روش درمان روح
امام علی علیه السلام فرمودند:
انَّ هَذِهِ الْقُلُوبَ تَمَلُّ کَمَا تَمَلُّ الْأَبْدَانُ فَابْتَغُوا لَهَا طَرَائِفَ الْحِکْمَةِ.
این دل ها مثل بدن ها خسته می شوند پس مطالب ارزشمند و حکمت آمیز را برای آنها طلب کنید تا از خستگی بیرون آیند.
نهج البلاغه: حکمت 188
شرح حدیث:
روش درمان روح و خستگی دل روی آوردن به سخنان حکمت آمیز است دل خسته باشنیدن کلمات حکیمانه بزرگانی چون انبیاء وائمه طاهرین علیهم السلام طراوت یافته و تازه می شود.
یَا أَیُّهَا النَّاسُ قَدْ جَاءَتْکُمْ مَوْعِظَهٌ مِنْ رَبِّکُمْ وَشِفَاءٌ لِمَا فِی الصُّدُورِ وَهُدًی وَرَحْمَهٌ لِلْمُؤْمِنِینَ؛
ای مردم برای شما از جانب پروردگارتان اندرزی آمد و شفایی برای آنچه در سینه ها دارید و راهنمایی و رحمتی برای مومنان.(1)
امام علیه السلام در وصیتش به فرزندش امام حسن علیه السلام در حالی که او را اندرز می داد فرمودند:
اَحیِ قَلبَکَ بِالمَوعِظَهِ؛
دلت را با ندرز زنده گردان.(2)
پس هر وقت احساس خستگی دل کردیم خود را در معرض کلمات حکیمانه و ارزشمند قرار دهیم تا رفع خستگی شود و دل تازه گردد.
برای درمان افسردگی بهترین دارو قرآن و کلمات نورانی محمد و آل محمد علیهم السلام است.
امام حسن علیه السلام درباره قرآن درمانی می فرماید:
اِنَّ هذَا القُرانَ فِیهِ مَصابِیحَ النُّورِ و شِفاءُ الصُّدُورِ فَلیَجلُ جال بِضُوئِهِ وَ الیُلجِمِ الصِّفَهَ قَلبَهُ فَاِنَّ التَّفَکیرَ حیاهُ القَلبِ البَصیرِ کَما یَمشِی المَستَنِیرُ فِی الظَّلُماتِ بِالنُّورِ؛
در این قرآن چراغ های روشنایی بخش و شفای سینه های خسته است پس جلا دهنده باید که به نور قرآن دل خود را صفا بخشد و قلبش را بدان صفت مهار نماید زیرا تفکر در قرآن مایه زنده شدن دل شخص با بصیرت می شود همچنان که ادمی در تاریکی ها به کمک نور راه خود را می پیماید.(3)
درباره کلمات و مواعظ نورانی محمد و آل محمد علیهم السلام در زیارت گران قدر جامعه کبیره خطاب به آن بزرگواران عرض می کنیم:
کَلامُکُمُ نُورٌ و اَمرُکُم رُشدٌ وَ وَصیُّکُمُ التَّقوی؛
کلام شما نور فرمان شما سبب رشد و تعالی و سفارش شما به تقواست.(4)
چشم و گوش راه دل هستند با مطالعه و تلاوت قرآن و احادیث نورانی اهلبیت علیهم السلام و یا با استماع آنها که همان حکمت های با طراوت موردنظر مولایمان علی علیه السلام می باشند زنگار دل را برطرف و صفا می بخشند پس هر وقت دلمان گرفت و احساس کردیم آزرده خاطریم پناه به قرآن بریم و خود را در معرض موعظه اولیاء الله قرار دهیم آنگاه است که حال ما بهبود می یابد ونشاط و تازگی به دل هایمان باز می گردد.
شرح ابن میثم
گاهى نفوس انسانى از یک نوع علم و دانش زده مى شوند، و به دلیل یک نواختى مطالب آن از نگرش در آن افسرده مى گردند. وقتى که بر بخشى از مطالب آن آگاهى یابند قسمت هاى دیگر را نیز با آن مقایسه مى کنند و این قسمت بر ایشان تازگى ندارد تا لذّتبخش باشد و توجه به آن را ادامه بخشد، از طرفى چون حالت افسردگى و زدگى براى نفس آدمى ناپسند است، امام (علیه السلام) امر فرموده است تا حکمت هاى تازه براى نفس بجویند. مقصود، حکمت هاى تازه و شگفت آور براى نفس است که لذّت آور باشد به حدّى که همیشه دنبال دانش و بهره گیرى از مطالب گوناگون برآید. مقصود امام (علیه السلام) از حکمت، حکمت عملى و اقسام مختلف آن و یا شامل همه اینهاست.(5)
پی‌نوشت‌ها:
1- سوره یونس، آیه 57
2- نهج البلاغه، نامه 31
3- کشف الغمه، ج 2، ص 199
4- مفاتیح الجنان محدث قمی
5- ترجمه شرح نهج البلاغه ابن میثم، ج 5، ص 485 و 486
منبع: حدیث زندگی: شرح حکمت های نهج البلاغه، کاظم ارفع، تهران: پیام عدالت،1390.
یَا أَیُّهَا النَّاسُ قَدْ جَاءَتْکُمْ مَوْعِظَهٌ مِنْ رَبِّکُمْ وَشِفَاءٌ لِمَا فِی الصُّدُورِ وَهُدًی وَرَحْمَهٌ لِلْمُؤْمِنِینَ؛
ای مردم برای شما از جانب پروردگارتان اندرزی آمد و شفایی برای آنچه در سینه ها دارید و راهنمایی و رحمتی برای مومنان.(1)
امام علیه السلام در وصیتش به فرزندش امام حسن علیه السلام در حالی که او را اندرز می داد فرمودند:
اَحیِ قَلبَکَ بِالمَوعِظَهِ؛
دلت را با ندرز زنده گردان.(2)
پس هر وقت احساس خستگی دل کردیم خود را در معرض کلمات حکیمانه و ارزشمند قرار دهیم تا رفع خستگی شود و دل تازه گردد.
برای درمان افسردگی بهترین دارو قرآن و کلمات نورانی محمد و آل محمد علیهم السلام است.
امام حسن علیه السلام درباره قرآن درمانی می فرماید:
اِنَّ هذَا القُرانَ فِیهِ مَصابِیحَ النُّورِ و شِفاءُ الصُّدُورِ فَلیَجلُ جال بِضُوئِهِ وَ الیُلجِمِ الصِّفَهَ قَلبَهُ فَاِنَّ التَّفَکیرَ حیاهُ القَلبِ البَصیرِ کَما یَمشِی المَستَنِیرُ فِی الظَّلُماتِ بِالنُّورِ؛
در این قرآن چراغ های روشنایی بخش و شفای سینه های خسته است پس جلا دهنده باید که به نور قرآن دل خود را صفا بخشد و قلبش را بدان صفت مهار نماید زیرا تفکر در قرآن مایه زنده شدن دل شخص با بصیرت می شود همچنان که ادمی در تاریکی ها به کمک نور راه خود را می پیماید.(3)
درباره کلمات و مواعظ نورانی محمد و آل محمد علیهم السلام در زیارت گران قدر جامعه کبیره خطاب به آن بزرگواران عرض می کنیم:
کَلامُکُمُ نُورٌ و اَمرُکُم رُشدٌ وَ وَصیُّکُمُ التَّقوی؛
کلام شما نور فرمان شما سبب رشد و تعالی و سفارش شما به تقواست.(4)
چشم و گوش راه دل هستند با مطالعه و تلاوت قرآن و احادیث نورانی اهلبیت علیهم السلام و یا با استماع آنها که همان حکمت های با طراوت موردنظر مولایمان علی علیه السلام می باشند زنگار دل را برطرف و صفا می بخشند پس هر وقت دلمان گرفت و احساس کردیم آزرده خاطریم پناه به قرآن بریم و خود را در معرض موعظه اولیاء الله قرار دهیم آنگاه است که حال ما بهبود می یابد ونشاط و تازگی به دل هایمان باز می گردد.
شرح ابن میثم
گاهى نفوس انسانى از یک نوع علم و دانش زده مى شوند، و به دلیل یک نواختى مطالب آن از نگرش در آن افسرده مى گردند. وقتى که بر بخشى از مطالب آن آگاهى یابند قسمت هاى دیگر را نیز با آن مقایسه مى کنند و این قسمت بر ایشان تازگى ندارد تا لذّتبخش باشد و توجه به آن را ادامه بخشد، از طرفى چون حالت افسردگى و زدگى براى نفس آدمى ناپسند است، امام (علیه السلام) امر فرموده است تا حکمت هاى تازه براى نفس بجویند. مقصود، حکمت هاى تازه و شگفت آور براى نفس است که لذّت آور باشد به حدّى که همیشه دنبال دانش و بهره گیرى از مطالب گوناگون برآید. مقصود امام (علیه السلام) از حکمت، حکمت عملى و اقسام مختلف آن و یا شامل همه اینهاست.(5)
پی‌نوشت‌ها:
1- سوره یونس، آیه 57
2- نهج البلاغه، نامه 31
3- کشف الغمه، ج 2، ص 199
4- مفاتیح الجنان محدث قمی
5- ترجمه شرح نهج البلاغه ابن میثم، ج 5، ص 485 و 486
منبع: حدیث زندگی: شرح حکمت های نهج البلاغه، کاظم ارفع، تهران: پیام عدالت،1390.
