حفظ انسان تا قبل از اجل حتمی

امام علی علیه‌ السلام فرمودند:

کَفَى بِالْأَجَلِ حَارِساً.

برای حفظ انسان مدت عمر کافی است.

نهج البلاغه: حکمت 298

مرحوم صدوق رحمه الله علیه نقل می کند در یکی از روزهای جنگ صفین امام علی علیه السلام سوار بر اسب در میان میدان رجز می خواند و شمشیر را بر گردن آویخته بود. یکی از یاران گفت: یا امیرالمومنین خود را حفظ کن نکند شما را غافلگیر کنند. در پاسخ فرمودند:
کَفی بالاَجَلِ حارِساً؛ مدت عمر نگهبان خوبی است.(1)

کسی که مرگش فرا نرسیده فرشتگان حفظ، او را از حوادث حفظ می کنند و اتفاقی برایش رخ نمی دهد ولی توجه به یک نکته لازم است که امیرالمومنین علیه السلام با علمی که در اختیار دارد مطمئن است که اتفاقی برایش نمی افتد و غافلگیر نمی شود ولی مردم عادی احتمال زیاد می رود به ویژه در جنگ با دشمن شیخون زده شوند و ناگهان به اسارت و ضرب و قتل دشمن واقع گردند. بنابراین جمله فوق بیشتر به خود امام علیه السلام مربوط می شود که از موقع مرگ خویش باخبر است.

شرح ابن میثم
کلمه «حارس» را به این جهت که انسان تا وقتى اجلش نرسیده و چون نگهبانى او را نگاه مى دارد، استعاره آورده است.(2)

پی‌نوشت‌ها:
1- توحید صدوق، ص 264
2- ترجمه شرح نهج البلاغه ابن میثم، ج 5، ص 672 و 673

منبع: حدیث زندگی: شرح حکمت های نهج البلاغه، کاظم ارفع، تهران: پیام عدالت، 1390.