یاد معاد و توشه آخرت

امام على علیه‏ السلام فرمودند:

طُوبى لِمَنْ ذَکَرَ الْمَعادَ فَاسْتَکْثَرَ مِنَ الزّادِ؛

خوشا به حال کسى که به یاد معاد باشد و توشه آن را زیاد کند.

غرر الحکم، ج 2، ص 466

شرح حدیث توسط حضرت آیت‌الله العظمی مکارم شیرازی مدظله‌العالی:

یکی از موضوعاتی که بیشترین آیه در قرآن درباره‌ی آن نازل شده مسأله‌ی معاد است. آیات زیادی در مورد بهشت و دوزخ و روز حساب و سؤال و جواب روز قیامت، در قرآن وجود دارد. بیشتر این آیات در سوره‌های مکی، که در اوایل دعوت پیامبر نازل شده، آمده است. و از آیات قرآن استفاده می‌شود که از جمله مسائلی که پیامبران به آن دعوت می‌کردند و بر آن تأکید داشتند، مسأله‌ی معاد بود. و این همه تأکید درباره‌ی معاد به خاطر این است که ایمان به معاد چهره‌ی دیگری به زندگی انسان می‌دهد و انسانی که معاد را باور دارد با انسانی که معاد را باور ندارد تفاوت دارند، آن که معاد را باور ندارد مرگ را پایان زندگی می‌داند، اما کسی که به معاد ایمان داررد مرگ را اوّل زندگی و راحتی خود می‌داند و عالم در نظرش یک مزرعه و گذرگاه است.
اعتقاد به معاد به زندگی انسان شکل، مسؤولیت و هدف می‌دهد. کسی که می‌داند تمام کارهایش زیر نظر است و مورد حساب قرار می‌گیرد هرگز یک انسان بی‌تفاوت و هرزه‌کار و متجاوز نخواهد بود. نقش معاد در تقوا و امانت و امنیت بر کسی پوشیده نیست.

یاد قیامت و مرگ شهوات را از بین می‌برد، ریشه‌های غفلت را می‌خشکاند، قساوت را از انسان دور می‌کند و دنیا را در جلوی چشم انسان کوچک می‌کند. میوه‌ی درخت معاد تقوا است و کسی که تقوا ندارد هنوز معاد در زندگی او جا نگرفته است؛ اما پایبند به چیزی نیست و گوش، چشم، زبان و اعضای دیگرش آلوده است.

حضرت علی (علیه‌السلام) در این حدیث می‌فرمایند: خوشا به حال کسی که به یاد معاد باشد به یاد جایگاه عدل، به یاد زمانی که پرونده را به دست او می‌دهند ومی‌گوید: این چه کتابی است که همه چیز را از کوچک و بزرگ ثبت کرد، وقتی به یاد معاد افتاد زاد و توشه آن را فراهم می‌کند و زاد و توشه هر سفری متناسب با آن سفر است و زاد و توشه سفر قیامت تقوا است.
از خداوند می‌خواهیم تقوا را به همه ما عنایت فرماید.

منبع: گفتار معصومین (ع)، جلد دوم (درس اخلاق حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی)، گردآوری: سید محمد عبدالله‌ زاده، قم: انتشارات امام علی بن ابی‌طالب (ع)، چاپ سوم (1393).