حیا از ایمان است.
پیامبر اکرم صلّی الله علیه و آله فرمودند:
الحَیاءُ مِنَ الإیمانِ؛
حیا از ایمان است.
تحف‌العقول، حکمت 161
شرح حدیث:
شرح حدیث توسط حضرت آیت‌الله العظمی مکارم شیرازی مدظله‌العالی:
علمای علم اخلاق حیا را حالت انقباض نفس می‌دانند که در مقابل زشتیها خود را عقب می‌کشد. سرچشمه‌ی حیا مثل بسیاری از عکس‌العملهای انسان همان معرفت و شناخت است. انسان وقتی زشتی عملی را می‌شناسد خودش را در مقابل آن حفظ می‌کند.
حیا یک عامل مهمّ بازدارنده است و باعث می‌شود که انسان به بسیاری از گناهان آلوده نشود، به عنوان مثال، حیا مانع می‌شود از اینه دروغ بگوید، غیبت کند یا ریا کند. و خودش را در مقابل چنین اعمالی حفظ می‌کند.
وقتی حیای انسان از بین رود، دیگر میان او و گناهش مانعی وجود نخواهد داشت.
در احادیث اهل بیت علیهم السلام روی حیا تأکید بسیار شده است، پیامبر اکرم صلّی الله علیه و آله در حدیث مورد بحث می‌فرماید: حیا و شرم، از ایمان است.
حیا یک حالت دفاعی است مثل سیستم دفاعی بدن که وقتی میکروبی وارد بدن می‌شود این سیستم آن را نابود می‌کند.
و همچنین حضرت علی علیه السلام می‌فرماید: «وَ مَن کَثُرَ خَطَؤُهُ قَلَّ حَیاؤُهُ، وَ مَن قَلَّ حَیاؤُهُ قَلَّ وَرَعُهُ، وَ مَن قَلَّ وَرَعُهُ ماتَ قَلبُهُ، وَ مَن ماتَ قَلبُهُ دَخَلَ النّارَ؛ کسی که خطایش زیاد شود حیایش کم می‌شود (چون وقتی یک بار گناه کند خجالت می‌کشد؛ امّا وقتی تکرار شود دیگر خجالت نمی‌کشد و حیا کم می‌شود) و کسی که حیایش کم شد، زهدش کم می‌شود (پرهیز از گناه نمی‌کند) و کسی که پرهیز از گناهش کم شود، قلبش می‌میرد، و کسی که قلبش بمیرد، اهل جهنّم است».(1)
پس بی‌حیایی انسان را به جهنّم می‌کشاند.
امام صادق علیه السلام می‌فرماید: «لا إیمانَ لِمَن لا حَیاءَ لَهُ؛ کسی که ایمان ندارد؛ حیا نیز ندارد».(2)
در هر جامعه‌ای گناه تکرار شود، حیا از بین می‌رود و هرگاه گناه تکرار بشود ابهّت آن جامعه از بین می‌رود یا ابهت آن گناه یا ابهت آن کار خوب از بین می‌رود. چه کنیم که حیا زیاد شود و این سپر همیشه باشد؟
دو راه وجود دارد:
1.کسب معرفت بیشتر؛ یعنی در مورد عواقب گناه بیشتر فکر کنیم و درباره‌ی خدا معرفتمان بیشتر شود، و باور کنیم که عالم محضر خداست.
2. وقتی گناهی از ما سر زد، فوراً توبه کرده و این دیوار شکسته را تعمیر کنیم.
پی‌نوشت‌ها:
1. نهج‌البلاغه، کلمات قصار، 349.
2. اصول کافی، ج 3، ص 166؛ بحارالانوار، ج 71، ص 331 ؛ میزان الحکمه، مادّه‌ی «الحیاء».
منبع: گفتار معصومین علیهم‌السلام، جلد اول (درس اخلاق حضرت آیت‌الله العظمی مکارم شیرازی)، گردآوری: سید محمد عبدالله‌زاده، قم: انتشارات امام علی بن ابی‌طالب علیه‌السلام، چاپ سوم، 1391.
علمای علم اخلاق حیا را حالت انقباض نفس می‌دانند که در مقابل زشتیها خود را عقب می‌کشد. سرچشمه‌ی حیا مثل بسیاری از عکس‌العملهای انسان همان معرفت و شناخت است. انسان وقتی زشتی عملی را می‌شناسد خودش را در مقابل آن حفظ می‌کند.
حیا یک عامل مهمّ بازدارنده است و باعث می‌شود که انسان به بسیاری از گناهان آلوده نشود، به عنوان مثال، حیا مانع می‌شود از اینه دروغ بگوید، غیبت کند یا ریا کند. و خودش را در مقابل چنین اعمالی حفظ می‌کند.
وقتی حیای انسان از بین رود، دیگر میان او و گناهش مانعی وجود نخواهد داشت.
در احادیث اهل بیت علیهم السلام روی حیا تأکید بسیار شده است، پیامبر اکرم صلّی الله علیه و آله در حدیث مورد بحث می‌فرماید: حیا و شرم، از ایمان است.
حیا یک حالت دفاعی است مثل سیستم دفاعی بدن که وقتی میکروبی وارد بدن می‌شود این سیستم آن را نابود می‌کند.
و همچنین حضرت علی علیه السلام می‌فرماید: «وَ مَن کَثُرَ خَطَؤُهُ قَلَّ حَیاؤُهُ، وَ مَن قَلَّ حَیاؤُهُ قَلَّ وَرَعُهُ، وَ مَن قَلَّ وَرَعُهُ ماتَ قَلبُهُ، وَ مَن ماتَ قَلبُهُ دَخَلَ النّارَ؛ کسی که خطایش زیاد شود حیایش کم می‌شود (چون وقتی یک بار گناه کند خجالت می‌کشد؛ امّا وقتی تکرار شود دیگر خجالت نمی‌کشد و حیا کم می‌شود) و کسی که حیایش کم شد، زهدش کم می‌شود (پرهیز از گناه نمی‌کند) و کسی که پرهیز از گناهش کم شود، قلبش می‌میرد، و کسی که قلبش بمیرد، اهل جهنّم است».(1)
پس بی‌حیایی انسان را به جهنّم می‌کشاند.
امام صادق علیه السلام می‌فرماید: «لا إیمانَ لِمَن لا حَیاءَ لَهُ؛ کسی که ایمان ندارد؛ حیا نیز ندارد».(2)
در هر جامعه‌ای گناه تکرار شود، حیا از بین می‌رود و هرگاه گناه تکرار بشود ابهّت آن جامعه از بین می‌رود یا ابهت آن گناه یا ابهت آن کار خوب از بین می‌رود. چه کنیم که حیا زیاد شود و این سپر همیشه باشد؟
دو راه وجود دارد:
1.کسب معرفت بیشتر؛ یعنی در مورد عواقب گناه بیشتر فکر کنیم و درباره‌ی خدا معرفتمان بیشتر شود، و باور کنیم که عالم محضر خداست.
2. وقتی گناهی از ما سر زد، فوراً توبه کرده و این دیوار شکسته را تعمیر کنیم.
پی‌نوشت‌ها:
1. نهج‌البلاغه، کلمات قصار، 349.
2. اصول کافی، ج 3، ص 166؛ بحارالانوار، ج 71، ص 331 ؛ میزان الحکمه، مادّه‌ی «الحیاء».
منبع: گفتار معصومین علیهم‌السلام، جلد اول (درس اخلاق حضرت آیت‌الله العظمی مکارم شیرازی)، گردآوری: سید محمد عبدالله‌زاده، قم: انتشارات امام علی بن ابی‌طالب علیه‌السلام، چاپ سوم، 1391.
