اختلالات روانی رایج که باید بشناسید (بخش اول)

افراد مبتلا به اختلال شخصیت پارانوئید معمولا در پذیرش و اعتراف به احساسات منفی خود نسبت به دیگران ناتوان هستند.
 

اختلال روانی یک عبارت بسیار فراگیر برای توصیف کردن بسیاری از بیماری های روحی، روانی و رفتاری است که باعث اختلال تفکر، احساس و رفتار صحیح در امور روزمره زندگی فرد می‌شود. پژوهشگران معتقدند بسیاری از اختلالات روانی در سال های نوجوانی و جوانی و همزمان با ورود فرد به اجتماع و محیط کار و دانشگاه رخ می‌دهد. عموم این اختلالات روانی قابل درمان هستند و این درمان به شرطی است که علایم زودهنگام شناسایی شوند و فرد به مرحله پیشرفته بیماری نرسد. در این مطلب با ما همراه باشید تا ۱۳ اختلال روانی رایج که زندگی‌تان را مختل می‌کنند بشناسید.
 

این اختلال روانی نوعی اختلال است که ویژگی‌های اصلی آن عبارت است از الگوی پایدار و طولانی‌مدت بی‌توجهی به حقوق سایرین، گذشتن از خط قرمزها و تجاوز به حقوق دیگران. احساس همدلی در فرد مبتلا به اختلال شخصیت ضداجتماعی در برخورد با دیگران اغلب بسیار کمرنگ بوده و یا چنین احساسی وجود ندارد و فرد هیچ مشکلی در تحریف یا نقض قانون برای برآورده کردن نیازها یا خواسته‌های خود نمی‌بیند. این اختلال معمولا در کودکی یا نوجوانی شروع می‌شود و تا بزرگسالی ادامه پیدا می‌کند. این اختلال روانی در فرهنگ عامه اغلب اختلال روانی یا جامعه‌ستیزی نامیده می‌شود. بااین‌وجود، هیچ یک از این دو عناوین تخصصی مورد استفاده در تشخیص بالینی این بیماری به‌شمار نمی‌روند.

افراد مبتلا به اختلال شخصیت ضداجتماعی در بیشتر مواقع فاقد احساس همدلی بوده و معمولا بی‌عاطفه و بدبین هستند و احساسات، حقوق و درد و رنج دیگران را مورد تحقیر قرار می‌دهند. این افراد خود را به‌گونه‌ای اغراق‌آمیز و متکبرانه مورد ارزیابی قرار می‌دهند( بعنوان مثال آن‌ها احساس می‌کنند که کارهای معمولی پایین‌تر از شان اجتماعی آن‌ها است یا نسبت به مشکلات فعلی یا مسائل آینده خود هیچ احساس نگرانی واقعی را تجربه نمی‌کنند). آن‌ها بیش‌ازاندازه خودرای، خودسر یا ازخودراضی هستند. این افراد چرب‌زبان هستند و جذابیتی سطحی دارند؛ می‌توانند نسبتا جذاب باشند و به راحتی گفت‌وگو کنند( برای مثال از اصطلاحات یا واژه‌هایی تخصصی استفاده می‌کنند و باین ترتیب می‌توانند افرادی که با موضوع آشنا نیستند را تحت تاثیر قرار بدهند).

نداشتن احساس همدلی، خودبینی افراطی و جذابیت سطحی ویژگی‌هایی هستند که بطور مشترک در تعابیر سنتی از اختلال روانی هم مشاهده می‌شود و علائم مخصوص اختلال شخصیت ضد اجتماعی در زندان‌ها یا محیط‌هایی قانونی هستند که در آن‌ها رفتارهایی جنایت‌کارانه، بزهکارانه یا خشونت‌آمیز عادی است. همچنین این افراد در روابط جنسی خود نیز بی‌مسئولیت و استثمارگر هستند.

اختلال شخصیتی یک الگوی پایدار رفتاری و تجربه درونی است که با هنجارهای فرهنگ تفاوت دارد. این الگو در دو یا چند حوزه نامبرده در زیر دیده می‌شود: شناخت؛ تاثیر؛ عملکرد بین‌فردی؛ کنترل مهارتی. این الگوی پایدار در طیف وسیعی از موقعیت‌های فردی و اجتماعی انعطاف‌ناپذیر و فراگیر است و معمولا به پریشانی یا اختلال قابل‌توجهی در عملکردهای اجتماعی، حرفه‌ای یا دیگر عملکردها می‌شود. این الگو ثابت و طولانی‌مدت است و نقطه آغاز آن به اوایل دوران نوجوانی یا جوانی برمی‌گردد.
 

این اختلال روانی مجموعه‌ای از شرایط و حالت‌هایی است که گروه الف (A) یا اختلالات شخصیتی غیرعادی نامیده می‌شود. افراد مبتلا به این اختلال معمولا خاص و عجیب و غریب به‌نظر می‌رسند. این افراد در برابر ارتباطات اجتماعی بی‌تفاوت بوده و اغلب از آن‌ها کناره‌گیری می‌کنند. معمولا آن‌ها افراد تنهایی هستند که فعالیت‌های انفرادی را ترجیح داده و به ندرت عواطف و احساسات شدید و پرشور خود را بیان می‌کنند. اگرچه اسکیزوفرنی و اختلال شخصیت اسکیزویید از نظر لغوی به یکدیگر نزدیک بوده و مکن است علائم مشابهی داشته باشند اما این دو کاملا بایکدگیر متفاوت هستند. بسیاری از افراد مبتلا به اختلال شخصیت اسکیزوئید تمایل به انتخاب مشاغلی انفرادی دارند- ازجمله ماموران امنیتی شبانه، کارمند کتابخانه یا آزمایشگاه. با اینحال، آن‌ها قادر هستند که عملکرد نسبتا خوبی در شغل هایشان ارائه دهند.

افراد مبتلا به اختلال شخصیت اسکیزوئید اغلب افرادی منزوی هستند و زندگی خود را بگونه‌ای برنامه‌ریزی می‌کنند که با دیگران تماس یا ارتباطی نداشته باشند. بسیاری از آن‌ها هرگز ازدواج نمی‌کنند و در بزرگسالی و میان‌سالی همچنان با والدین خود زندگی می‌کنند.

دیگر ویژگی‌های رایج و متداول بین این افراد عبارتند از:
– عدم تمایل یا لذت بردن از ارتباط نزدیک و صمیمانه حتی با اعضای خانواده
– انتخاب فعالیت‌ها و شغل‌های انفرادی
– لذت بردن از فعالیت‌هایی محدود ازجمله فعالیت های جنسی
– نداشتن دوست صمیمی به‌جز خویشاوندان درجه اول
– مشکل در برقراری ارتباط با دیگران
– بی‌تفاوتی دربرابر تحسین یا انتقاد دیگران
– افرادی گوشه‌گیر که احساسات خود را به‌ندرت بروز می‌دهند
– پرداختن به افکار پوچ یا توهمات زنده در مورد زندگی درونی پیچیده
 

شک، بدگمانی و بی‌اعتمادی فراوان از ویژگی‌های اصلی این اختلال روانی است. افراد دارای شخصیت‌های پارانوئید (بدگمان) به ندرت به دیگران اعتماد کرده و رفتارها و گفتارهای ساده و معمولی دیگران را با بدخواهی و عناد به غلط تفسیر می‌کنند.

اختلال شخصیت پارانوئید یک گرایش ناعادلانه در تفسیر اعمال دیگران است بگونه‌ای که فرد مبتلا به این اختلال اعمال دیگران را تهدیدآمیز یا تحقیرآمیز عمدی می‌پندارد. این اختلال در اوایل بزرگسالی پدیدار می‌شود و علائم آن عبارت است از نوعی احساس بی‌اعتمادی همه جایی و بدگمانی وسوءظن غیرقابل اثبات که نتیجه آن هم چیزی نیست مگر سوءتعبیرهای مداوم از نیت‌ها و مقاصد دیگران و بدخواهانه و شرور دانستن آن ها.

افراد مبتلا به اختلال شخصیت پارانوئید معمولا در پذیرش و اعتراف به احساسات منفی خود نسبت به دیگران ناتوان هستند اما بطور کلی ارتباط خود با واقعیت را از دست نمی‌دهند. ترس از مورد سوءاستفاده یا خیانت قرار گرفتن در آنها باعث می‌شود که حتی اگر درستی و قابل اعتماد بودن دیگران به آنها ثابت شود اما باز هم به آنها اعتماد نکنند. این افراد اغلب برداشت غلطی از گفتار و رفتار معمولی و بدون غرض دیگران دارند و حتی نوعی خشم و رنجیدگی بی‌اساس را در خود پرورش داده و مدتهای طولانی آن را درونشان نگه می‌دارند.
 

شک و بدگمانی
توجه بر انگیزه‌های پنهانی
تصور مورد سوءاستفاده قرار گرفتن از جانب دیگران
ناتوانی در همکاری و مشارکت
انزوای اجتماعی
تصویر ذهنی بی‌ارزش و ناچیز از خود
کناره گیری و تنهایی
خصومت و دشمنی

افراد مبتلا به اختلال شخصیت پارانوئید معمولا نیاز شدیدی به خودکفایی نشان می‌دهند، سرسخت و ستیزه جو هستند. این افراد در برابر نزدیک شدن به دیگران مقاومت می‌کنند و باین ترتیب حسابگر و سرد و خشک به نظر می‌رسند. این اختلال معمولا در مردان بیشتر از زنان به چشم می‌خورد. درصورتی که الگوی رفتاری حاکی از بدگمانی فقط در دوره اسکیزوفرنی یا نوعی دیگر از اختلال‌های روان پریشانه رخ بدهد دیگر نمی‌توان آن را اختلال شخصیت پارانوئید دانست.

ادامه دارد...

منبع: تحریریه سایت کسب و کار بازده – پریسا جعفری