حدیث ترس و حیا از خدا

امام سجاد علیه السلام فرمودند:

خَفِ اللهَ لِقُدرَتِهِ عَلیکُ، وَاستَحیِ مِنهُ لِقُرِبِه مِنکَ؛

از خدا بترس، چون که بر تو قدرت دارد، و از او حیا کن، چون که به تو نزدیک است.

بحارالانوار، ج ۷۵، ص ۱۴۲

«خوف» و «حیا» دو عامل سازنده‌اند. خوف از خدا، برای آن است که او قدرت مطلق هستی را در اختیار دارد و همه‌ی جهان و مقدرات به دست اوست و در آخرت هم حساب و کتاب بندگان و داوری نسبت به اعمال و عقوبت و پاداش مردم با اوست و هیچ کس از چنگ عدالت او نمی‌تواند بگریزد.
حیا و شرم از خدا، زیرا او به همه چیز داناست و همه‌ی جهان، محضر پروردگار است و همه‌ی کارهای بندگان را می‌بیند و هیچ خلاف و جرمی از او پنهان نیست و به تعبیر قرآن، از رگ گردن به ما نزدیک‌تر است (وَ نحنُ اَقرَبُ اِلَیهِ مِن حَبلِ الوَرید، ق(۵۰)، آیه‌ی ۱۶).
غفلت از قدرت خدا، انسان را به عصیان و طغیان می‌کشد. بی حیایی نسبت به خدا، انسان را بر گناه و بدی گستاخ می‌سازد. مؤمن، همواره باید خود را در احاطه‌ی علم و قدرت الهی حس کند و هیچ جا را خالی از حضور خدا نداند و احساس ایمنی از قهر و عذاب الهی نداشته باشد. ایمان به خدا، به معنای باورداشتن خدایی است که بر ما مسلّط است و روز قیامت هم از ما درباره‎ی عمل‎های‎مان سؤال خواهد کرد.
ایمان به خدا، یعنی او را همه جا حاضر و ناظر دیدن و از او شرم داشتن. گاهی افراد، از وجود یک کودک در محلی شرم می‌کنند و کار زشت انجام نمی‌دهند. یعنی خدا از آن کودک هم کمتر است؟ در خلوت و جمع، از یاد او غافل نباشیم. اگر ما او را نمی‌بینیم، او ما را می‌بیند!...

منبع: حکمت‌های سجادی (ترجمه و توضیح چهل حدیث از امام سجاد علیه‌السلام)، پديدآورنده: جواد محدثی، ناشر: آستان قدس رضوی (به نشر)، 1390.