بر اساس تأکیدات مکرر دین اسلام در خصوص کسب درآمد حلال این نکته مشخص می‌شود که نمی‌توان از راه‌های میانبر و توجیهات شخصی اقتصاد اسلامی را نادیده گرفت. چراکه حق و عدل، معیاری محکم و سنجیده هستند که اصول محکمی را بر زندگی اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی و سیاسی در ابعاد فردی و اجتماعی حاکم می‌کنند و با بهانه‌های شخصی و واهی نمی‌توان از آن سرپیچی کرد.
خبرگزاری تسنیم در گفت‌وگویی که با آیت الله حسن ممدوحی، عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم و پژوهشگر دینی انجام داده، جایگاه و ضرورت آشنایی با احکام اسلامی در زمینه اقتصادی را مورد بررسی قرار داده است. آن طور که این کارشناس دینی شرح می‌دهد، مسئولیت اصلی در امور اقتصادی بر عهده دولت است. چون مادامی که قواعد و جریان‌های حرام در جامعه رایج نباشد و امکان فعالیت‌های غلط اقتصادی مثل ربا، احتکار و پول‌شویی وجود نداشته باشد، افراد جامعه هم امکان ارتکاب فعالیت اقتصادی خلاف را نخواهند داشت. چون مسیر اصلی جریان‌های اقتصادی را دولت تعیین می‌کند و از سوی دیگر قوه قضائیه بر آن نظارت دارد و با اعمال اقتصادی خلاف شرع و قانون مقابله می‌کند.
در این شرایط باید دولت را عامل اصلی و مسئول حقیقی کنترل فعالیت‌های کلان اقتصادی دانست. همچنان که مشاهده می‌کنیم زراندوزی و خرید و فروش سکه و ارز در این روزها هم تحت سیاست‌های دولت تعریف می‌شود و مردم گاه عاملی در اختیار دولت هستند. به این معنا که خرید ارز و فروش آن به طور مستقیم از سوی دولت و مسئولان اقتصادی تعیین می‌شود و مردمی به طور نادانسته از فرمان آنها تبعیت می‌کنند.
جایگاه مصرف در اقتصاد اسلامی
گاهی افراد در مواجهه با مسائل و مفاهیم اقتصادی تنها به ابعاد کسب درآمد توجه دارند، گویا مصرف در اقتصاد اسلامی تعریفی ندارد! آیا موضوع اقتصاد اسلامی تنها به ابعاد کسب درآمد مربوط است؟اقتصاد اسلامی همان طور که به موضوع کسب درآمد و روزی توجه دارد، به مسائل مربوط به مصرف نیز پرداخته است. احکامی که در زمینه پرهیز از اسراف در آموزه‌های دینی وجود دارد نمونه‌ای از توجه خاص دین اسلام به آداب مصرف در زیرمجموعه اقتصاد است. اینکه اما رضا علیه السلام تأکید فرموده‌اند که: «خداوند اسراف‌کاران را دوست ندارد.» و در مورد نحوه استفاده از نعمت‌های الهی بارها هشدار داده‌اند نشان از اهمیت آداب اقتصادی و تربیت مصرف‌کنندگان دارد.
همچنین طبق حدیثی در کتاب تحف العقول، امام سجاد علیه السلام می‌فرمایند: «إنّ من أخلاق المؤمن الإنفاق على قدر الإقتار و التوسّع على قدر التّوسّع.» به این معنا که: «از اخلاق مؤمن است: کم خرج کردن در زمان تنگدستی و بیشتر خرج کردن در دوران توانگری.» درواقع امام زین‌العابدین علیه السلام نیز به طور مستقیم به موضوع مصرف در زیرمجموعه اقتصادی اسلامی اشاره کرده‌اند.
