آمادگی برای بازخواست الهی

امام سجاد علیه السلام فرمودند:

إبنَ آدَمَ! اِنَّکَ میتٌ وَ مَوقوفٌ بَینَ یَدَیِ الله عزَّو جلّ وَ مَسؤولٌ، فَاَعِدَّ جَواباً

ای فرزند آدم، تو خواهی مرد و برانگیخته شده و در پیشگاه خدای متعال ایستاده و مورد بازخواست خواهی بود. پس جوابی آماده کن.

بحارالانوار، ج ۷۵، ص ۱۴۷

غفلت از مرگ و روز حساب، ریشه‌ی بسیاری از گناهان است. آنچه دل را زنده می‌کند و بشر را در صراط مستقیم دینداری و عبودیت قرار می‌دهد، توجه به این است که «قطار عمر» روزی در «ایستگاه مرگ» می‌ایستد و انسان‌ها پیاده می‌شوند و فرصت دنیا به پایان می‌رسد و مرحله‌ی جدیدی آغاز می‌گردد که به قیامت ختم می‌شود.
از نام‌های قیامت، «یوم الحساب» است. و نام دیگرش، «یوم البعث». یکی اشاره به حیات مجدد و برخاستن از قبر و نشور برای قیامت دارد، دیگری اشاره به دادگاه الهی در قیامت و محاکمه‌ی عادلانه‌ی افراد و دادن جزا و کیفر به نیکوکاران و بدکاران و رفتن به بهشت یا دوزخ.
از روزهای سخت آینده، نباید غافل بود. متّهمی که مورد بازخواست قرار می‌گیرد و منتظر روز «تشکیل دادگاه» است، باید برای آن روز و دفاع از خویش، جواب‌های محکم و محکمه پسند داشته باشد، وگرنه محکوم می‌شود و باید کیفر زندان و جریمه یا اعدام و امثال آن را بپذیرد. قیامت، دادگاه عدل الهی است. همه‌ی ما دوباره زنده می‌شویم و پای میز محاکمه می‌ایستیم. از ما سؤال می‌کنند و باید پاسخگو باشیم. خوشا آنان که پرونده‌ی اعمالشان نورانی و خالی از گناه و پر از طاعت است و نگران آن روز سخت نیستند. به قول سعدی:
آن را که حساب پاک است
از محاسبه چه باک است؟

منبع: حکمت‌های سجادی (ترجمه و توضیح چهل حدیث از امام سجاد علیه‌السلام)، پديدآورنده: جواد محدثی، ناشر: آستان قدس رضوی (به نشر)، 1390.