انواع حج و حجاج‌

پیامبر اکرم صلّی الله علیه و آله فرمودند:

یَأتی عَلیَ النّاسِ زَمانٌ یَکونُ فیهِ حَجٌّ الْمُلوکِ نُزْهَةً وَحَجُّ الْأغنیاءِ تِجارَةً وَحَجُّ الْمَساکینِ مَسألةً.

روزگاری بر مردم می‌آید که در آن زمان، حج زمامداران برای تفریح است، حج ثروتمندان برای تجارت و حج محرومان برای درخواست!

التهذیب، ج 5، ص 463

بسیاری از اعمال و عبادات اسلامی، اگر مورد غفلت قرار گیرد، روح اصلی خود را از دست می‌دهد و به چیز دیگری با انگیزه‌ها و آثار نامطلوب، تبدیل می‌گردد.
«حج» هم یکی از این نمونه‌هاست.
شرکت در مراسم حج، در اصل، پاسخگویی به ندای حضرت ابراهیم برای زیارت خانه پروردگار است، تا از این رهگذر، عقیده و ایمان ریشه‌دارتر و اعمال و روحیاتِ زائر، خالصتر گردد. بنابراین، آمیختن این عبادت به نیّتها و اهداف دیگر، بیرون رفتن از مرز عبادت مطلوب است.
امروز که وسایل سفر فراهم‌تر و مسافرتهای دور و دراز آسانتر است و تمکّن مالی اشخاص هم بیشتر شده است، نیاز به توجّه بیشتری است که «حج»، روح اصلی خود را از دست ندهد و حاجی نه به قصد سیاحت و تجارت، بلکه با انگیزه انجام خالصترین عبادتِ توحیدی به این سفر آید.
پیشگویی حضرت رسول صلی الله علیه و آله هشداری برای آنان است که با خود، ارز اضافی می‌آورند، نه به قصد تهیّه سوغات، بلکه برای خرید اجناسی که بتوانند در کشور خود بفروشند و پولی به دست آورند. حیف از این سفر و دریغ از فرصتهای گذرا و مغتنم حاجی که صرف پرسه زدن در بازارها و قیمت کردن اجناس شود! ... حیف!