اضطراب نوجوان و آسیب های آن

 همراهی با نوجوان، راهی برای از بین بردن اضطراب های این دوران است.
 

چکیده: اضطراب دوران نوجوانی بر اثر چه عواملی به وجود می آید؟ چگونه می توان اضطراب را در نوجوانان کنترل کرد؟ اضطراب درنوجوانان چه مشکلاتی به وجود می آورد؟ با ما همراه باشید تا پاسخ این سئوالات را بیابید.

تعداد کلمات 1021 / تخمین زمان مطالعه 5 دقیقه

 

اضطراب، پدیده ای طبیعی و همگانی است که هر فردی در مرحله ای از زندگی، ان را تجربه کرده است. اضطراب پاسخی ضروری و لازم به هنگام رویارویی با خطر واقعی است و نبود آن ممکن است ما را با مشکلات و خطرهای مختلفی مواجه کند. اضطراب است که ما را وامی دارد برای معاینه کلی به پزشک مراجعه کنیم، با دقت بیشتر عرض خیابان را طی کنیم و محل خط کشی شده را برای عبور انتخاب کنیم، خود را برای امتحان آماده کنیم و هزاران عکس العمل دیگر که در نتیجه اضطراب از ما صادر می شود.
بنابراین، اضطراب به منزله بخشی از زندگی هر انسان است و در پاره ای از مراحل کودکی و نوجوانی، می تواند بهنجار و عادی تلقی شود. تأثیر مثبت آن را می توان در فرایند رشد پذیرفت. اضطراب در پارهای از مواضع، سازندگی و خلاقیت را در فرد ایجاد می کند و فرد را بر می انگیزد تا به طور جدی با مسئولیت مهمی مانند آماده شدن برای یک امتحان یا پذیرفتن یک وظیفه اجتماعی مواجه شود.[1] برعکس، اضطراب مرضی نیز وجود دارد؛ زیرا اگر اضطراب به حدی برسد که جنبه مزمن و مداوم بیابد، نه تنها نمی توان پاسخ را سازش یافته دانست، بلکه باید آن را به منزله منبع شکست، سازش نایافتگی و درماندگی گسترده ای تلقی کرد که فرد را از بخش عمده ای از امکاناتش محروم می کند.[2]
 

دیدگاه های مختلف روانشناسی، تعاریف متفاوتی از اضطراب بیان کرده اند. در یکی از این تعاریف آمده است: «اضطراب عبارت است از واکنش فرد در مقابل یک موقعیت ضربه آمیز، یعنی موقعیتی که زیر تأثیر بالا گرفتن تحریکات، اعم از بیرونی یا درونی واقع شده و فرد در مهار کردن آنها ناتوان است.»[3]
در تعریف دیگری، اضطراب را ناراحتی روانی و بدنیای دانسته اند که بر اثر ترسی مبهم و احساس ناایمنی و تیره روزی قریب الوقوع در آدمی به وجود می آید.[4]
 

اضطراب، مستلزم ناامنی با تهدیدی است که فرد، منبع آن را به وضوح درک نمی کند؛ در حالی که اصطلاح ترس به احساسی گفته می شود که در مقابل یک شیء که به منزله شیء خطرناک محسوب می شود، به وجود می آید. از همین زاویه است که اغلب روان شناسان ترس را از اضطراب متمایز کرده اند؛ بدین معنا که ترس را واکنش در برابر خطری دانسته اند که در فرد حالت احتیاط، اجتناب و گریز ایجاد می کند و می تواند از وی در برابر خطرها حمایت کند؛ در حالی که اضطراب را به عنوان احساسی توصیف کرده اند که نشانه های آن، مانند ترس پراکنده و مبهم است و علت بروز آن نیز مشخص نیست؛[5] برای مثال وقتی انسان با حیوانی درنده یا موذی مواجه می شود، از او وحشت می کند که به این وحشت و هراس، ترس اطلاق می شود، و منشأ آن معلوم است؛ اما منشأ اضطراب، نامعلوم است؛ چه اینکه گاهی انسان بدون دلیل موجه، احساس نگرانی و تشویش خاطر دارد.
 

 به ندرت اتفاق می افتد که در خلال فرایند نوجوانی، بحران های اضطراب مشاهده نشوند. این اضطراب گاه به طور ناگهانی و زمانی به صورت تدریجی ظاهر می شود؛ گاهی فراگیر است و زمانی به احساس مبهم و پراکندهای محدود می گردد؛ گاهی هفته ها طول می کشد و زمانی بالعکس فقط در خلال چند ساعت پایان می پذیرد؛ اما صرف نظر از چگونگی بروز، شدت و مدت آن، اضطراب یک احساس بنیادی است که کمتر نوجوانی با آن بیگانه است.[6]
 

 وقتی اضطراب جنبه بیماری می یابد، از جهات مختلف می تواند در فرد تأثیرگذار باشد. در ادامه به بررسی نشانه های جسمانی، رفتاری و روانی آن می پردازیم.
 

 اضطراب می تواند با افزایش تنش عضلانی، انواع واکنش های بدنی را به وجود آورد: علایم تنفس عمومی که مشتمل بر احساس انقباض در قفسه سینه و اشکال در نفس کشیدن است و عوارض قلبی- عروقی مانند تپش قلب، ناراحتی یا درد در ناحیه قلب، شکایت های مربوط به سیستم عصبی، همچون: زنگ زدن گوش، تاری دید و سرگیجه، علایم دستگاه معده ای روده ای، همچون خشکی دهان، مشکل بلع غذا، ناراحتی معده و نفخ معده و علایم دستگاه تناسلی- ادراری، همچون تکرر ادرار.[7]
 

 اضطراب مستقیما می تواند بر رفتار تأثیر منفی بگذارد و به عملکرد فرد آسیب برساند؛ مثلا می تواند باعث بی خوابی، بی تحرکی و رفتارهای تکراری شود. شایع ترین اختلال رفتاری ناشی از اضطراب، اجتناب با گریز از بعضی کارها و اعمال است؛ مثلا کسی که مبتلا به اضطراب است، از حضور در مکان های شلوغ، جلسات گروهی، میهمانی ها و سخن گفتن در جمع دیگران اجتناب دارد.
 

 نشانه اضطراب روانی فراگیر، ترس مفرط است که با فکرهای ناراحت کننده همراه است. این نوع افکار با خیال پردازی خطر احتمالی تهدید فیزیکی بیرونی مربوط است، ولی غالبا ترس از آسیب زیستی را دربردارند؛ مثلا ممکن است مسافری در ماشین دایما نگران برخورد با چیز دیگری باشد؛ فردی ممکن است از این بترسد که در یک جمع شلوغ، دست و پا چلفتی جلوه کند.
اضطراب بر شناخت های فرد تأثیر می گذارد و می تواند تمرکز و حافظه را مختل سازد. افراد خود را در بهره گیری از اطلاعات و یادآوری آنها ضعیف می یابند که این مسئله می تواند نگرانی آنها را در مورد بازده کاری یا ترسشان برانگیزد و به سهم خود، اضطراب اصلی را تشدید کند.[8]
 
منبع: کتاب « بادخترم (ویژه والدین و مربیان دختران نوجوان)»
نویسنده: علی احمدپناهی، داوود حسینی

پی نوشت :
[1] . پریرخ دادستان، روان شناسی مرضی تحولی، ج۱، ص6۰.
[2] .همان.
[3] . همان، ص 61.
[4] .همان.
[5] . همان، ص 61-62.
[6] . همان، ص 77.
[7] . هلن کندلی، اختلالات اضطرابی، ترجمه سیروس مبین، ص۳4.
[8] .همان، ص 35.