به گزارش راسخون، بیماری کرونا، تعداد زیادی از انسان‌ها را کشته است که عمدتا بزرگسال بودند. بسیاری از این بزرگسالان، اصطلاحا بیماران زمینه‌ای بودند؛ یعنی اینکه قبل از کرونا نیز بیماری‌های قلبی، ریوی یا دیابت داشته اند. چنین بیماری‌هایی مقابله بدن با ویروس را مشکل‌تر می‌کنند. با این حال، بسیاری از قربانیان، هیچکدام از این بیماری‌ها را نداشته اند و حتی برخی از آن‌ها جوانانی بوده اند که سالم به نظر می‌رسیدند. پس چرا رفتار ویروس کرونا اینقدر عجیب است؟

چندین مطالعه در کشورهای مختلف در این زمینه انجام شده است که آیا علائمی که توسط افراد مبتلا به کووید ١٩ پیش بینی می‌شود مربوط به ساختار ژنتیکی افراد است یا خیر. نتیجه مطالعه نشان داد که عوامل ژنتیکی، حدود ۵۰ درصد تفاوت بین علائم افراد مبتلا به کووید ١٩ را تعیین می‌کند.

چندین مطالعه در کشورهای مختلف در این زمینه انجام شده است، از جمله در کشور انگلیس، محققین مطالعه‌ای روی بیش از ۲۶۰۰ دوقلو انجام دادند تا سعی کنند تشخیص دهند که آیا علائمی که توسط افراد مبتلا به کووید ١٩ پیش بینی می‌شود مربوط به ساختار ژنتیکی افراد است یا خیر. نتیجه مطالعه نشان داد که عوامل ژنتیکی، حدود ۵۰ درصد تفاوت بین علائم افراد مبتلا به کووید ١٩ را تعیین می‌کند. به طور خاص، این تیم، تأثیر ژنتیکی قابل توجهی برای علائم تب، اسهال و از دست دادن حس چشایی و بویایی را در این مطالعه نشان دادند. در مقابل آن، سرفه، درد قفسه سینه و درد شکم با ساختار ژنتیکی مرتبط نبودند. این نتایج همچنین می‌تواند به محققان سراسر جهان در توضیح اینکه چرا برخی از افراد علائم کووید ١٩ را به صورت شدید یا خفیف نشان می‌دهند کمک کند.

محققین دیگر از مدل‌های رایانه‌ای برای تحلیل تغییرات ژنتیکی شناخته شده در سیستم ایمنی بدن استفاده کردند. نتایج مدلسازی نشان داد که تفاوت‌هایی در DNA افراد وجود دارد که می‌تواند توانایی آنها در پاسخ به عفونت کووید ١٩را تحت تأثیر قرار دهد.

بر اساس این مطالعه، تنوع در ژن‌ها، بخشی از توضیح تفاوت‌های زیاد در شدت عفونت در بسیاری از بیماران مبتلا به کووید ١٩ است. درک چگونگی تغییر در انواع ژن‌ها بر دوره بالینی کووید ١٩ می‌تواند به شناسایی افراد در معرض خطر بیماری کمک کند. در یک مطالعه در زمینه ارتباط بین علائم بیماری کووید ١٩ و ژنتیک، متخصصین ژنتیک ایتالیایی، نمونه‌های DNA بیماران را از ١١ بیمارستان جمع آوری کردند. نتیجه به دست آمده حاکی از آن است که تفاوت‌های ژنتیکی یک عامل کلیدی برای ابتلا به ذات‌الریه شدید حاد است.

با توجه به شواهد موجود، ژنتیک می‌تواند با علائم بیماری مانند تب و اسهال، از دست دادن حس چشایی و بویایی و میزان ابتلا به بیماری کووید ١٩ ارتباط داشته باشد و یک سری از افراد به دلیل ساختار ژنتیکی خاص نسبت به ابتلا بیماری مقاوم هستند و یا دچار علائم خفیف می‌شوند.

چرا مردان بیشتر از زنان در خطر قرار دارند؟

براساس اطلاعات سازمان صحی جهان، آمار مردانی که در نتیجه ابتلا به کرونا جان داده اند در مقایسه با زنان به طور قابل توجهی بیشتر است. یعنی ویروس سارس کوو -۲ بیشتر از میان مردان قربانی می‌گیرد. میزان تلفات کرونا در چین در اواسط ماه فبروری برای مردان ۲،۸ درصد و برای زنان ۱،۷ درصد بوده است. وضعیت مشابهی قبلاً در شیوع بیماری سارس در هانگ کانگ در سال ۲۰۰۳ وجود داشته است و حتی آنفلوانزای معمولی مردان را نسبت به زنان سخت‌تر می‌گیرد.

دلیل این تفاوت در این است که سیستم ایمنی بدن زنان نسبت به مردان قوی‌تر است. چونکه هورمون جنسی زنانه استروژن سیستم ایمنی بدن را تحریک می‌کند و به همین ترتیب سریع‌تر و شدیدتر علیه عوامل بیماری‌زا مبارزه می‌کند. در مردان اما هرمون تستوسترون سیستم ایمنی بدن را ضعیف می‌کند.

توماس پیچمان، ویروس شناس مولکولی به دویچه وله می‌گوید که تفاوت در میزان مرگ و میر مردان و زنان در نتیجه کرونا "دلایل ژنتیکی نیز دارد." او می گوید دلیل این امر این است که "برخی از ژن‌های مرتبط با سیستم ایمنی، به عنوان مثال ژن‌هایی که وظیفه شناسایی عوامل بیماری‌ها را بر عهده دارند، روی کروموزوم " X " رمزگذاری می‌شوند. از آنجا که زنان دو کروموزوم " X " دارند و مردان فقط یکی دارند، زنان از مزیت بیشتر برخوردارند.

علاوه بر مزیت ژنتیکی، شیوه زندگی نیز بسیار مهم است. زنان اغلب نسبت به مردان سالم‌تر زندگی می‌کنند. به عنوان مثال در چین حدود ۵۲ درصد از کل مردان سگرت می‌کشند، اما حتی سه درصد از کل زنان نیز سگرتی نیستند. شش‌های تضعیف شده به دلیل سگرت کشیدن بیشتر مستعد ابتلا به عفونت‌های تنفسی است.

"بار ویروسی"

دکتر ادوارد پارکر، از دانشکده بهداشت و طب استوایی لندن، توضیح داده است که چگونه بار ویروسی زیاد می‌تواند بر انسان‌ها تاثیر بگذارد. او گفت: «بعد از اینکه به ویروس مبتلا شویم، ویروس در سلول‌های بدنمان تکثیر می‌شود. به مقدار کلی ویروسی که یک فرد حامل آن است، بار ویروسی گفته می‌شود. در رابطه با کووید-۱۹، گزارش‌های اولیه از چین نشان می‌دهد که بار ویروسی در بیمارانی که بیماری وخیم تری دارند، بیشتر است. امری که بر (بیماری های) سارس و آنفولانزا هم صدق می‌کند.»

به گفته پارکر، وقتی فرد در ابتدای ابتلا به ویروس، در معرض مقدار زیادی ویروس قرار گیرد، شدت آلودگی و بیماری این فرد افزایش می‌یابد. مطالعات بر موش‌ها نشان می‌دهد که آلودگی خفیف، ولی مکرر به ویروس، می‌تواند به اندازه آلودگی یکباره، ولی شدید به ویروس موثر باشد. پارکر در ادامه تاکید کرد که ما باید همه احتمالات ابتلا به ویروس را کمتر کنیم. این احتمالات ممکن است شامل یک فرد بیمار با علایم مشخص باشد که از طریق سرفه، مقدار زیادی ویروس پخش می‌کند یا اینکه افراد بیمار بدون علایم که مقدار اندکی ویروس پخش می‌کنند.

پرفسور وندی بارکلی، رئیس گروه بیماری‌های عفونی در امپریال کالج لندن، دیدگاه مشابهی درباره مقوله بار ویروسی دارد. به گفته بارکلی، به طور کلی در ویروس‌های تنفسی، گاهی نتیجه ابتلا – چه شدید باشد چه ملایم- توسط مقدار ویروس‌هایی که وارد بدن می‌شوند، تعیین می‌شود. همه چیز به تعداد نیرو‌های دو طرف نبرد بستگی دارد. دفع ارتش بزرگ ویروس ها، توسط ارتش سیستم ایمنی بدن، دشوار است.

بارکلی گفت: «بنابراین، دور ایستادن از افراد، به هنگام پخش کردن ویروس از طریق نفس کشیدن یا سرفه کردن، احتمالا به این معناست که ذرات ویروسی کمتری به شما می‌رسند و به ویروس‌های کمتری آلوده می‌شوید و کمتر بیمار خواهید شد. پزشکانی که باید به بیماران بسیار نزدیک شوند تا از آنان نمونه بگیرند یا تجهیزات به آن‌ها متصل کنند، با ریسک بیشتری مواجه هستند؛ بنابراین باید ماسک بپوشند.»

شرایط زندگی روزمره فرد و سابقه بیماری‌های او

از آنجا که ویروس کرونا ظاهرأ روی رگ‌های هم تأثیر می‌گذارد، به نظر می‌رسد سابقه ابتلا به بیماری‌های قلبی و عروقی مشکل‌ساز است. ابتلا به دیابت که می‌تواند سیستم ایمنی بدن را تضعیف کند هم فاکتور خطرناکی به شمار می‌رود. پزشکان البته می‌گویند اگر این بیماری‌های تحت کنترل باشند، خطر ابتلا به بیماری کووید ۱۹ را بیشتر نمی‌کنند.

در ایالات متحده آمریکا آمار مرگ در اثر کوید ۱۹ میان رنگین‌پوستان که اغلب از مشکلات قلبی و عروق، چاقی و دیابت رنج می‌بردند، بسیار بالاتر از سایر گروه‌ها بوده است. عوامل دیگری مانند وضعیت اجتماعی هم در میان نقش مهمی دارد.

افراد سیگاری هم در صورت ابتلا به ویروس کرونا به راحتی از شر آن خلاص نمی‌شود. تحقیقاتی که تا کنون صورت گرفته نشان می‌دهد آلودگی هوا در شدت ابتلا به کووید ۱۹ نقش دارد. اولین مناطق انتشار کرونا ویروس: ووهان در چین و شمال ایتالیا هر دو در شمار مناطق صنعتی به شمار می‌روند.

منبع:
1. چرا برخی افراد نسبت به کووید ١٩ حساس هستند / مهر
2. چرا کرونا برخی جوانان سالم را می‌کُشد؟ / برنا
3. ویروس کرونا برای چه کسانی بیشتر خطرناک است و چرا؟ / دویچه
4. چرا عوارض ابتلا به ویروس کرونا در برخی افراد شدیدتر است؟ / دویچه