حدیث حضرت فاطمه الگوی امام زمان
امام زمان علیه السلام فرمودند:
وَ فی إِبْنَةِ رَسُولِ اللّهِ صلّى الله علیه و آله و سلم لی أُسْوَةٌ حَسَنَةٌ؛
دختر رسول خدا صلّى الله علیه و آله و سلم (فاطمه زهرا علیها السلام) براى من، اسوه و الگویى نیکو است.
الغیبة طوسى، ص286، ح245 ؛ احتجاج، ج2، ص279 ؛ بحارالأنوار، ج53، ص180، ح9 .
شرح حدیث:
شیخ طوسى رحمه الله، در کتاب الغیبة خویش، قصّه‌ى مشاجره‌ى ابن ابى غانم قزوینى با جماعتى از شیعه درباره‌ى امر جانشینى امام عسکرى علیه السلام را نقل کرده است. ابن ابى غانم، به جانشینى براى حضرت امام عسکرى علیه السلام اعتقادى نداشت. عدّه‌اى از شیعیان نامهاى به حضرت مى‌نویسند و در آن مشاجره‌اى را که میان ابن ابى غانم و جماعت شیعه ایجاد شد، یادآور مى‌شوند.
حضرت، در جواب نامه به خطّ مبارک خود، بعد از دعا براى عافیت شیعیان از ضلالت و فتنه‌ها و درخواست روح یقین و عاقبت بخیرى آنان و تذکر به امورى چند، مى‌فرماید:
فاطمه زهرا علیها السلام، دختر رسول خدا صلّى الله علیه و آله و سلم، براى من، در این مسأله، الگوى خوبى است.
در این که حضرت کدام گفتار یا رفتار حضرت زهرا علیها السلام را سرمشق خویش قرار داده‌اند، احتمال‌هاى مختلفى بیان شده است. که در این‌جا به سه مورد از آنها اشاره مى‌شود:
1. حضرت زهرا علیها السلام تا پایان عمر شریفش، با هیچ حاکم ظالمى بیعت نکرد. حضرت مهدى علیه السلام هم بیعت هیچ سلطان ستمگرى را بر گردن ندارد.
2. شأن صدور این نامه این است که برخى از شیعیان، امامت ایشان را نپذیرفته‌اند. حضرت مى‌فرمایند:
اگر مى‌توانستم و مُجاز بودم، آن چنان مى‌کردم که حق بر شما کاملاً آشکار شود به گونه‌اى که هیچ شکّى براى شما باقى نماند؛ ولى مقتداى من حضرت زهرا علیها السلام است. ایشان، با این که حق حکومت از حضرت على علیه السلام سلب شد، هیچ گاه براى بازگرداندن خلافت، از اسباب غیرعادى استفاده نکرد. من نیز از ایشان پیروى مى‌کنم، و براى احقاق حقّم در این دوران، راه‌هاى غیرعادى را نمى‌پیمایم.
3. حضرت در پاسخ نامه فرموده است:
اگر علاقه و اشتیاق فراوان ما به هدایت و دستگیرى از شما نبود، به سبب ظلم‌هایى که دیده‌ایم از شما مردمان روى گردان مى‌شدیم.
حضرت، با اشاره به حضرت زهرا علیها السلام مى‌خواهند بفرمایند، همان طورى که اذیت و آزارى که دشمنان نسبت به حضرت فاطمه علیها السلام روا داشتند و سکوتى که مسلمانان پیشه کردند، هیچ کدام سبب نشد که ایشان از دعا براى مسلمانان دست بکشد، بلکه دیگران را بر خود مقدم مى‌داشت، من نیز این ظلم‌ها و انکارها را تحمّل مى‌کنم و از دلسوزى و راهنمایى و دعا و ... براى شما، چیزى فرو نمى‌گذارم.
منبع: شرح چهل حدیث از حضرت مهدى علیه السلام، على اصغر رضوانى، انتشارات مرکز مدیریت حوزه علمیه قم (1382).
حضرت، در جواب نامه به خطّ مبارک خود، بعد از دعا براى عافیت شیعیان از ضلالت و فتنه‌ها و درخواست روح یقین و عاقبت بخیرى آنان و تذکر به امورى چند، مى‌فرماید:
فاطمه زهرا علیها السلام، دختر رسول خدا صلّى الله علیه و آله و سلم، براى من، در این مسأله، الگوى خوبى است.
در این که حضرت کدام گفتار یا رفتار حضرت زهرا علیها السلام را سرمشق خویش قرار داده‌اند، احتمال‌هاى مختلفى بیان شده است. که در این‌جا به سه مورد از آنها اشاره مى‌شود:
1. حضرت زهرا علیها السلام تا پایان عمر شریفش، با هیچ حاکم ظالمى بیعت نکرد. حضرت مهدى علیه السلام هم بیعت هیچ سلطان ستمگرى را بر گردن ندارد.
2. شأن صدور این نامه این است که برخى از شیعیان، امامت ایشان را نپذیرفته‌اند. حضرت مى‌فرمایند:
اگر مى‌توانستم و مُجاز بودم، آن چنان مى‌کردم که حق بر شما کاملاً آشکار شود به گونه‌اى که هیچ شکّى براى شما باقى نماند؛ ولى مقتداى من حضرت زهرا علیها السلام است. ایشان، با این که حق حکومت از حضرت على علیه السلام سلب شد، هیچ گاه براى بازگرداندن خلافت، از اسباب غیرعادى استفاده نکرد. من نیز از ایشان پیروى مى‌کنم، و براى احقاق حقّم در این دوران، راه‌هاى غیرعادى را نمى‌پیمایم.
3. حضرت در پاسخ نامه فرموده است:
اگر علاقه و اشتیاق فراوان ما به هدایت و دستگیرى از شما نبود، به سبب ظلم‌هایى که دیده‌ایم از شما مردمان روى گردان مى‌شدیم.
حضرت، با اشاره به حضرت زهرا علیها السلام مى‌خواهند بفرمایند، همان طورى که اذیت و آزارى که دشمنان نسبت به حضرت فاطمه علیها السلام روا داشتند و سکوتى که مسلمانان پیشه کردند، هیچ کدام سبب نشد که ایشان از دعا براى مسلمانان دست بکشد، بلکه دیگران را بر خود مقدم مى‌داشت، من نیز این ظلم‌ها و انکارها را تحمّل مى‌کنم و از دلسوزى و راهنمایى و دعا و ... براى شما، چیزى فرو نمى‌گذارم.
منبع: شرح چهل حدیث از حضرت مهدى علیه السلام، على اصغر رضوانى، انتشارات مرکز مدیریت حوزه علمیه قم (1382).
