خوشبختانه در این شرایط ویژه فضای مجازی بهترین سرگرمی و ابزار عبور از لحظات سخت انزوای خود خواسته اجتماعی است زیرا به واسطه آن نه تنها می توان به دنیایی از اطلاعات گوناگون دست یافت بلکه امکان حفظ و گسترش تعاملات اجتماعی کاربران در بستر شبکه های اجتماعی نیز وجود دارد.
از این رو در دو ماه اخیر مصرف اینترنت در ایران و جهان به شکل قابل توجهی افزایش یافته است. به طوری که حتی اتحادیه اروپا رسما درخواست کاهش کیفیت ویدئوهای آنلاین را به شرکت هایی نظیر یوتیوب و نتفلیکس ارسال کرده است. زیرا که ترافیک بالای مصرفی این سرویس های ویدئویی موجب تحمیل فشار فزاینده ای بر زیرساخت های شبکه های اینترنتی اروپا شده است.
اما سوال اینجاست که در ایام قرنطینه کاربران در دنیای بیکران اینترنت بیشتر به دنبال چه نوع محتواهایی بوده اند؟ پاسخ به این سوال مشکل است زیرا رسماً هیچ نهاد مشخصی برای ارائه آمار دقیق از مدل مصرف محتوا در فضای مجازی وجود ندارد. اما می‌توان از طریق تحلیل کلید واژه های مورد جستجوی کاربران به نکات جالب توجهی در رابطه با نوع محتوای مورد استفاده کاربران دست یافت.
جستجوی آموزش زبان
گوگل ترند از جمله ابزارهایی است که می توان به واسطه آن تصویری از محتواهای مرود جستجوی کاربران به دست آورد. البته پیش از آن هم می‌توانیم از طریق گزارشات آماری سایت هایی از جمله Similarweb به لیست پر مخاطب ترین وب سایت های مورد علاقه کاربران ایرانی دست یافت.بر اساس آمار سیمیلار وب سایت ها و سرویس های گوگل، اینستاگرام، آپارات، دیجی کالا، ویکی پدیا به ترتیب از جمله پر مخاطب‌ترین وب سایت ها در کشورمان هستند که حضور آپارات در جایگاه سوم این لیست نشان از استقبال فوق العاده کاربران ایرانی از ویدئوهای آنلاین دارد.
اما بر اساس آمار گوگل ترند و با توجه به شرایط خاص ناشی از شیوع ویروس کرونا شاهدیم که کلید واژه "کرونا" یکی از پرجستجوترین کلیدواژه های مورد استفاده کاربران در دوران قرنطینه بوده است. اما جالب‌تر اینکه کاربران با محوریت کلید واژه کرونا به شکل قابل توجهی عباراتی از جمله "وام یک میلیونی کرونا"، "داروی فاویپیراویر کرونا"، "ثبت نام وام یک میلیونی کرونا "، "بسته حمایتی دوران کرونا "، "مشاغل پرخطر کرونا "و "ثبت نام بیمه بیکاری کرونا " را جستجو کرده اند که این مسئله نشان از وجود دغدغه اقتصادی در بخش قابل توجهی از کاربران جستجو کننده کلید واژه "کرونا" دارد و مسئولین بایستی به این مهم توجه ویژه ای داشته باشند!
اما فارغ از موضوعات مرتبط به کرونا کلید واژه هایی مانند "فیلم" و "زبان" نیز از پر جستجوترین کلید واژه های مورد استفاده کاربران بوده‌اند، به طور مثال آنالیز جستجوی کاربران مبتنی بر کلید واژه "فیلم" نشان از تمرکز جستجوی کاربران بر دانلود فیلم و سریال هایی از جمله the Platform، دل، گودال و حتی فیلم سینمایی «خروج» حاتمی کیا دارد.
در مورد کلید واژه "زبان" نیز آنالیزها حکایت از تمرکز جستجوهای کاربران بر عباراتی مانند "آموزش زبان انگلیسی" و "آموزش زبات ترکی استامبولی" دارد که بر مبنای آن می توان نتیجه گرفت که یادگیری زبان های خارجی یکی از سرگرمی های کاربران ایرانی در روزهای قرنطینه بوده است.
میزان مصرف اینترنت کاربران ایرانی در دوران قرنطینه
حسین فلاح جوشقانی، معاون وزیر ارتباطات میانگین حجم مصرف اینترنت کاربران در تعطیلات کرونایی را روزانه ۳۰هزارترابایت اعلام کرده و تاکید کرده است: «مصرف اینترنت در یک هفته اخیر حدود ۵۰ درصد افزایش یافت.»جوشقانی با اشاره به آخرین وضعیت سرعت، کیفیت و قیمت اینترنت در ایام تعطیلی و خانه نشینی کاربران به دلیل شیوع بیماری کرونا، افزوده است: «بررسی صورت گرفته از وضعیت اینترنت در یک هفته گذشته حاکی از افزایش ۴۰ تا ۵۰ درصدی مصرف کاربران در شبکه اپراتورهای موبایل و ثابت است. به نحوی که میانگین مصرف روزانه اینترنت موبایل از ۱۶ هزارترابایت در زمان قبل از شروع تعطیلات کرونا به ۲۵ هزارترابایت رسیده و میزان مصرف اینترنت ثابت نیز حدود ۴۰ تا ۵۰ درصد افزایش یافته است.»
وی همچنین با اشاره به افزایش مصرف اینترنت از سوی کاربران به دلیل دورکاری و نیز استفاده از اینترنت برای سرگرمی و تماشای فیلم در زمان خانه نشینی گفت: «بررسی ها نشان می دهد که در یک هفته اخیر به طور میانگین روزانه حدود ۳۰ هزار ترابایت اینترنت از سوی کاربران مصرف شده که تا پیش از این حدود ۲۰ هزارترابایت بوده است.» رئیس سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی افزود: «هم اکنون با ارتقای ظرفیت شبکه اپراتورها، میانگین سرعت کاربران به ۹ مگابیت رسیده است.»
حرکت به سوی دنیای صوت و تصویر
بررسی روند و مدل مصرف محتوای کاربران فضای مجازی کشورمان حکایت از گرایش بالای آنها به استفاده از محتواهای چند رسانه ای دارد که طبیعتا این گرایش به مرور و با افزایش پهنای باند اینترنت کشورمان افزایش خواهد یافت. اما سوال اینجاست که دولت و نهادهای فرهنگی چه برنامه ای برای تامین نیازمندی های محتوایی جامعه دارند. آن هم در حالی که دشمن از طرق مختلف در حال تولید و نشر حجم قابل توجهی از محتواهای چند رسانه ای پر مخاطب است و هر گونه تعلل در کسب سهم در این بازار پر رقابت عملا کشورمان را در معرض تهدیدات فرهنگی و اجتماعی گسترده ای قرار خواهد دارد.لذا مسئولین کشور بایستی از هم اکنون با افزایش سرمایه گذاری در عرصه تولید محتوا و حمایت از کسب و کارهای فعال در این حوزه از جمله استارت آپ های حوزه صوت و تصویر، آمادگی لازم برای ورود به عرصه رقابت با بنگاه های بین المللی تولید کننده محتوا کسب کنند.
به طور مثال حمایت از برگزاری دوره های آموزش تولید محتوا در فضای مجازی و همچنین تقویت کسب و کارهایی مانند آپارات و دیگر نمونه های مشابه می تواند اقدامی موفق و موثر در حوزه تولید محتوا باشد.
