ویتامین درمانی (بخش سوم)

 

مقدمه

 ویتامین D تنها ویتامینی است که هورمون نیز محسوب می شود. زیرا بعد از اینکه ویتامین D توسط پوست ساخته شد یا از راه تغذیه جذب شد، به وسیله کلیه ها و کبد به هورمون تبدیل می شود. این هورمون در محکم کردن استخوان ها، دندان و حفظ قدرت عضلانی و جذب کلسیم نقش دارد. ویتامین D در گیاهان و منابع حیوانی وجود دارد و با تابش نورخورشید بر پوست نیز ساخته می شود.
 

نقش ویتامین D در بدن

این ویتامین در رشد و شکل گیری طبیعی استخوان ها و دندان ها و تسهیل جذب کلسیم و فسفر بدن نقش مهمی ایفا می کند. همچنین تقویت سیستم ایمنی بدن و جلوگیری از سرطان های سینه، پروستات و کلون (بیماری روده) از دیگر نقش های مهم این ویتامین محسوب می شود.
 

علائم کمبود ویتامین D در بدن

کاهش تراکم استخوان و پوکی استخوان در بزرگسالی، از جمله مهمترین علائم کمبود این ویتامین محسوب می شود. در این بیماری، بافت استخوان موجود در استخوان‌ها با گذشت زمان، به تدریج نازک تر می‌شود، و تراکم استخوان نیز کاهش می‌یابد. پوکی استخوان همچنین به بد شدن وضعیت قرار گیری بدن، شکننده شدن استخوان ها و همچنین شکستگی‌های بسیاری منجر می‌شود.
مطالعات مختلف بیان می کند که که افسردگی و تغییرات خلق و خوی علائمی از سطوح پایین ویتامین D هستند؛  بدین معنا که کمبود ویتامینD در افراد افسرده شایع تر است. اختلال افسردگی فصلی نوعی اختلالی خُلقی است که در طول زمستان، هنگامی که آفتاب کمتری وجود دارد، آشکار می‌شود. قرار گرفتن در معرض نور خورشید با تولید ویتامینD مرتبط است. این ویتامین سطوح ملاتونین را، که یک انتقال دهنده عصبی است و نقش مهمی در تنظیم خلق و خو دارد، تحت تأثیر قرار می‌دهد. با سطوح پایین ویتامین D، بدن تولید ملاتونین را که باعث از دست دادن انرژی، کندی و احتمالاً افسردگی می‌شود را آغاز می‌کند.
همچنین یکی دیگر از این علائم، بیماری راشیتیسم (نرمی استخوان) است که در اثر کمبود کلسیم و فسفر در زمان رشد استخوان ها در کودکان به وجود می آید و فرد دچار سستی و درد عضلانی می شود. این بیماری بیشتر مشکل کودکانی است که فقط با شیر مادر تغذیه می شوند، بدون آن که به همراه آن مکمل ویتامین D مصرف کنند. مادرانی که بیشتر در معرض نور آفتاب قرار می گیرند بیشتر می توانند ویتامین D مورد نیاز نوزاد را از طریق شیر تامین کنند.
 

منابع غذایی ویتامین D

بهترین منبع ویتامین D، نور خورشید است. یعنی قرارگرفتن در برابر نور آفتاب بدون کرم ضد آفتاب، بین ساعات 10 الی4 بعد از ظهر. زیرا که در این ساعات اشعه های خورشیدی در قوی ترین حالت خود قرار دارند. ویتامین D همچنین در جگر، زرده تخم مرغ، لبنیات مخصوصا کره و روغن ماهی نیز وجود دارد.
 

نکات مهم مربوط به استفاده از ویتامین D

کل بدن به غیر از صورت، باید برای جذب ویتامین D زیر اشعه نورخورشید قرار گیرد؛ چرا که بدن با گرفتن نور خورشید آن را به ویتامین D، تبدیل می کند. البته نورخورشید باید مستقیما روی پوست بتابد و تابیدن آن از پشت شیشه تاثیری ندارد. فصل، ساعت، روز، شرایط جغرافیایی، میزان آلودگی هوا، رنگ پوست و سن می تواند بر توانایی پوست برای تولید ویتامین D تاثیر بگذارد. به عنوان مثال، با فرا رسیدن فصل زمستان و کاهش طول مدت تابش نورخورشید، نیاز بدن به ویتامین D بیشتر می شود. همچنین نیاز به این ویتامین با افزایش سن بیشتر می شود، زیرا پوست هرچه قدر پیرتر شده، قدرت آن برای تولید این ویتامین کمتر می شود. بنابراین سالمندان بیشتر در معرض کمبود ویتامین D قرار دارند.
بدن برای جذب کلسیم به ویتامین D نیاز دارد. به همین دلیل، کاهش این ویتامین، کاهش ذخیره سازی کلسیم و در نتیجه مشکلات استخوانی از جمله شکستگی استخوان ران را به خصوص در افراد سالمند به همراه دارد.
به شیرخواران، کودکان و نوجوانان باید مکمل های ویتامین D، به صورت قطره یا قرص داده شود. همچنین از شیرخشک های غنی شده با ویتامین D، برای نوزادان استفاده شود.
 نکته مهمی که باید به آن اشاره کرد این است که افرادی که مقادیر زیادی کلسیم در خون آن ها وجود دارد و نیز کسانی که بیماری شدید کلیوی یا سنگ های کلیه دارند، باید از مصرف ویتامین D خودداری کنند. زیرا میزان بالای کلسیم در خون در جذب این ویتامین اختلال ایجاد می کند.
 

چه کسانی باید بیشتر ویتامین D مصرف کنند

افراد سالخورده
زنان باردار و مادران شیرده
کسانی که بیماری کبدی دارند
افرادی که روده های ضعیفی دارند
کسانی که داروی ضد صرع استفاده می کنند

شیرخوارانی که فقط از شیر مادر استفاده می کنند
کسانی که بیشتر در خانه هستند و کمتر در معرض نور خورشید قرار می گیرند.
 

ادامه دارد... 
 

منبع:

در این زمینه حتما بخوانید:
 ویتامین D و جذب کلسیم و فسفات
 مشکلات جذب ویتامین D
 کارکرد‌های ویتامین D
 کمبود ویتامین D: واقعیت‌ها و علایم کمبود ویتامین D
 نشانه‌های سطوح پایین ویتامین D
 چگونه سطح ویتامین D بدن را افزایش دهیم