آشنایی با انواع بیماری روانی

وضعیت‌های مختلفی وجود دارند که به عنوان بیماری روانی یا اختلال روانی شناخته می‌شوند. در این نوشتار با ما همراه باشید تا با انواع بیماری روانی و ۱۴ اختلال روانی که بسیار شایع است آشنا شوید.
 

آدم‌های مبتلا به اختلالات اضطراب در مواجهه با برخی اشیا یا موقعیت‌های خاص با ترس و وحشت واکنش نشان می‌دهند؛ هم‌چنین، این واکنش‌ها می‌توانند شامل نشانه‌های جسمی اضطراب یا هراس، از جمله افزایش سرعت ضربان قلب و تعریق نیز باشند. اختلال اضطراب هنگامی در یک فرد تشخیص داده می‌شود که واکنش وی نسبت به یک موقعیت خاص مناسب نباشد، نتواند این واکنش را کنترل کند، یا اضطراب در کارکردهای معمول وی اختلال ایجاد کند. اختلالات اضطراب شامل اختلال اضطراب فراگیر، اختلال ترس، اختلال اضطراب اجتماعی، و فوبیاهای خاص می‌شوند.

 

این اختلالات که با عنوان اختلالات عاطفی نیز شناخته می‌شوند، عبارت هستند از احساس اندوه مداوم یا دوره‌هایی از احساس شادی بیش از اندازه، یا نوسانات شادی شدید و اندوه شدید. شایع‌ترین اختلالات خلقی شامل افسردگی، اختلال دو قطبی و اختلال خلق ادواری (سایکلوتایمیا) می‌شوند. این اختلال می‌تواند زندگی فرد بیمار و آدم‌های اطراف‌اش را واقعا با مشکل مواجه کند. 
 

اختلالات روان‌پریشی یا سایکوزیس شامل الگوهای به هم ریخته‌ی تفکر و آگاهی هستند. دو مورد از شایع‌ترین علائم اختلالات روان‌پریشی عبارت هستند از توهم – تجربه‌ی تصاویر و آواهایی که حقیقی نیستند، مانند شنیدن صداهایی که وجود خارجی ندارند – و هذیان – باورهای تثبیت شده‌ی نادرستی که فرد بیمار آن‌ها را به عنوان حقیقت می‌پذیرد؛ علی‌رغم آن‌که شواهد خلاف آن را ثابت می‌کنند. اسکیزوفرنی نمونه‌ای از اختلال روان‌پریشی است.
 

اختلالات غذایی شامل هیجان‌ها، نگرش‌ها و رفتارهای شدیدی در خصوص وزن و مواد غذایی هستند. بی اشتهایی عصبی، پرخوری عصبی، و زیاده‌روی در خوردن از جمله نمونه‌های شایع اختلالات غذایی به شمار می‌روند.
 

آدم‌های مبتلا به اختلالات کنترل تکانه قادر نیستند در برابر امیال و تکانه‌ها (تحریکات) برای انجام اعمالی که می‌توانند برای آن‌ها یا دیگران مضر باشند،‌ مقاومت کنند. جنون آتش‌افروزی (پایرومانیا)، جنون دزدی (کلپتومنیا)، و قماربازی بیمارگونه از نمونه‌های اختلال کنترل تکانه هستند. الکل و مواد مخدر موارد شایع برای اعتیاد به شمار می‌روند. غالبا،‌ آدم‌های مبتلا به این اختلالات آن‌چنان درگیر موارد اعتیادشان می‌شوند که به تدریج مسئولیت‌ها و روابط‌شان را از یاد می‌برند.
 

آدم‌های مبتلا به اختلالات شخصیت خصوصیات شخصیتی شدید و انعطاف ناپذیری دارند که برای‌ خودشان بسیار ناراحت کننده هستند و / یا باعث ایجاد مشکلاتی در محل کار، مدرسه، یا روابط اجتماعی می‌شوند. به علاوه، الگوهای فکری و رفتاری فرد به شکل قابل توجهی با انتظارات اجتماعی متفاوت هستند و آن‌چنان سخت و محکم هستند که در کارکردهای معمول زندگی فرد مبتلا اختلال ایجاد می‌کنند. نمونه‌هایی از این اختلالات شامل اختلال شخصیت ضد اجتماعی، اختلال شخصیت وسواسی جبری، و اختلال شخصیت پارانوئید می‌شوند.
 

آدم‌های مبتلا به اختلال وسواس فکری – عملی گرفتار افکار و ترس‌های دائمی هستند که باعث می‌شوند به انجام برخی تشریفات و رویه‌های خاص دست بزنند. این افکار مزاحم “‌وسواس‌”‌، و این تشریفات “‌اجبار‌”‌ نامیده می‌شوند. یکی از نمونه‌های مشهور این قبیل اختلالات، می‌توان به آن‌هایی اشاره کرد که دارای ترس غیر منطقی از جرم و آلودگی هستند و دائما دست‌‌های‌شان را می‌شویند.
 

اختلال استرسی پس از آسیب روانی وضعیتی است که ممکن است بعد از وقوع یک ضربه‌ی روانی و / یا اتفاق وحشتناک از قبیل تعرض جنسی یا جسمی، مرگ ناگهانی یکی از عزیزان، یا یک فاجعه‌ی طبیعی ایجاد شود. آدم‌های مبتلا به اختلال استرسی پس از آسیب روانی غالبا دارای افکار و خاطرات ماندگار و ترسناکی از آن اتفاق هستند، و معمولا دچار کرختی هیجانی می‌شوند.

چنان‌چه یکی از عزیزان‌تان را از دست داده‌اید، و این اتفاق بر تمام جنبه‌های زندگی‌تان تاثیر منفی گذاشته است، باید به سرعت از این وضعیت خارج شوید. برای درمان سوگ و اندوه، ۶ روش کنار آمدن با غم از دست دادن عزیزان را امتحان کنید تا شاید بتوانید خودتان و سایرین را به آرامش برسانید.

علاوه بر موارد فوق، برخی انواع کم‌تر شایع بیماری روانی عبارت هستند از:
 

سندرم واکنش استرسی که پیش‌تر به آن اختلالات سازگاری نیز گفته می‌شد هنگامی در فرد بروز می‌کند که در واکنش به یک اتفاق یا موقعیت استرس‌زا علائمی هیجانی یا رفتاری در وی ایجاد می‌شوند. این عوامل استرس‌زا ممکن است شامل فجایع طبیعی نظیر زمین لرزه یا طوفان؛ حوادث یا بحران‌هایی نظیر تصادف خودرو یا تشخیص یک بیماری سخت؛ یا مشکلات مربوط به ارتباطات بین فردی نظیر طلاق، مرگ یکی از عزیزان، از دست دادن شغل، یا مشکلاتی در خصوص سوءمصرف مواد شوند. سندرم واکنش استرسی معمولا ظرف سه ماه بعد از بروز اتفاق یا ایجاد موقعیت استرس‌زا شروع می‌شود و ظرف شش ماه بعد از توقف یا رفع عوامل استرس‌زا پایان می‌یابد.
 

آدم‌های مبتلا به اختلالات گسستگی از ناراحتی‌ها یا تغییرات شدیدی در حافظه، هوشیاری، هویت، و آگاهی عمومی نسبت به خودشان و دنیای اطراف‌شان رنج می‌برند. این اختلالات معمولا با استرسی طاقت‌فرسا همراه است که شاید نتیجه‌ی ضربه‌های روانی، تصادفات، یا فجایعی باشد که فرد احتمالا آن‌ها را تجربه کرده یا شاهدشان بوده است. اختلال تجزیه هویت که پیش‌تر به آن اختلال شخصیت چندگانه یا “‌شخصیت دوگانه‌”‌ گفته می‌شد، و اختلال زوال شخصیت از نمونه‌های اختلالات گسستگی هستند.
 

اختلالات ساختگی وضعیت‌هایی هستند که در آن‌ها، فرد به طور آگاهانه و از روی عمد علائم بیماری جسمی و / یا هیجانی در خود ایجاد، یا از وجود این علائم در خود شکایت می‌کند تا خود را در نقش فردی بیماری یا محتاج کمک نشان دهد.
 

این وضعیت شامل اختلالاتی است که بر میل، عملکرد و رفتار جنسی تاثیر می‌گذارند. ناکارآمدی جنسی، اختلال هویت جنسیتی، و انحراف جنسی (پارافیلیا) از نمونه‌های اختلالات جنسیتی و جنسی به شمار می‌روند.
 

فرد مبتلا به اختلالات روان‌تنی، که پیش‌تر با عناوین اختلال سایکوسوماتیک یا اختلال سوماتوفرم شناخته می‌شد، از سطح شدید و نامتناسبی از علائم یک بیمار جسمی یا درد شکایت می‌کند؛ با این‌که شاید پزشک هیچ علت جسمی را برای بروز این علائم تشخیص ندهد.
 

آدم‌های مبتلا به اختلال تیک، اصوات یا حرکاتی تکراری، سریع، ناگهانی، بدون هدف و / یا غیر قابل کنترل از خود بروز می‌دهند. (به اصواتی که به صورت ناخواسته در فرد ایجاد می‌شوند،‌ تیک صوتی گفته می‌شود.) سندرم توره یکی از نمونه‌های اختلال تیک به شمار می‌رود. سایر بیماری‌ها یا وضعیت‌ها شامل انواع مختلفی از مشکلات مربوط به خواب و بسیاری از اشکال دمانس (زوال عقل) نظیر بیماری آلزایمر نیز گاهی اوقات در زمره‌ی بیماری‌های روانی طبقه‌بندی می‌شوند، زیرا این بیماری‌ها مغز انسان را درگیر می‌کنند.

منبع: تحریریه سایت کسب و کار بازده- امیر رضا مصطفایی