امام حسن عسکری علیه السلام فرمودند:

اَلحُظوظُ مراتِبُ، فَلا تَعْجَلْ عَلی ثَمرَةٍ لَمْ تُدرَکْ، فإنَّها تُنَالُ فِی اَوانِهَا؛

برای بهره ها مراتب و درجاتی است، پس در چیدن میوه ای که نرسیده است شتاب مکن، چرا که در وقتش به دست خواهد آمد.

نزهة الناظر و تنبیه الخواطر، ص 143

از نشانه های روشن خردمندی و تدبیر، انجام هر کاری در موقعیّت خودش است.
«هر سخن جایی و هر نکته مکانی دارد».
مثالی را که امام عسکری علیه السلام بیان کرده اند، برای همه ملموس و روشن است. میوه های روی درخت، در یک مرحله کال و نارس است و وقت چیدنش نرسیده است و اگر در آن فصل، آن را بچینند، حاصلی ندارد و باید آنها را دور ریخت.
کارها هم چنین است. هر کاری در زمان خودش خوب است. اقدام زودتر، آن را بی نتیجه می کند و اقدام دیرتر، فایده ای ندارد. پس «زمان شناسی» در امور، بسیار مهم است.
خوردن غذا قبل از گرسنه شدن، برای سلامتی مضرّ است.
خواندن نماز پیش از رسیدن وقت، آن را باطل می کند.
افشاندن بذر در مزرعه در زمان نامناسب، آن را تباه می سازد.
گفتن سخنی قبل از محاسبه ی جوانب و زمینه ی مناسب آن، چه بسا عوارض و زیانهای جبران ناپذیر داشته باشد و پشیمانی به بار آورد.
اینها همه مثال است، برای این که اگر بخواهیم «بهره ی کامل» از هر چیزی ببریم، باید زمان شناس و فرصت شناس باشیم.
عمر، عزیز است غنیمت شمار
تا شوی از حاصل آن کامیاب
گوهر فرصت ز کف ارزان مده
عهد جوانی گذرد با شتاب (1)
باید دید چه زمانی وقت چه کاری است.
و از شاخسار زمانه، کی و چگونه باید «میوه کامیابی» را چید؟

پی نوشت:
1.علی باقرزاده (بقا).
منبع: حکمت های عسکری (ترجمه و توضیح چهل حدیث از امام حسن عسکری علیه السلام)، جواد محدثی، انتشارات آستان قدس رضوی، چاپ اول (1391)