تحقق تمدن اسلامی منوط به استفاده از سرمایه‌های دیگر تمدن‌ها است

استاد دانشگاه تهران در همایش دولت تمدن اسلامی گفت: تمدن اسلامی با شعار تحقق نمی‌یابد بلکه باید از سرمایه‌های دیگر تمدن‌ها بدون تعصب بهره گرفت.
 
به گزارش راسخون، حجت‌الاسلام رسول جعفریان پیش از ظهر امروز در همایش بین‌المللی دولت تمدن اسلامی در محل سالن همایش صداوسیمای مرکز اصفهان اظهار داشت: واژه تمدن اسلامی در دوره اخیر، نخستین بار در دولت سازندگی بر سر زبان‌ها افتاد.
 
وی افزود: در دهه 70 و زمانی که بازسازی کشور پس از جنگ شروع شد، موضوع الگوگیری از غرب و یا تأسیس الگوی جدید و بومی بحث‌های فراوانی به همراه داشت.
 
این استاد دانشگاه ادامه داد: در این زمان یک نگاه تاریخی به تمدن اسلامی شکل گرفت و امروز شاهد هستیم تمدن اسلامی به یک گفتمان رایج بدل شده است که از رأس نظام تا در سطح کلاس‌های درس به آن پرداخته می‌شود و حتی بخشی در شورای عالی انقلاب اسلام با این عنوان در حال فعالیت است.
 
وی با اشاره به پیشینه بحث تمدن اسلامی تصریح کرد: تنها متفکری که به‌صورت تئوریک واژه عمران و پیشرفت را مطرح کرد ابن خلدون است و قبل و بعد از او تا زمان فعلی کسی به این شکل به این موضوع نپرداخته است.
 
حجت‌الاسلام جعفریان واژه جهان اسلام را برگرفته از غرب خواند و ابراز داشت: از دید محققان غربی تمدن اسلامی مانند سایر تمدن‌ها در روزگاری وجود داشته و به تاریخ پیوسته است.
 
وی با انتقاد از خود تعریفی در بحث تاریخ علم گفت: وقتی ما درباره تاریخ علم سخن می‌گوییم قصدمان آسیب‌شناسی نیست بلکه بیشتر در پی تعریف و تمجید از خودمان هستیم؛ همواره آمارهایی را از کتاب‌های آن دوران می‌دهیم و بیان می‌کنیم که مثلاً ما در حوزه پزشکی چند هزار نسخه کتاب داشتیم، در حالی که بسیاری از این کتاب‌ها جز مشتی خرافات نیستند.
 
این مدرس تاریخ اسلام ادامه داد: علم نجوم نیز همین‌گونه است؛ بیشتر کتاب‌هایی که در تمدن اسلامی درباره نجوم نوشته شده‌اند، موضوعات غیرعلمی مانند احکام نجوم، پیشگویی و حرف‌های بی‌اساس را شامل می‌شوند، اما به دنبال چاپ‌های احتمالی این کتاب‌ها در اروپای قدیم می‌گردیم تا بگوییم این آثار در اروپا نیز تدریس می‌شدند تا از این طریق بیشتر از خودمان تعریف کرده باشیم.
 
وی با اشاره به بومی‌سازی علوم گفت: چندین سال پیش مرکزی در قم با هدف بومی‌سازی علوم تأسیس شد که سعی در اسلامی کردن فیزیک و شیمی داشت، یادم هست که عده‌ای به طنز بحث تراکتورسازی اسلامی را هم مطرح می‌کردند؛ هنوز هم این مباحث جریان دارند، باید با خود بیندیشیم که با شرقی و غربی کردن علوم ابهامات ما درباره علم حل شدند یا به ابهامات اضافه شد.
 
خاطر نشان کرد: زمانی که نخستین بار خبر اختراع هواپیما به ایران رسید، یک روحانی در مشهد کتابی نوشت و با یک حدیث جعلی که در مورد آخرالزمان بود، سعی داشت تا اختراع هواپیما را در روایات ثابت کند و بگوید اسلام اختراع چنین وسیله‌ای را پیش‌بینی کرده است؛ نمونه‌های بسیار زیادی از این اتفاقات در تاریخ است و متأسفانه در مقابله با علم و اکتشاف تا جایی که امکان داشته است مقاومت کرده‌ایم و در نهایت که مجبور به قبول آن شده‌ایم، سعی در تحمیل دین به آن موضوع داشته‌ایم.
 
وی با اشاره به مقاومت‌هایی که در مقابل دانش از تمدن‌های دیگر وجود داشته است افزود: بیش از 200 سال کشتی‌های فرنگی حجاج را به مکه می‌برد و در این میان چه مشکلات و حقارت‌هایی را باید تحمل می‌کردیم؛ پس از این مدت اقدام به خرید کشتی از غرب نمودیم در حالی که برای استفاده از آن علم کافی نداشتیم.
 
رییس پیشین کتابخانه مجلس تأکید کرد: نگاه تمدنی با شعار تحقق نمی‌یابد بلکه باید از سرمایه‌های دیگر تمدن‌ها بدون تعصب بهره گرفت.
 
همایش بین‌المللی دولت تمدن اسلامی اولین همایش از سلسله نشست‌های اندیشه سبز است که در چهار محور اصلی برگزار می‌شود؛ این همایش درصدد است که با استفاده از مقالات صاحب‌نظران در این امر، دستاوردهای دولت‌های اسلامی و همچنین موانع رشد سریع تمدن اسلامی را تبیین نماید.
/2759/