اصولی برای غلبه بر اضطراب امتحان

والدین آرام باشند! فضاى خانه باید در ایام امتحانات آرام باشد و نباید دانش‌آموزان را با تهدید و پرخاش وادار به درس خواندن کرد.
 

برخى فکر مى‌کنند اضطراب امتحان، امرى غیر طبیعى و مانع یادگیرى است، اما اضطراب، در حد متعادل، قابل قبول و حتى ضرورى است. کارشناسان مى‌گویند اگر دانش‌آموزان، امتحان را، ارزیابى نتیجه فعالیت یک ساله خود بدانند، راحت‌تر با این مسأله کنار مى‌آیند و اضطراب آنها تا این حد، طبیعى است، اما وقتى بیش از حد دچار اضطراب شوند، این امر مانع یادگیرى آنها مى‌شود. گذشته از این، برخى والدین در ایام امتحانات فرزندان‌شان، بیشتر دچار استرس شده و آرامش خود را از دست مى‌دهند و این ناآرامى‌ها را به دانش‌آموزان نیز منتقل مى‌کنند.
 

افزایش علاقه و انگیزه دانش‌آموزان و یادگیرى مناسب مهارت‌هاى تحصیلى، دو عامل ضرورى براى بهتر درس خواندن دانش‌آموزان است. در هر مطالعه‌اى براى امتحان، مراحل خاصى از سوى کارشناسان و مشاوران توصیه مى‌شود. دانش‌آموزان باید همه جزوات و تمرین‌هاى مربوط به دروس خود را به خوبى مطالعه کنند تا آمادگى لازم را در هنگام امتحان به دست آورند. آنان نباید تنها به جزوات معلمان بسنده کنند، بلکه بهتر است کتاب‌هاى درسى را نیز به روش مرور سریع مطالب جزوات بخوانند. شب امتحان، زمان یادگیرى نیست و تنها باید به دوره کردن و مرور یادگیرى‌ها اختصاص یابد. بنابراین حل نمونه سؤالات امتحانى طراحى شده از سوى معلمان و طراحى نمونه سؤال از سوى دانش‌آموزان، براى تعمیق و بهبود یادگیرى بسیار مؤثر خواهد بود.
 

دانش‌آموزان در ایام امتحانات، نباید تغییرى در روش‌هاى سابق مطالعه خود بدهند. درک و فهم سؤالات، تمرین و تکرار مطالب دروس و به عبارتى خواندن به شیوه «پس ختام» از شیوه‌هاى درس خواندن است. آن دسته از دانش‌آموزانى که تاکنون شیوه خاصى براى درس خواندن نداشته‌اند، مى‌توانند با پرسش و پاسخ از خود، به یادگیرى بهتر مطالب کمک کنند.
 

والدین باید از مشاجره و برخوردهاى لفظى، به ویژه با فرزندان خوددارى کنند و دید و بازدیدهاى خود را به تعویق بیندازند. توجه به توانایى‌هاى دانش‌آموزان به جاى نقاط ضعف آنها، در ایام امتحانات بسیار اهمیت دارد، بنابراین باید به توانایى‌هاى دانش‌آموزان تأکید بیشترى داشت و انتظارات را با توانایى دانش‌آموزان هماهنگ کرد.

هیچ گاه حق نداریم عملکرد فرزندان خود را با دیگران مقایسه کنیم، چرا که از نظر روان‌شناسى، باید میزان پیشرفت هر فرد را با توجه به عملکرد گذشته وى سنجید. حذف ترس از شکست در دانش‌آموزان، ملاک قرار گرفتن نمره در امتحانات، دورى از به هم ریختگى و اغتشاش فکرى دانش‌آموزان، کنترل فشارهاى روحى و افزایش اعتماد به نفس دانش‌آموزان نیز از عوامل مهم و مؤثر در کاهش اضطراب دانش‌آموزان است.
 

در این میان توصیه‌هاى دیگرى هم مانند جدا بودن فضاى درس خواندن با محل استراحت دانش‌آموزان، تشخیص زمان مناسب مطالعه با توجه به خصوصیات و عادات جسمى و روحى افراد، دورى از فعالیت بیش از حد و پشت سر هم، استراحت به موقع و… از سوى کارشناسان مطرح مى‌شود، اما نباید منکر تأثیر برنامه غذایى منظم در کنار برنامه درسى مناسب، بر سرعت و دقت یادگیرى دانش‌آموزان شد.

استفاده از نان، غلات، لبنیات، گوشت، تخم‌مرغ، میوه و سبزى، باید همواره مورد توجه قرار گیرد. صبحانه باید محتوى مواد قندى باشد و بر این اساس، توصیه مى‌شود از آب میوه، میوه، نان، پنیر، تخم‌مرغ، عسل یا مربا به عنوان صبحانه استفاده شود. دانش‌آموزان توجه داشته باشند که از شام سنگین و حاوى مواد نشاسته‌اى و برنج، نان، ماکارونى، سیب‌زمینى، گوشت، تخم‌مرغ، مرغ و… به میزان کمى استفاده کنند.

ماست، دوغ و چند برگ کاهو، دانش‌آموزان را براى داشتن خواب بهتر، کمک مى‌کند. ترکیباتى چون ید و استفاده دراز مدت از پروتئین، اسیدهاى چرب، امگا ۳، میگو و ماهى در تقویت یادگیرى مؤثر هستند، با توجه به احتمال افت قند در هنگام امتحانات یا زمان مطالعه، بهتر است دانش‌آموزان از خوردنى‌هاى حاوى قند در جلسه امتحان استفاده کنند.

کارشناسان معتقدند: یکى از راه‌هاى کاهش اضطراب شب امتحان، اطلاع والدین از وضع درسى دانش‌آموزان در طول سال تحصیلى است. آنان معتقدند باید والدین دانش‌آموزان، همواره از آخرین وضع تحصیلى فرزندان خود اطلاع داشته باشند تا بتوانند بستر مناسبى را براى تحصیل بهتر دانش‌آموزان و پیشگیرى از انباشته شدن مطالب درسى آنها فراهم کنند.

منبع: پایگاه علمی فرهنگی اعتقادی شیعه - مریم وادى‌پور