 510، ح 334..
امام صادق«ع» نيز مىفرمايد : «چه بر شما خواهد گذشت، وقتى امام هدايتگر... را به چشم نبينيد، گروهى از گروه ديگر بيزارى مىجوييد ؛ آن گاه سخت مورد آزمايش واقع مىشويد و ناخالصان شما، از راستان شما، جدا خواهند شد. اول روز در اخبار و آثار اختلاف و مشاجره خواهيد داشت و آخر روز، كارتان به كشت و كشتار خواهد كشيد» همان، ص 473، ح 155..
10. دروغ گويى و تعيين وقت ظهور ؛ امام صادق«ع» فرموده است : آنان كه وقت تعيين كردند، دروغ گفتند ما اهل بيتى هستيم كه وقت معيّن نمىكنيم...» الغيبة طوسى، ص 263 ؛ اصول كافى، ج 1، ص 368 ؛ بحار الانوار، ج 52، ص 114..
11. ضعف و سستى در حفظ عقايد حقه ؛ عصر غيبت، دوران هجوم شبهات، فزونى انحرافات و انديشههاى نادرست و باطل و دنيا گرايىها و نادانىها است و بدين جهت، پا برجا ماندن بر عقايد درست و حق دشوار است. امام صادق«ع» فرمود : «هنگامى كه امر غيبت، واقع شود، به آنچه در دست داريد (عقايد حقه) چنگ بزنيد تا قضيّه آشكار شود و فرمان خدا فرا رسد» بحار الانوار، ج 52، ص 133 ؛ يوم الخلاص، ج 1، ص 331.. و نيز : «براى مردم روزگارى فرا مىرسد كه همگان دچار تب و لرز مىگردند ؛ علم و دانش در آن دوران، در هم پيچيده مىشود ؛ آن سان كه مار در لانه خود به دور خويش مىپيچيد. در آن هنگام ستاره آنها طلوع مىكند». گفته شد : مراد از تب و لرز چيست؟ فرمود : «روزهاى فترت كه همگان دچار ضعف و سستى مىگردند ؛ در آن ايام بر عقايد خود استوار باشيد تا خداوند ستاره شما را ظاهر گرداند».
نتيجه گيرى :
با توجه به اين آسيبها و چالشها، روشن مىشود كه در عصر غيبت، امتحان و آزمون انسانها بسيار دشوار است و آنان بايد از اين مراحل سخت و طاقت فرسا عبور كنند و ميزان پايبندى، باورمندى، بردبارى و استقامت خود را نشان دهند. به يقين در دورانى كه احتمال سرگردانى، گمراهى، ترديد و برگشت از اصل مهدويت، قساوت و دلمردگى، بىاعتمادى به آموزههاى دينى، انحراف و فسادگرى، هواپرستى، مشكلات و كمبودهاى زندگى، اختلافات و دشمنىها، دروغ گويى و ناراستى، ضعف و سستى در دين دارى و... بيشتر از هر عصرى وجود دارد ؛ بايد متدينان و يكتا پرستان در اعتقاد خود به منجى موعود، استوار و پابرجا باشند و از اين آزمون سخت، سربلند بيرون آيند. بر اين اساس است كه پيامبر اكرم«ص» فرمود : «...كسانى كه در دوره غيبت حضرت مهدى(عج) بر اعتقاد به او استوار هستند، از كبريت احمر نايابترند. جابر بن عبداللَّه انصارى بلند شد و گفت : اى رسول خدا! آيا فرزندت قائم غيبت خواهد كرد؟ فرمود : آرى به خدا قسم ؛ «وَ لِيُمَحِّصَ اللَّهُ الَّذِينَ آمَنُوا وَ يَمْحَقَ الْكافِرِينَ»؛ آل عمران (3)، آيه 141. ؛ «خداوند مؤمنان را جداً مىآزمايد و كافران را از ميان بر مىدارد» اثبات الهداة، ج 3، ص 461، ح 107..
بايد براى رستگارى و موفق شدن در اين آزمايشها، تلاش كرد و آن گونه كه در روايات آمده، رستگارى كامل جز براى دينداران ناب و مخلص و كسانى كه جانشان با يقين در آميخته و اعتقادشان محكم و شناختشان از نادانىها و نادرستىها پيراسته شده است ؛ براى كسى ديگر ميسّر نيست.
فقط با داشتن چنين شرايط و حالاتى است كه بنده پروردگار، به قضاى الهى و حكم پروردگار در تمام امور، خشنود است و نسبت به غيبت و ديگر مسائل مربوط به آن هيچ شك و ترديدى به دل راه نمىدهد و بر اعتقاد به امامت امام غايب استوار و ثابت مىماند و هميشه ياد او را در دل دارد و اين چيزها جز با تلاش پيگير و حركت در راه بندگى حقيقى و خالصانه، از راه ديگرى به دست نمىآيد على سعادت پرور، ظهور نور، ص 99.. (مهدويت1، رحيم كارگر، كد: 16/500027)
منبع: پرسمان
يكى از حكمتها و اسرار غيبت و پنهان زيستى امام مهدى(عج)، امتحان و آزمايش انسانها - به خصوص شيعيان - است. آنان در اين ابتلا و آزمون، بايد پايبندى و باور عميق خود به مهدويت و ميزان اخلاص و علاقه خود را نشان دهند. در غيبت امام مهدى(عج) شباهتهايى به ساير پيامبران وجود دارد ؛ به ويژه آنكه آنها نيز داراى غيبت - كوتاه مدت يا طولانى - بودند. خداوند همانطور كه با غيبت پيامبران، امت آنان را آزمايش كرده است ؛ مىخواهد امت اسلامى را نيز بيازمايد و شايد اين برابرى طول غيبت خاتمالاوصياء با غيبت مجموع پيامبران، براى اين باشد كه مىخواهد اين امت را با آزمايشهايى سختتر از آزمون آنها، بيازمايد.
از روايات مختلف، به دست مىآيد كه مؤمنان در دوره غيبت، گرفتار آزمايشهاى بزرگى خواهند شد ؛ چنان كه امتهاى قبلى نيز دچار آزمونها و ابتلاهاى مختلفى بودند : «أَ حَسِبَ النَّاسُ أَنْ يُتْرَكُوا أَنْ يَقُولُوا آمَنَّا وَ هُمْ لا يُفْتَنُونَ. وَ لَقَدْ فَتَنَّا الَّذِينَ مِنْ قَبْلِهِمْ فَلَيَعْلَمَنَّ اللَّهُ الَّذِينَ صَدَقُوا وَ لَيَعْلَمَنَّ الْكاذِبِينَ»؛ عنكبوت (29)، آيه 2و3. ؛ «آيا مردم گمان مىكنند، همين كه به زبان بگويند ايمان آورديم، دست از سر آنها بر مىداريم و آزمايش نمىشوند؟ مردمى را كه قبل از ايشان بودند نيز آزموديم و خداوند مىداند كه چه كسانى راستگو و چه كسانى دروغگويند و در امتحان درست يا نادرست از آب در آيند...».
از آنجايى كه غيبت طولانى مىشود، عدهاى از مردم دچار ترديد، حيرت و... مىشوند و از باور به ظهور منجى موعود، بر مىگردند؟! اين آسيبها و عوامل مشكل زا در عصر غيبت، عبارت است از :
1. حيرت و سرگردانى ؛ امام عسكرى«ع» فرمود : «بدانيد كه فرزندم غيبتى خواهد داشت كه نادانان، در آن دچار سرگردانى مىشوند ؛ و آنها كه براى ظهورش از پيش خود وقت تعيين مىكنند، به دروغ گويى مىافتند» اثبات الهداة، ج 3، ص 482، ح 189.. ابن عباس نيز گفته است : «پس از يك غيبت طولانى و حيرت ظلمانى، ظاهرمى شود» يوم الخلاص، ج 1، ص 346 ؛ الزام الناصب، ص 62..
2. گمراهى و ضلالت ؛ يعنى در اين دوران، عدهاى از مردم از مسير حق برگشته، دچار انحراف و گمراهى مىشوند و از هدايتهاى الهى باز مىمانند، پيامبر اكرم«ص» فرموده است : «تكونُ له غيبة و حيرة تَضِلُّ فيها الأمم»؛ كشف الغمة، ج، ص 311 ؛ بحار الانوار، ج 51، ص 72. ؛ «براى او غيبت و براى امت حيرتى خواهد بود كه خيلىها در آن دوران گمراه خواهند شد».
سدير مىگويد : امام صادق«ع» فرمود : «...واى بر شما! در كتاب جَفر نظر انداختم... و در ولادت قائم ما و غيبت او و طولانى شدن آن و مدت عمر وى، تأمّل كردم و ديدم كه مردم با ايمان، گرفتار بلاها و مصيبتها هستند و به جهت طولانى شدن دوران غيبت، در دلهايشان شك و ترديد راه مىيابد و بيشتر آنها از دينشان بر مىگردند...» اثبات الهداة، ج 3، ص 475، ح 162..
3. برگشت از اعتقاد به مهدويت ؛ امام رضا«ع» از پدران بزرگوارش از امام على«ع» نقل مىكند : «در دوران غيبت جز دينداران ناب - كه يقين در جانشان رسوخ كرده و خداوند از آنان بر ولايت ما پيمان گرفته و ايمان در جانشان ثابت كرده و به دم الهى ياريشان نموده است - كسى بر اعتقاد خود، استوار نخواهد ماند» اثبات الهداة، ج 3، ص 464، ح 117.. در همين مضمون از امام عسكرى و امام سجاد«ع» نيز رواياتى نقل شده است ر.ك : همان، ج 3، ص 79، ح 180 و ص 467، ح 127..
3. قساوت و تيره شدن دلها ؛ به جهت طولانى شدن غيبتش، دلها سخت و تيره مىشود و جز آنها كه خداوند ايمان به او را در قلوبشان نشانده و به دم الهى ياريشان كرده است، كسى ديگر بر اعتقاد او باقى نماند» اثبات الهداة، ج 3، ص 488، ح 20..
4. عدم تحمل و بردبارى ؛ امام صادق«ع» نيز فرموده است : «شتاب مردم براى اين كار آنان را هلاك مىسازد. خداوند براى شتاب مردم، شتاب نمىكند ؛ براى اين امر، مدتى هست كه بايد پايان پذيرد. اگر مدت آن سرآيد، نه ساعتى جلو مىافتد و نه ساعتى تأخير مىشود» اصول كافى، ج 1، ص 369 ؛ الغيبة النعمانى، ص 158..
5. شك در حيات و زنده بودن حضرت ؛ امام صادق«ع» فرموده است : «... جداً مورد آزمايش قرار مىگيريد تا جايى كه مردم مىگويند : مهدى، مرده يا كشته شده است ؛ اگر زنده است، پس كجا است و چه مىكند؟! چشمان مؤمنان بر او مىگريند و همچون كشتى طوفان زده، به اضطراب مىافتند ؛ به جز كسانى كه خداوند از آنان پيمان گرفته و به دم الهى ياريشان كرده، كس ديگرى رستگار نخواهد شد» اثبات الهداة، ج 3، ص 473، ص 154..
6. انحراف و برگشت از دين ؛ يكى از ابتلائات و آسيبهاى دوران غيبت، برگشت عدهاى از آيين الهى و ضعف و سستى در ديندارى و يگانهپرستى است. امام كاظم«ع» فرمود : «هنگامى كه پنجمين فرزند امام هفتم، از ديدهها ناپديد شد، از خدا بترسيد و به او پناه ببريد و در مورد دين و آيين خود، كسى شما را از دينتان منحرف نكند (؛ زيرا) براى صاحب اين امر غيبتى هست تا آنها كه به او عقيده دارند، از اعتقاد خود باز گردند» الغيبة النعمانى، ص 78 ؛ بحار الانوار، ج 51، ص 150 ؛ منتخب الاثر، ص 218..
محمد بن مسلم و ابوبصير روايت كردهاند كه امام صادق«ع» فرمود : «اين كار به سامان نمىرسد (و ظهور محقق نمىشود) مگر اينكه دو سوم مردم از دين برگردند ؛ ما گفتيم : اگر دو سوم مردم از دين برگردند، ديگر چه كسى باقى خواهد ماند؟! امام«ع» فرمود : آيا دوست نداريد در بين يك سوم باقى مانده باشيد؟» اثبات الهداة، ج 3، ص 510، ح 331..
7. دشوارى حفظ ايمان ؛ شدتها و پيشامدهاى ناگوار و تحوّلاتى كه روى مىدهد، مردم را زير و رو كرده و حفظ ايمان و استقامت در اين راه را دشوار مىسازد و ايمان افراد در مخاطرات سخت واقع مىشود!
امام باقر«ع» فرموده است : «بعد از غيبت و حيرت ظاهر مىشود ؛ در اين دوران تنها كسانى بر دين خود ثابت مىمانند كه در ايمان خود، مخلص و با روح يقين همراه باشند و آنان كسانىاند كه خداوند از آنها درباره ولايت ما پيمان گرفته و در دل آنها، ايمان را مستقر ساخته و آنها را با روحى از خود تأييد كرده است» كشف الغمة، ج 3، ص 311 ؛ منتخب الاثر، ص 229..
8. كمبودها و نارسايىهاى زندگى ؛ يكى از امتحانات مردم در عصر غيبت و ابتلائات شديد آنان، گرانى، كسادى، مرگ و مير، جنگها، كمى محصولات كشاورزى، دچار شدن به پادشاهان ستمگر و... است.
امام صادق«ع» خطاب به محمد بن مسلم فرمود : «پيش از قيام قائم(عج)، نشانههايى است كه خداوند آنها را ظاهر خواهد ساخت». محمد بن مسلم پرسيد : آنها چيست؟ فرمود : خداوند آنها را چنين بيان فرموده است:
«وَ لَنَبْلُوَنَّكُمْ بِشَيْءٍ مِنَ الْخَوْفِ وَ الْجُوعِ وَ نَقْصٍ مِنَ الْأَمْوالِ وَ الْأَنْفُسِ وَ الثَّمَراتِ»؛ بقره (2)، آيه 155..
«لنبلونّكم»؛، يعنى امتحان مىكنيم شما مؤمنان را قبل از خروج قائم(عج).
«بشى من الخوف»؛ ؛ يعنى، به وسيله پادشاهان... در آخر سلطنت آنها.
«والجوع»؛ يعنى، با گرانى قيمتها. «و نقص من الاموال»؛ يعنى، با كسادى تجارت و كمى درآمد». «و الانفس»؛، يعنى، با كمى رشد زراعت.
«و بشّر الصابرين»؛، يعنى، نويد بده در آن زمان، صبر پيشگان را با ظهور قائم و آن بعد از يك فتنه سخت و كمرشكن است كه هر دوستى و خويشى را درهم مىريزد. همسايه به همسايهاش هجوم برده، گردنش را مىزند! در چنين روزگارى، به زمين بچسبيد و دست و پاى خود را تكان ندهيد» ارشاد، شيخ مفيد، ص 340 ؛ الغيبة النعمانى، ص 132.. و نيز فرموده است : «ترس اهل عراق و بغداد را احاطه مىكند و مرگ ناگهانى و پياپى در آنجا شايع مىشود و كمبود در اموال، اشخاص و ميوهها ظاهر مىشود و زراعت كمتر رشد مىكند» يوم الخلاص، ج 1، ص 338..
9. اختلاف و تبرّى از همديگر ؛ يكى از آسيبهاى فراروى جوامع اسلامى در اين دوران، وجود اختلافات و كشمكشها و پراكندگى و دورى مردم از همديگر است. اميرمؤمنان على«ع» فرموده است : «چه بر شما خواهد گذشت وقتى امام هدايتگر و نشانه حق را به چشم نبينيد؟ گروهى از گروه ديگر بيزارى مىجوييد» اثبات الهداة، ج 3، ص 510، ح 334..
امام صادق«ع» نيز مىفرمايد : «چه بر شما خواهد گذشت، وقتى امام هدايتگر... را به چشم نبينيد، گروهى از گروه ديگر بيزارى مىجوييد ؛ آن گاه سخت مورد آزمايش واقع مىشويد و ناخالصان شما، از راستان شما، جدا خواهند شد. اول روز در اخبار و آثار اختلاف و مشاجره خواهيد داشت و آخر روز، كارتان به كشت و كشتار خواهد كشيد» همان، ص 473، ح 155..
10. دروغ گويى و تعيين وقت ظهور ؛ امام صادق«ع» فرموده است : آنان كه وقت تعيين كردند، دروغ گفتند ما اهل بيتى هستيم كه وقت معيّن نمىكنيم...» الغيبة طوسى، ص 263 ؛ اصول كافى، ج 1، ص 368 ؛ بحار الانوار، ج 52، ص 114..
11. ضعف و سستى در حفظ عقايد حقه ؛ عصر غيبت، دوران هجوم شبهات، فزونى انحرافات و انديشههاى نادرست و باطل و دنيا گرايىها و نادانىها است و بدين جهت، پا برجا ماندن بر عقايد درست و حق دشوار است. امام صادق«ع» فرمود : «هنگامى كه امر غيبت، واقع شود، به آنچه در دست داريد (عقايد حقه) چنگ بزنيد تا قضيّه آشكار شود و فرمان خدا فرا رسد» بحار الانوار، ج 52، ص 133 ؛ يوم الخلاص، ج 1، ص 331.. و نيز : «براى مردم روزگارى فرا مىرسد كه همگان دچار تب و لرز مىگردند ؛ علم و دانش در آن دوران، در هم پيچيده مىشود ؛ آن سان كه مار در لانه خود به دور خويش مىپيچيد. در آن هنگام ستاره آنها طلوع مىكند». گفته شد : مراد از تب و لرز چيست؟ فرمود : «روزهاى فترت كه همگان دچار ضعف و سستى مىگردند ؛ در آن ايام بر عقايد خود استوار باشيد تا خداوند ستاره شما را ظاهر گرداند».
نتيجه گيرى :
با توجه به اين آسيبها و چالشها، روشن مىشود كه در عصر غيبت، امتحان و آزمون انسانها بسيار دشوار است و آنان بايد از اين مراحل سخت و طاقت فرسا عبور كنند و ميزان پايبندى، باورمندى، بردبارى و استقامت خود را نشان دهند. به يقين در دورانى كه احتمال سرگردانى، گمراهى، ترديد و برگشت از اصل مهدويت، قساوت و دلمردگى، بىاعتمادى به آموزههاى دينى، انحراف و فسادگرى، هواپرستى، مشكلات و كمبودهاى زندگى، اختلافات و دشمنىها، دروغ گويى و ناراستى، ضعف و سستى در دين دارى و... بيشتر از هر عصرى وجود دارد ؛ بايد متدينان و يكتا پرستان در اعتقاد خود به منجى موعود، استوار و پابرجا باشند و از اين آزمون سخت، سربلند بيرون آيند. بر اين اساس است كه پيامبر اكرم«ص» فرمود : «...كسانى كه در دوره غيبت حضرت مهدى(عج) بر اعتقاد به او استوار هستند، از كبريت احمر نايابترند. جابر بن عبداللَّه انصارى بلند شد و گفت : اى رسول خدا! آيا فرزندت قائم غيبت خواهد كرد؟ فرمود : آرى به خدا قسم ؛ «وَ لِيُمَحِّصَ اللَّهُ الَّذِينَ آمَنُوا وَ يَمْحَقَ الْكافِرِينَ»؛ آل عمران (3)، آيه 141. ؛ «خداوند مؤمنان را جداً مىآزمايد و كافران را از ميان بر مىدارد» اثبات الهداة، ج 3، ص 461، ح 107..
بايد براى رستگارى و موفق شدن در اين آزمايشها، تلاش كرد و آن گونه كه در روايات آمده، رستگارى كامل جز براى دينداران ناب و مخلص و كسانى كه جانشان با يقين در آميخته و اعتقادشان محكم و شناختشان از نادانىها و نادرستىها پيراسته شده است ؛ براى كسى ديگر ميسّر نيست.
فقط با داشتن چنين شرايط و حالاتى است كه بنده پروردگار، به قضاى الهى و حكم پروردگار در تمام امور، خشنود است و نسبت به غيبت و ديگر مسائل مربوط به آن هيچ شك و ترديدى به دل راه نمىدهد و بر اعتقاد به امامت امام غايب استوار و ثابت مىماند و هميشه ياد او را در دل دارد و اين چيزها جز با تلاش پيگير و حركت در راه بندگى حقيقى و خالصانه، از راه ديگرى به دست نمىآيد على سعادت پرور، ظهور نور، ص 99.. (مهدويت1، رحيم كارگر، كد: 16/500027)
منبع: پرسمان
