سه روش استجابت دعا

امام سجاد علیه السلام فرمودند:

اَلمؤمِنُ مِن دُعائِهِ عَلی ثَلاثٍ: إما یُدَّخَرُ لَهُ، و إمّا یُعَجَّلُ لَهُ، وَ إمّا اَن یُدفَعَ عَنه ُبلاءٌ یُریدُ اَن یُصیبَهُ؛

مؤمن از دعای خویش یکی از سه بهره را دارد: یا برایش ذخیره می‌شود، یا برایش مستجاب می‌گردد، یا بلایی که مقدر بوده به او برسد، از او دفع می‌شود.

تحت العقول، ص ۲۸۰

خداوند، بندگان را به دعا فراخوانده و وعده‌ی اجابت داده است. (اُدعونی اَستَجِب لَکُم، غافر(۴۰)، آیه‌ی ۶۰)
گاهی دعا از سوی بنده‌ی مؤمن انجام می‌گیرد، ولی مستجاب نمی‌شود. چنین نیست که این نیایش و حاجت خواهی بی ثمر باشد. اگر دعا از روی اعتقاد و یقین صورت گیرد، اگر بنده در دعایش اخلاص داشته باشد، اگر شرایط دعا موجود باشد و موانع استجابت در کار نباشد، در این صورت، دعای مؤمن برای او ثمربخش است.
بهره‌ی دعا به این صورت است که اگر خداوند، استجابت آن دعا را به صلاح بنده در این دنیا یا در حال حاضر نداند، برای او ذخیره می‌کند و در صورت شرایط بهتری برآورده می‌سازد، یا به سبب این دعا، بلایی از او دفع می‌گردد. گاهی طبق تقدیر الهی، مقدر است که آفت و بلایی به بنده‌ای برسد، اما توجه او به آستان پروردگار و دست نیازی که به سوی خدا برمی‌آورد و حالت تضرّع و نیایشی که پیدا می‌کند، سبب می‌شود خداوند، به برکت همین توجّه، آن بلا را از او دفع کند و تقدیر خویش را عوض کند.
در روایات است که: «دعاء، قضای الهی را پس از ابرام و حتمی شدن نیز برمی‌گرداند و عوض می‌کند.»
پس هرگز نباید ناامید شد و دست از دعا کشید.

منبع: حکمت‌های سجادی (ترجمه و توضیح چهل حدیث از امام سجاد علیه‌السلام)، پديدآورنده: جواد محدثی، ناشر: آستان قدس رضوی (به نشر)، 1390.