روش صحیح پاسخگویى

امام علی علیه‌ السلام فرمودند:

إِذَا ازْدَحَمَ الْجَوَابُ خَفِیَ الصَّوَابُ.

هرگاه پاسخ دادن طولانی و زیاد باشد پاسخ درست پنهان گردد.

نهج البلاغه: حکمت 235

پاسخ سوالات هر چه مختصر و هماهنگ باشد برای مخاطب گیرنده تر و قابل فهم است ولی وقتی پاسخ دهنده زیاد بگوید بالاجبار از بحث خارج می شود و به سخنانش شاخ و برگ می دهد و اصل مسئله در این میان لوث شده و بالاخره جواب درست در لابلای بحث های پرسش دهنده گم می گردد.

گزیده گویی خود هنری است که امامان علیه السلام به ما آموختند تا در مباحث استفاده کنیم در این روش هم مطلب موردنظر حل می شود و هم بحث ها به جدل و منازعه نمی کشد.

اطاله کلام به ویژه د رهنگام جواب مسائل چه اعتقادی و یا اخلاقی و یا احکامی سبب می گردد مستمع جواب درست را پیدا نکند و همچنان مطلب برایش نامفهوم بماند.

امام علیه السلام نیز در همین زمینه فرمودمد:
کَثَرهُ الکَلامِ تَبسُطُ حَواشِیهِ وَ تَنقُصُ مَعانِیهِ فَلا یُری اَمَدٌ وَ لا یَنتَفَعُ بِهِ اَحَدٌ؛
پرگویی حاشیه های سخن را می گستراند و معانیش را کم می کند در نتیجه پایان و نتیجه ای برای سخن دیده نمی شود و کسی از آن سود نمی برد.(1)



شرح ابن میثم
یعنى، هر گاه از مسأله اى بپرسند، گروهى آنچه به نظرشان رسید، جواب دهند، و یا یک نفر پاسخ هاى زیادى بدهد، پاسخ درست- به دلیل مشتبه شدن حق- پوشیده بماند، و بیشتر این نوع اتّفاق در مسائل اجتهادى است. ازدحام یعنى زیادى و کثرت جمعیّت.

پی‌نوشت‌ها:
1- غرر الحکم، ح 7130
2- ترجمه شرح نهج البلاغه ابن میثم، ج 5 ص 616

منبع: حدیث زندگی: شرح حکمت های نهج البلاغه، کاظم ارفع، تهران: پیام عدالت،1390.