عوامل مؤثر بر شکل‌گیری شخصیت – بخش اول

عوامل وراثتی یک عامل تعیین کننده در شکل گیری شخصیت انسانی است.
 

الف) عوامل وراثتی

1. عوامل ژنتیکی

2. بنیه و مزاج

سنخ‌های بنیه کرچمر

1. سنخ باریک تن (ناتوان) اسکیزوخو:[5] جسم این بنیه ضعیف، نحیف و لاغر است و چهره‌ای دراز و باریک و استخوانی دارد. آنچه در این گروه به‌عنوان صفت‌های این بنیه دیده می‌شود، خونسردی، حساسیت مؤدبانه، قدرت سازگاری و ظرافت است و در پس آن احساسات شورانگیز، عصیان گری، زمختی و بدسگالی نهفته است. تمایلات درونی، گاه ممکن است که خود را به‌صورت ریشخند و زودرنجی بروز دهند و از سوی دیگر اگر شرایط اقتضا کند که افراد این سنخ آسوده باشند، می‌توانند هرچند به‌صورت جزئی و اندک، از خود دلسوزی و همدردی نیز نشان دهند. نشانه کلی این سنخ، درون‌گرایی، آداب‌دانی و آرمان‌گرایی اخلاقی است.[6]
2.  سنخ فربه تن-ادواری خو:[7] این سنخ دارای تنی فربه، سست، سنگین و گرد است. گردنی کوتاه و کلفت و صورتی تقریباً پهن و نرم و گوشتالو دارد. این سنخ در طبقه‌های ادواری خو می‌گنجد زیرا به شکلی نامعقول میان ادوار نشاط و فعالیت حزن و سکون در نوسان هستند. افراد سنخ متلون خصلتاً طبعی سرزنده دارند- گرم، مهربان، پرحرف و سرشار از خوش‌خلقی. این سنخ برون‌گرا، مصمم و سخت اهل عمل و به همان اندازه فاقد غور و تأمل و احساس عمیق است. برخی از آنان طبعی صاعقه وار دارند که ناگاه شعله‌ور می‌شود و سپس به همان سرعت آرام می‌گیرد. آنان که در معرض حوادث افسردگی زا قرار می‌گیرند در چنین مواقعی همچنان مهربان و خوش‌قلب، اما خاموش و در اندیشه، باقی می‌مانند.

1. سنخ ستبرتن-لغزان:[9] جسم ورزیده ستبر و عضلانی، چهارشانه و مخروطی شکل است، با استخوان‌بندی زمخت که به‌ویژه در دست‌ها، آشکار است و چهره‌ای که سخت استخوانی، تخم‌مرغی شکل و کشیده است، با چانه‌ای برجسته و خوش‌ریخت. ویژگی سنخ ستبر تن خوی لغزان است؛ و مشخصه آن آرامش بلغمی است که به‌صورت متانت و ثبات جلوه‌گر می‌شود. برخی از افراد این سنخ، اگر آزرده شوند، ممکن است از شدت خشم و غضب یک‌باره برآشوبند. افراد سنخ لغزان در بسیاری از جنبه‌های دیگر بین اسکیزوفرنی و ادواری‌ها قرار می‌گیرند و به درون‌گرایی تمایل دارند. اگرچه به شیوه‌ای آرام و منفعل اجتماعی باقی می‌مانند. این افراد که دامنه علایقشان تنگ و محدود است و نوعاً عاری از خیال‌پروری و کندذهن‌اند، در تعقیب هر آنچه نیروهای بدنی آن‌ها را به کار می‌اندازد، سرسختی و دقتی استثنایی از خود نشان می‌دهند.[10]