حمیدرضا صدر

حمیدرضا صدر نویسنده، منتقد سینما و مفسر فوتبال بود. او معمولاً به عنوان کارشناس فوتبال به برنامه‌های صدا و سیما دعوت می‌شد. او کارشناس سینما و منتقد فیلم بود که در نشریه هفت به مدتی طولانی می‌نوشت.

شناسنامه
30 خرداد سال 1335 ه.ش	تولد
25 تیر سال 1400 ه.ش	درگذشت
بیماری سرطان	علت درگذشت
-	آرامگاه
ایرانی	ملیت
اسلام	دین
شیعه	مذهب
-	دیگر نام ها
دکترای برنامه‌ریزی شهری	تحصیلات
دانشگاه تهران، دانشگاه لیدز	دانشگاه
منتقد فیلم و کارشناس، محقق و پژوهشگر فوتبال	زمینه فعالیت
-	سبک
-	سال های فعالیت
تألیف چند کتاب	آثار مهم
-	جایزه ها
-	وبگاه رسمی
مهرزاد دولتی	همسر
غزاله	فرزندان
-	والدین

زندگی نامه

تولد

حمیدرضا صدر در 28 اسفند 1334 ه.ش در مشهد متولد شد. مادرش خانه دار و پدرش مهندس و ارتشی بود. وی یک برادر و سه خواهر دارد.

ازدواج

حمیدرضا صدر سال ها پیش [احتمالاً 1359 ه.ش] با خانم «مهرزاد دولتی» ازدواج کرد که ثمره این زندگی یک دختر بنام غزاله است. مهرزاد دولتی در آمریکا داروسازی خواند ولی بعد انقلاب وقتی به ایران آمد به نقاشی تغییر رشته داد ، ایشان مدتی درگیر سرطان بود که خوشبختانه درمان شد.

درگذشت

در تیر ۱۴۰۰ ه.ش برای بار نخست خبر ابتلای صدر به بیماری سرطان رسانه‌ای شد. دختر او با اعلام خبر ابتلای پدرش به بیماری سرطان بیان داشت که او قریب به سه سال بوده است که با این بیماری دست‌وپنجه نرم می‌کرده است. در مقطعی از ابتلا به بیماری وضعیت وی رو به وخامت گذاشت و بابت همین موضوع و عدم کشش بدن، شیمی‌درمانی او به تشخیص دکتر امیر مهزیار قهوه چى درستکار زنجانى متوقف شد. سرانجام وی در صبح روز ۲۵ تیر ۱۴۰۰ ه.ش براثر بیماری سرطان درگذشت.

سمت وفعالیت ها

فعالیت های علمی

تحصیلات

حمیدرضا صدر: کلاس اول بودم که پدرم برایم هم معلم عربی گرفت و هم معلم خط، زبان انگلیسی را هم در دبستان و هم از معلمی که پدر گرفت یاد گرفتم. پدرم فردی فرهنگی بود و ما را میان کتاب ، روزنامه و مجله بزرگ کرد. او در ایران و انگلستان تحصیل کرد. صدر دانش‌آموختهٔ کارشناسی اقتصاد و کارشناسی ارشد شهرسازی از دانشکده هنرهای زیبا، دانشگاه تهران و مقطع دکترا از دانشگاه لیدز بریتانیا بود.

فعالیت های فرهنگی

روزنامه‌نگاری
حمیدرضا صدر نویسنده ثابت مجله فیلم بود و با نشریات زن روز، هفت، مجله سروش، تهران امروز، وبگاه گل و تعدادی نشریه ورزشی همکاری داشت.

تحلیل فوتبال
صدر در اکثر برنامه‌های زنده فوتبال در شبکه سوم سیما حضور داشت. او همچنین در برنامه آن سوی نیمکت در شبکه ورزش به عنوان کارشناس شرکت می‌کرد. همچنین، وی در مستند تاریخچه شهرآورد فوتبال ایران ساختهٔ مزدک میرزایی به عنوان کارشناس کار کرده‌است. اگرچه صدر دربارهٔ تاریخ فوتبال اطلاعات زیادی ارائه می‌داد، به گفته خودش نسبت به دیدگاه بازیکنان و مربیان حرفه‌ای فوتبال «در سیاره دیگری به سر می‌برد»و بعضی از کارشناسان با تحلیل‌های فنی او موافق نبودند.

تحلیل سینما
صدر در ستون هنری شرق و ستون تحلیل سینمای جهان بانی‌فیلم مقالات خود را چاپ می‌کرد. وی همچنین در برنامه‌های تماشاخانه ایرانشهر شرکت می‌کرد. وی در گذشته در ماهنامهٔ سینمایی فیلم تحلیل روز سینمای جهان را انجام می‌داد و همچنان به خاطر تحلیل‌ها و نقدهایش در جشنواره فیلم لندن شناخته می‌شود.

آثار

درآم‍دی ب‍ر ت‍اری‍خ س‍ی‍اس‍ی س‍ی‍ن‍م‍ای ای‍ران (۱۳۸۰–۱۲۸۰). ت‍ه‍ران: ن‍ی، ۱۳۸۱. شابک ‎۹۶۴-۳۱۲-۶۰۴-۸‬
پسری روی سکوها: وقایع‌نگاری چهار دهه‌ای فوتبال ایرانی. تهران: زاوش‏‫، ۱۳۹۲. شابک ‎۹۷۸-۶۰۰-۶۸۴۶-۲۷-۹
نیمکت داغ: از حشمت مهاجرانی تا الکس فرگوسن و ژوزه مورینیو. تهران: زاوش، ‏‫۱۳۹۲. شابک ‎۹۷۸-۶۰۰-۷۲۸۳-۲۳-۳
تو در قاهره خواهی مرد. تهران: زاوش، ‏‫۱۳۹۳. شابک ‎‫‭۹۷۸-۶۰۰-۷۲۸۳-۲۴-۰‬‬‬
سیصد و بیست و پنج. تهران: نشر چشمه‏‫، ‫۱۳۹۶. شابک ‎‏‫‬‭۹۷۸-۶۰۰-۲۲۹-۷۶۸-۶
پیراهن‌های همیشه مردان فوتبال: تک‌نگاری‌ها. تهران: نشر چشمه‏‫، ۱۳۹۷. شابک ‎‭۹۷۸-۶۰۰-۲۲۹-۸۷۹-۹‬‬
روزی روزگاری فوتبال. ت‍ه‍ران: آوی‍ژه، ۱۳۷۹. شابک ‎۹۶۴-۶۶۵۲-۱۶-۶‬
Iranian cinema: a political history, Volume 7 of International library of Iranian studies, London: I. B. Tauris, 2006, ISBN 1-84511-147-8

ترجمه‌ها
پیس، ‏دیوید. یونایتد نفرین‌شده. تهران: زاوش‏‫، ۱۳۹۲. شابک ‎‫‬‭۹۷۸-۶۰۰-۷۲۸۳-۲۲-۶‬‬
اندرسن، لوری هلس. یه چیزی بگو. تهران: نشر چشمه، ‏‫۱۳۹۵. شابک ‎۹۷۸-۶۰۰-۲۲۹-۶۸۱-۸

در نگاه دیگران

اشخاص

محمدباقر قالیباف رییس مجلس شورای اسلامی برای تسلیت درگذشت حمیدرضا صدر مفسر و کارشناس فوتبال پیامی منتشر کرد.

متن پیام بدین شرح است:
بسم الله الرحمن الرحیم
انا لله و انا الیه راجعون
درگذشت کارشناس محبوب و خوش‌ذوق ورزش فوتبال، منتقد نام آشنای سینما و نویسنده سرشناس و توانمند جناب آقای دکتر حمیدرضا صدر را که پس از تحمل دوره طولانی بیماری دار فانی را وداع گفتند، به عموم دوستداران ایشان و به خانواده محترم آن مرحوم تسلیت می‌گویم و از خداوند متعال برای ایشان رحمت و مغفرت و برای بازماندگان صبر و اجر مسئلت می‌کنم.

مهدی تاج نایب رئیس کنفدراسیون فوتبال آسیا و رئیس سابق فدراسیون نیز یکی از افرادی است که به این خبر تلخ واکنشی احساسی داشته و در این مورد اینطور نوشته است:
« شنیدن خبر درگذشت انسانهای بزرگ، آنها که عزیزکرده مردم ایران هستند تلخ تر است، بخصوص که با آن فرد سابقه دوستی و همکاری داشته باشید. دکتر حمیدرضا صدر یک دوست نازنین بود. ما همدیگر را در روزنامه جهان فوتبال ملاقات کردیم. جایی که ایشان اولین کار ورزشی تمام وقتشان را شروع کردند و سالها نگاه منصفانه و قلم زیبای خود را با خوانندگان روزنامه به اشتراک گذاشتند. به دوستداران ایشان تسلیت می‌گویم و برای بازماندگان آرزوی صبر دارم. »

در پیام باشگاه استقلال آمده است:
باشگاه استقلال ضایعه درگذشت دکتر حمیدرضا صدر، چهره فراموش نشدنی و ماندگار جامعه ورزش و فوتبال را به خانواده معزز ایشان و جامعه فوتبال کشور تسلیت عرض می نماید و از خداوند متعال برای آن عزیز از دست رفته علو درجات و برای بازماندگان صبر جمیل مسالت دارد.

در پیام باشگاه پرسپولیس آمده است:
امروز در ورزش و فوتبال در کنار اهل قلم و رسانه، متاثر و سوگوار از دست دادن یکی از مفاخر عرصه نویسندگی ورزشی هستیم که در خلق زیبایی‌های آن، سهم به سزایی داشت. البته فعالیت‌های این انسان ارزشمند، محقق و صاحب اندیشه، فقط در این حوزه خلاصه نمی‌شد.
خبر درگذشت دکتر حمیدرضا صدر همه ما را متاثر کرد. این ضایعه را به خانواده محترم ایشان و خانواده‌های ورزش و فوتبال، سینما و رسانه تسلیت می‌گوییم.

در پیام باشگاه فولاد آمده است:
متاسفانه باخبر شدیم حمیدرضا صدر نویسنده و مفسر خوشنام فوتبال دارفانی را وداع گفت.
باشگاه فرهنگی ورزشی فولادخوزستان این ضایعه ناگوار را به خانواده محترم صدر تسلیت عرض نموده و از خداوند سبحان برای آن مرحوم مغفور رحمت واسعه و برای بازماندگان صبر و شکیبایی در این مصیبت طلب می‌کند.

دلنوشته چهره‌های هنری در سوگ حمیدرضا صدر
برزو ارجمند با انتشار عکسی در صفحه اینستاگرامش نوشت:
انگشت شمارن آدم‌هایی که تاثیر شگرف بر زندگی دیگران میگذارن، با حرفاشون می‌تونی عاشق بشی، می‌تونی نگاهت به زندگی رو عوض کنی، می‌تونی سطح سوادت و بالا ببری و مهمتر از همه می‌تونی آدم تر زندگی کنی ، و تاثیر دکتر صدر اینگونه بود، پسوند آدم حسابی و عالیجناب برازنده اینگونه افراد است، عالیجناب دکتر حمیدرضا صدر جایتان همیشه در قلب ما سبز خواهد بود.

نگار جواهریان بازیگر سینما نیز با انتشار عکسی نوشت:
خیلی متاسفم. . . حیف، حیف، حیف. آرزوی صبر می‌کنم برای مهرزاد و غزاله‌ی نازنینم. . .

حبیب رضایی بازیگر سینما این‌گونه اندوهش را بر زبان آورد:
نشد… وقتی آمد…مرگ را می‌گویم، آنجا بودید، آقای دکتر نازنین و بی‌جانشین… نشد که بیشتر بمانید… یادم باشد هر زمان وقتش بود، در کنار صدها، این را هم بپرسم، از صاحب آسمان ‌و ‌زمین. غمگینم…بسیار و بسیار و بسیار… همین.

بهمن فرمان آرا کارگردان پیشکسوت سینما نیز در سوگ حمیدرضا صدر نوشت:
یک دوست دیگر هم ما را تنها گذاشت. . . افسوس. . . .

احسان کرمی مجری سابق تلویزیون و بازیگر تئاتر هم درباره زنده یاد حمیدرضا صدر نوشت:
رفیقم بود و عضوی از خانواده ام؛ همیشه در کنارم بود. همیشه یک مشاور و راهنمای بی نظیر. همیشه همراه من و خانواده ام. دکتر صدر نه فقط با سواد بلکه آگاه بود. نازنین به معنی واقعی… از شبی که فردایش برای آزمایش می‌رفت و از زمانی که آن جواب لعنتی آمد تا امروز دل من و همسرم آرام نداشت.

مجید اسلامی منتقد سینما نیز نوشت:
همیشه پیش از آن که فکر کنی اتفاق می‌افتد. حمید را با شور و شوق و اشتیاقش به یاد می‌آورم و با وقار و شرافتی که کمیاب است. پرانرژی و کم‌طاقت. صریح و مودب و بی‌غرض. با شیوه‌ی حرف زدنی ویژه و به‌یادماندنی (با جمله‌های کوتاه و بریده و حرکت دست‌ها). سنت‌شکن بود و درعین‌حال اهل به جا آوردن آداب اجتماعی. خشمگین در قبال بی‌عدالتی و طرفدار جوان‌ها. بی‌عقده (صفتی بسیار کمیاب) و سخت‌کوش. حضورش در تحریریه‌ی فیلم در سال‌های دور برای ما جوان‌ترها غنیمتی بود. او یک تکیه‌گاه بود، برای همه‌ی دوستانش (که کم نبودند). و بعدتر در مجله‌ی ناکام «هفت» چهره‌ای بی‌جایگزین بود. با حمایتی همه‌جانبه. او یکی از مهم‌ترین آدم‌های زندگی من بود.
مریضی‌اش را از دور تعقیب کردم. مشابه مریضی برادرم بود و به خبرهای خوبی که گهگاه می‌رسید خوش‌بین نبودم. این مسیر را می‌شناختم که پر از رنج و تلخ‌کامی بود. و تجسم او (با آن همه کم‌طاقتی) در چنین مسیر دشواری دردناک بود. برای همین پست‌های اینستاگرامی‌اش (هر چه بود) مایه‌ی دلگرمی بود (و کامنت‌های معصومانه‌ی طرفداران فوتبالی‌اش را که گهگاه طلبکارانه بود با ظرافت و بزرگواری جواب می‌داد). این ریسمانی بود سست برای آویختن به زندگی.
حمید، بعد از بی‌تا شباهنگ و عباس عبدی عزیز سومین عضو تحریریه «هفت» است که از دست می‌رود. او را در جلسه‌ی یادبود بی‌تا به یاد می‌آورم. با همان وقار و مهربانی همیشگی و تاثری که به خاطر لطفی بود که به جوان‌ترها داشت. کم‌تر پیش می‌آمد که فقط نظاره‌گر باشد. اما آن روز فقط گوشه‌ای نشسته بود و هیچ نمی‌گفت. در سکوتی کمیاب و شاید پیشگویانه. زندگی گاهی به کابوس می‌ماند.
کم‌تر کسی عمق اندوهتان را می‌دانست.

مهدی یزدانی‌خرم داستان نویس نیز در سوگ حمیدرضا صدر متنی را منتشر کرد که در بخشی از آن آمده است:‌
خانم‌ها، آقایان سال‌هاست می‌نویسم و مرگ‌های بسیار دیده‌ام اما نمی‌توانم برای‌تان وصف کنم شگفتی‌ را که حمیدرضا صدر در من می‌ساخت، پیچیدگی شخصیتش، و آن دانشی را که قصد داشت کتاب‌های بسیار بیش‌تر بنویسد با آن.
صدر بودید، در صدر و بر صدر نشستید. صدا بودید، صدایی که گفت «من حمیدرضا صدر هستم» و من از پشت گوشی قالب تُهی کردم. نویسنده‌ی رویاسازِ مجله‌ی فیلم؟ آن جُستارنویس اعظم. دکتر نمی‌توانم ذهننم را مرتب کنم. هی تصویرها در هم می‌پیچند. صدایتان و «اندوه»‌تان که کم‌تر کسی عمقش را می‌دانست؛ چون همیشه سرشارِ شور بودید. اندوهِ زمانه. اندوه برای زیبایی و البته رنجِ مردم‌تان که… شما دو سال خودتان را برای رفتن آماده کردید. من حالا این را می‌نویسم، مرگ‌آگاهی‌تان جگر ما را سوزاند.

منابع:
1. ویکی پدیا
2. ورزش سه
3. خبرگزاری ایرنا
4. پرسپولیس نیوز
5. سایت فتوکده
6. وبسایت مدال