توصیه‌هایی برای تغذیه در پیاده روی اربعین

هنگام گرسنگی غذا بخورید، نه هر زمان که به غذا رسیدید. میوه‌ها را در میان وعده استفاده کنید، نه همراه با غذا.
 

دکتر سید مهدی میرغضنفری، متخصص فیزیولوژی و عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی ارتش از دیدگاه طب سنتی، تدابیر تغذیه‌ای در سفر به کربلا را مورد توجه قرار می‌دهد که توجه به آن لازم به نظر می‌رسد.
 

معمولا میان راه و در مقصد، به زائران انواع و اقسام غذاهای نذری داده می‌شود. با این باور که خوردن غذای نذری مشکلی ایجاد نمی‌کند، نباید خود را در معرض غذاهای مختلف با مزاج‌های متفاوت قرار دهیم. اگر مزاج ما گرم است باید از گرمی‌ها و شرایطی که گرمی مزاج را بالا می‌برد، پرهیز کنیم و در صورت سردی مزاج از مصرف غذاهای با طبع سرد بپرهیزیم. چاق‌ها مزاج‌تری دارند و باید از مصرف حجم بالای غذاهای سنگین پرهیز کنند و لاغرها باید غذاهای قابل هضم بخورند و تعداد وعده‌های‌شان بیشتر، اما در حجم کم باشد.
 

غذاهای عراقی معمولا سنگین است و معده‌های ما شاید به قدرت و قوت معده‌های افراد ساکن عراق نباشد. از غذاهای مرسوم عراق برنج و لوبیا و نخود پخته است. گاهی این غذاها به دلیل ازدحام جمعیت با عجله و در مدت زمان ناکافی طبخ می‌شود و اغلب ناپخته و گاهی چرب و سنگین است. پس قبل از خوردن غذا ابتدا آن را تست کنید که غذای مصرفی کاملا پخته و نرم شده باشد. نوع برنجی که در عراق طبخ می‌شود اغلب هندی است که به مزاج بسیاری از مردم نمی‌سازد و مخصوصا اگر پخته نباشد موجب یبوست و نفخ می‌شود.

توصیه بر این است پودر زیره سبز، آویشن و نعنا همراه داشته باشید که اگر ناچار به خوردن غذای نفاخ شدید روی غذا میل کنید یا داخل دوغ و ماست‌های دربسته بریزید. اعراب در غذاها از روغن زیاد استفاده می‌کنند به طوری که ماده غذایی در روغن غوطه‌ور می‌شود و هضم آن را سخت می‌کند. مثلا فلافل سنگین و تند است و صفرا را بالا می‌برد و موجب بی‌خوابی و خارش پوست می‌شود و مصرف آن برای گرم مزاجان مناسب نیست.
 

هنگام گرسنگی غذا بخورید، نه هر زمان که به غذا رسیدید. میوه‌ها را در میان وعده استفاده کنید، نه همراه با غذا. چند نوع غذا را با هم نخورید. پرخوری و درهم‌خوری منجر به پری معده و سنگینی و کرختی و مانع از ادامه پیاده روی می‌شود. غذاهای مانده و سخت هضم و سنگین یا دارای عدس و بادمجان را کمتر بخورید چون سبب گرفتگی عضلات و بی‌خوابی می‌شود. حتما از غذاهای تازه و گرم مصرف کنید و غذا را برای وعده بعدی نگه ندارید.

سبزی و سالاد را به دلیل عدم اطمینان از شست‌وشوی بهداشتی مطلقا نخورید. مصرف پیاز و گاهی سیر تازه اشکال ندارد، چون داخل غلاف بوده و انسان به تمیزی آن اطمینان دارد، البته به شرطی که از قبل بریده نشده باشند. حتما غذا را به صورت نشسته و با آرامش کامل بخورید. غذا را خوب بجوید و پس از میل غذا چند قدم پیاده‌روی مختصر و سپس در نیم‌ساعت استراحت داشته باشید تا عملیات استقرار و هضم غذا بخوبی انجام شود، سپس به پیاده‌روی ادامه دهید.
 

مقداری نمک همراه داشته باشید. نمک بهترین پاک‌کننده و میکروب کش است. کمی قبل و بعد از غذا کمی نمک بچشید یا در آب ریخته و دهانشویه و غرغره کنید. استفاده از دم کرده لیمو با آب جوش یا نوشیدن چای لیمو عمانی که گاهی در حین پیاده روی به زائران داده می‌شود و پاشیدن پودر لیمو عمانی روی غذاهای گرم و سنگین پیشنهاد می‌شود، چون به مهار تولید صفرای مازاد و حرارت زائد بخصوص در مزاج‌های گرم کمک می‌کند. همچنین اگر غذا سنگین بود یا حرارت بدن بالا رفت می‌توانید از سرکه و سماق هم استفاده کنید.
 

کسانی که مزاج‌های سرد دارند برای انرژی گرفتن و گرم شدن، انجیر و بادام خامی که داخل پوسته باشد یا پسته و مویز همراه داشته باشند و به دفعات و به میزان کم در حین پیاده‌روی مصرف کنند. برای تامین انرژی سریع، عسل گزینه مناسبی است. می‌توانید عسل را به تنهایی مزه مزه کنید یا بمکید یا همراه با آبلیمو آن را جرعه جرعه بنوشید.
 

- مصرف زیاد خرما برای مردم ایران و بخصوص مردم اهل مناطقی که زیاد خرما نمی‌خورند مناسب نیست، چون خرما با تولید اخلاط زیادی همچون صفرا و سودا فرد را دچار آلرژی، خشکی و جوش‌های پوستی و حرارت و گرمی خون می‌کند.

- تخم‌مرغ آب‌پز نسبت به نیمرو هضم راحت‌تری دارد و به دلیل داشتن پوسته، بهداشتی‌تر طبخ و سرو می‌شود.

- از نوشیدن و حتی تست کردن قهوه‌های خیلی تلخ و غلیظ عراقی (عربی) که بوی سوختگی دارد بشدت بپرهیزید، چون سازگار با مزاج ایرانی‌ها نیست. مصلح قهوه، انجیر و بادام است.

- از مصرف چای زیاد حتی اگر رقیق باشد اجتناب کنید، چون مدر بوده و سبب خشکی مزاج می‌شود.

- اگر مقداری سکنجبین همراه داشته باشید عالی است. این نوشیدنی برای همه مزاج‌ها بخصوص گرم مزاجان مفید است.

- بهترین و مناسب‌ترین نوشیدنی برای همه افراد، آب جوشیده ولرم شده همراه با عسل (انواع یک نفره بسته‌بندی شده) و لیموترش تازه و گلاب است. استفاده از گلاب و خوردن و بوییدن و ریختن آن روی بالش و چفیه توصیه می‌شود.
 

فهرست اقلامی که توصیه می‌شود در این سفر چند روزه به میزان نیاز با خود همراه داشته باشید به این شرح است: خوراکی‌های با مزاج گرم شامل انجیر، بادام، پسته، عسل، نبات، نمک، پودر زیره سبز، بابونه، نعنا، مویز و خاکشیر. خوردنی‌های با مزاج سرد شامل آلو بخارا، برگه زردآلو و هلو، میوه تمرهندی تازه ملس، سماق، سنجد، سکنجبین ملس، سرکه، گل پنیرک و بنفشه خشک، تخم خرفه و اسفرزه و روغن‌های موضعی توصیه شده مثل روغن بادام، بابونه، بنفشه و میخک از این جمله‌اند.

منبع: جام جم