بهترین عمل ها
امام علی علیه السلام فرمودند:
أَفْضَلُ الْأَعْمَالِ مَا أَکْرَهْتَ نَفْسَکَ عَلَیْهِ.
بهترین اعمال آن است که نفس را به انجام آن اجبار کنی.
نهج البلاغه: حکمت 241
شرح حدیث:
پیداست منظور اعمالی است که سبب رشد و کمال انسان می شود اعمال زیادی داریم که پشتوانه اقتصادی دارند و گاه فقط معنوی و مستحب هستند در هر صورت طبق بیان امام علیه السلام برترین عمل آن عملی است که برخلاف خواسته نفسانی انجام دهی و به خود بقبولانی که باید در بعد مادی خرج کنی و در موضوع معنوی سرمایه گذاری وقت کرده گاه از خواب و خوراک بگذری.
نفس انسان بعضی انفاق ها و احسان ها و کمک به مستمندان را بر نمی تابد باید آن را وادار کرد که انفاق و احسان حتما انجام گیرد و نیز در بعضی عبادت ها و ریاضت های معنوی نفس زیر بار نمی رود بالاجبار باید به آن تحمیل کرد که نتیجه اش بسیار عالی و ارزشمند است با مدت کوتاهی مداومت در مخالفت با هوای نفس نفس سرکش سر جای خود می نشیند و اعمال خیر و عبادات مستحب برای مومن ملکه می شود و براحتی آنها را انجام می دهد.
یک لحظه اگر نفس تو محکوم شود
علم همه انبیات معلوم شود
آن صورت غیبی که جهان طالب اوست
در آینه فهم تو مفهوم شود.
شرح ابن میثم
مقصود امام (علیه السلام) اعمال شایسته است، که بهترین آنها اعمالى است که سودمندتر بوده، و اجر و پاداش بیشترى در پى داشته باشد. از آن جهت چنین عملى برترین اعمال است که فایده اعمال شایسته، رام ساختن نفس امّاره در برابر نفس مطمئنّه و وادار ساختن آن تا حدّى است که فرمانبردار عقل گردد، و مجبور ساختن نفس بر کارى به دلیل دشوارى آن کار است، پس هر چه کارى دشوارتر باشد، در تمرین نفس مؤثّرتر، و در رام ساختن و شکستن آن مفیدتر خواهد بود، و بر این اساس، آن عمل نیز، پر فایده و برترین اعمال خواهد بود، و نظیر آن است حدیث نبوى: «أفضل الأعمال احمزها» بازاى نقطه دار، یعنى برترین اعمال دشوارترین آنهاست. (1)
پی‌نوشت:
1- ترجمه شرح نهج البلاغه ابن میثم، ج 5 ص 619
منبع: حدیث زندگی: شرح حکمت های نهج البلاغه، کاظم ارفع، تهران: پیام عدالت،1390.
نفس انسان بعضی انفاق ها و احسان ها و کمک به مستمندان را بر نمی تابد باید آن را وادار کرد که انفاق و احسان حتما انجام گیرد و نیز در بعضی عبادت ها و ریاضت های معنوی نفس زیر بار نمی رود بالاجبار باید به آن تحمیل کرد که نتیجه اش بسیار عالی و ارزشمند است با مدت کوتاهی مداومت در مخالفت با هوای نفس نفس سرکش سر جای خود می نشیند و اعمال خیر و عبادات مستحب برای مومن ملکه می شود و براحتی آنها را انجام می دهد.
یک لحظه اگر نفس تو محکوم شود
علم همه انبیات معلوم شود
آن صورت غیبی که جهان طالب اوست
در آینه فهم تو مفهوم شود.
شرح ابن میثم
مقصود امام (علیه السلام) اعمال شایسته است، که بهترین آنها اعمالى است که سودمندتر بوده، و اجر و پاداش بیشترى در پى داشته باشد. از آن جهت چنین عملى برترین اعمال است که فایده اعمال شایسته، رام ساختن نفس امّاره در برابر نفس مطمئنّه و وادار ساختن آن تا حدّى است که فرمانبردار عقل گردد، و مجبور ساختن نفس بر کارى به دلیل دشوارى آن کار است، پس هر چه کارى دشوارتر باشد، در تمرین نفس مؤثّرتر، و در رام ساختن و شکستن آن مفیدتر خواهد بود، و بر این اساس، آن عمل نیز، پر فایده و برترین اعمال خواهد بود، و نظیر آن است حدیث نبوى: «أفضل الأعمال احمزها» بازاى نقطه دار، یعنى برترین اعمال دشوارترین آنهاست. (1)
پی‌نوشت:
1- ترجمه شرح نهج البلاغه ابن میثم، ج 5 ص 619
منبع: حدیث زندگی: شرح حکمت های نهج البلاغه، کاظم ارفع، تهران: پیام عدالت،1390.
