پرسش :

توسعه جهان و مدرنیته و قابلیت هایی که می تواند در زندگی ها سهولت ایجاد بکند ظاهرا ما را به سمت و سویی برده که مرارت های هم برای بشر آورده است . استرس ها و نا امیدهایی که در دنیای ما وجود دارد نشات گرفته از زندگی مدرنیته است . آیا این درست است ؟

پاسخ :
شکی نیست که دنیای مدرن امروز با بحران محیط زیست ، با بحران خانواده ، با بحران معنویات و چالش عطیمی روبروست و هیچ کس نمی تواند این را انکار بکند . اوج گرفتن بیمارستان های روانی و اوج گرفتن بیماری های روانی را هیچ کس انکار نمی کند . یکی از دانشمندان سایکولوژی در مجله ی دیولت که یکی از مشهورترین مجله های غربی است نوشته شده است که در سال2138 همه ی مردم آمریکا حتی روانشناسان و روانکاوان دیوانه می شوند . و دلیل تئوری نیاورده است و دلایل تجربی آورده است . من به این نظریه نقد هم دارم و آن این است که وقتی حرکت عادی باشد و از هر پانصد نفر یکی نابسامانی شدید روانی داشته باشد تحمل آن آسان است ولی اگر به جایی برسیم که از هر هشتاد نفر یکی مشکل روانی داشته باشد ، ممکن است که این بحران بیشتر رشد بکند و زودتر از زمانی که این دانشمند گفته است به بحران روانی برسند . بحران های روانی ریشه های مختلفی دارد که نه علم و نه تکنولوژی نمی توانند اینها را درمان بکنند . یکی از ریشه های بحران های روانی رذایل اخلاقی است . مثل حسد که یک اژدهای درونی است که پیوسته انسان را نیش می زند که این نیش زدن را نه با تکنولوژی و نه با علم می توان درمان کرد . این درمان تهذیب اخلاقی می خواهد . روانشناس هم اگر بخواهد بدون حوزه ی اخلاق آنرا درمان بکند نمی تواند . بخل ، حسد ، کینه ورزی همه رذایل هستند و اسلام به آنها توجه کرده است . این صفات ، صفات خدادادی است و ریشه های اصیل و مقدسی دارد . حسد در بعضی از قلمروها نیکو و کارساز و تلاش آور است . مثلا می گویند که حسد در علم نیکوست . اگر انسان دید که رفیق او دکترا گرفت ، اگر او حسد بورزد و تلاش بکند ، این کارساز است ولی باید این حسد را تهذیب کرد و آنرا در قلمروهای نامحدود بکار نَبرد . بخل یک ریشه ی بسیار مقدسی دارد . مثل بخل نسبت به آبرو ستوده شده است . یعنی انسان بی جهت سر سوزنی از آبرویش را به هدر ندهد و اگر در این کار بخل بورزد ، خوب است . یکی بخل ورزیدن نسبت به عمر بسیار مقدس است که انسان خسیس باشد . امام صادق ( ع) این تعبیر را بکار بردند که من بر عمر خودم خسیس هستم . علامه ی طباطبایی که به مقامات عالی رسیدند و پرفسور هارنی کوربن سوالاتشان را از ایشان می پرسیدند ، در زمان طاغوت ، از علامه طباطبایی از طرف آمریکا درخواست کرده بودند که ایشان به امریکا بروند و درس فلسفه بدهند و ساعتی چهل هزار تومان هم به ایشان پرداخت بکنند که با این مبلغ می شد در آن زمان چهار خانه در قم خرید . ایشان گفتند که من به امریکا نمی روم ، آنها به اینجا بیایند . ایشان بی اندازه نسبت به عمرشان خسیس بودند . ایشان در هنگام راه رفتن نافله می خواندند و از وقتشان استفاده می کردند . بخل در آبرو بسیار عالی است . بخل در دین هم خیلی عالی است . انسان باید نسبت به دینش خسیس باشد و زود دینش را از دست ندهد . انسان وقتی حسود ، بخیل و کینه ورز شد ، آسایش از او گرفته می شود . حضرت امیرالمومنین فرمودند که افراد حسود آسایش خودشان را از دست می دهند .