.jpg "علت نوسانات چند روز اخیر بورس چیست؟")
دراین هفته اعلام خبر منتفی شدن عرضه دارا دوم که در صبح روز ۲۰ مرداد ماه از سوی سازمان خصوصی‌سازی منتشر شد، روی تمام شاخص‌های بورس تأثیر منفی گذاشت، اتفاقی که با افزایش عرضه و فروش سهام عدالت و رقابت برخی کارگزاری‌ها برای عرضه بیشتر سهام عدالت، کسانی که خواستار فروش سهام خود بودند، تقویت شد و درنهایت باعث شد تا تنها در سه روز پایانی هفته گذشته شاخص کل بورس تهران با افت نزدیک به ۵ درصد و عقبگرد بیش از ۱۰۳ هزار واحدی آن مواجه شود. علاوه براین کارشناسان اعتقاد دارند که اختلافاتی که درخصوص عرضه صندوق دارا دوم وجود داشت، ضمن اینکه موجب افت قابل توجه بازار شد، اعتماد سهامداران را نیز با خدشه مواجه کرده است. این در شرایطی است که با افزایش استقبال از بازار سرمایه و آزادسازی سهام عدالت برخلاف سال‌های قبل هم‌اکنون حدود ۵۰ میلیون کد سهامداری صادر شده است که اگر ۱۰ درصد از آن نیز فعال باشد، حساسیت‌های این بازار را افزایش داده است.
برهمین اساس هرگونه تصمیمی که به‌صورت مستقیم و غیرمستقیم بر بازار سرمایه تأثیر می‌گذارد باید با دقت نظر بسیار زیادی بررسی و درخصوص آن اطلاع‌رسانی شود.
کاهش ۳۸۷ هزارمیلیارد تومانی ارزش بازار
درمجموع درکل هفته گذشته (۱۹ تا ۲۲ مرداد ماه) شاهد افت بیش از ۵۸ هزار واحدی شاخص کل بودیم که باعث عقبگرد ۲,۸ درصدی بازار شد. اما زمانی که تنها بازه زمانی منتفی شدن صندوق دارا دوم تا پایان هفته را بررسی کنیم میزان افت شاخص به ۴.۹ درصد می‌رسد. براین اساس درمقایسه با شاخص ۲ میلیون و ۷۸ هزار واحدی روز ۱۹ مرداد ماه در روز ۲۲ مرداد ماه شاخص کل به یک میلیون و ۹۷۵ هزار واحد رسید. با رخدادهای هفته گذشته بازار بورس تهران ۳۸۷ هزار میلیارد تومان از ارزش خود را نیز از دست داد که این رقم معادل ۱۷.۵ میلیارد دلار می‌شود.کارشاناسان درباره نوسانات بازار بورس این روزها چه نظری دارند؟
علی احمدی، یک کارشناس بورس درباره روند بازار سرمایه گفت: بازار سرمایه رشد‌های زیادی را شاهد بود و بالاخره در ایستگاه یک میلیون و ۹۰۰ هزار واحدی ایستاد و اکنون وارد مرحله اصلاح قیمت‌ها است. وی گفت: نباید مانند گذشته از بازار سرمایه انتظار رشد‌های زیادی داشت، زیرا در طی این مدت بازار بطور یکنواخت رشد داشته و باید در برهه‌ای از زمان استراحت کند. کارشناس بورس اضافه کرد: این نوسانات در بازار طبیعی است و بازار پس از اندکی استراحت و اصلاح دوباره، به مدار رشد باز می‌گردد.
فردین آقابزرگی-یک کارشناس بازار سرمایه، با تاکید بر اینکه بازار به دنبال اصلاح است، توضیح داد: طی چند ماه گذشته اختلاف زیادی بین قیمت تابلو و ارزش ذاتی برخی سهم ها ایجاد شده بود، بنابراین بازار باید این اختلاف را جبران می کرد. در این راستا هر اتفاق و اطلاعات مثبت و منفی، خرد و کلان بهانه ای برای بازار می شود تا قیمت ها را اصلاح کند.وی ادامه داد: این اتفاق در بازار درحال انجام است و نمی توان گفت علت ریزش صرفا نحوه فروش سهام عدالت است. اصلاح قیمت به این شکل از خروج نقدینگی از بازار نیز جلوگیری می کند زیرا بسیاری از سهام داران هستند که مایل نیستند به دلیل این حد از کاهش شاخص سهام خود را بفروشند و دست نگه می دارند.
همچنین مصطفی صفاری- کارشناس دیگر بازار سرمایه- با اشاره به برگزاری مجامع در دو ماه اخیر، گفت بازار احتیاج به استراحت دارد. به دلیل ورود سهام داران جدید به بازار سرمایه انتظار رشد ناگهانی فصل بهار سال جاری را از بازار دارند که این اشتباه بزرگ تنظیم گرها است. به نظر می رسد بسیاری از سهم ها درحال اصلاح خود هستند که به نظر من این اصلاح تا شهریورماه ادامه دارد.
وی ادامه داد: زمانی که صورت های مالی شش ماهه ارائه شود، شرکت هایی که موفق بودند دوباره رشد می کنند. زیرا کرونا روی سه ماه نخست فروش شرکت ها تاثیر داشته است اما صورت های شش ماهه شفاف تر است. در مهر و آباد رشد شارپی بورس را داریم. اما اینکه درحال حاضر نباید انتظار رشد ناگهانی را از بازار داشته باشیم. صفاری تاکید کرد: البته تصمیم گیری ها و عدم هماهنگی تیم اقتصادی دولت روی بازار اثر دارد و باعث فروش سهام عدالت توسط کارگزاری می شود که در نهایت منجر به افزایش عرضه ها شده است.
دامنه نوسان در بورس چیست؟
برای جلوگیری از آشفتگی در بازار محدودیت نوسان قیمت اوراق بهادار وجود دارد. در حال حاضر، محدودیت نوسان قیمت در بورس اوراق بهادار تهران بر سهام مثبت ۴ درصد و منفی ۴ درصد است و بر حق تقدم سهام مثبت ۸ و منفی ۸ درصد است.
این در حالی است که در فرابورس دامنه نوسان سهام ۵ درصد است. دامنه نوسان ۴ درصدی یعنی آنکه قیمت طی یک روز حداکثر می تواند تا ۴ درصد نسبت به قیمت دیروز رشد کند و در شرایط کاهش قیمت نیز می تواند تا ۴ درصد کاهش یابد.
مخالفان و موافقان حذف دامنه نوسان
در ایران اما خط داستان آزادی بازار به نوع دیگری دنبال شده و در سال‌های گذشته بارها از طریق ایجاد محدودیت‌های قانونی از ریل خود خارج شده است. همین امر سبب شده تا از بدو شکل‌گیری بسیاری از قوانین تا به امروز، بحث‌ها و جدل‌ها حول این قوانین وجود داشته باشد. برخی از مهمترین این قوانین که نقش مهمی در تغییرات قیمتی بازار سرمایه ایفا می‌کنند، قانون حجم مبنا و دامنه نوسان قیمت‌ها هستند که در همراهی با هم توانسته‌اند به روند قیمت‌ها جهت بدهند. اولی تخصیص به‌موقع بهای مورد انتظار بازار را به تعویق می‌اندازد ودومی نیز با محدود کردن اختیار خریداران و فروشندگان به کلی خرد جمعی حاکم در بازار را زیر سوال می‌برد.
این کارکرد سبب شده تا برخی فعالان بازار سهام در روزهای اخیر و در مواجهه فشار فروش مسلط بر بازار مجددا به محدودیت‌های ناشی از به‌کارگیری دامنه نوسان معترض باشند. یکی از این معترضان سعید اسلامی‌بیدگلی، دبیر کانون نهادهای سرمایه‌گذاری ایران است که در روز پنج‌شنبه با انتشار توییتی مبنی بر مشکل آفرین بودن دامنه نوسان در فرآیند کار تحلیلگران، به وجود محدودیت یاد شده اعتراض کرد. او در این توییت گفت: «دامنه نوسان فرآیند کشف قیمت را مختل و تحلیلگران را خلع سلاح میکند. می‌توان با بازتعریف نقش بازارگردان دامنه نوسان سهم شرکت‌های بزرگ را حذف کرد.»
همچنین از دیگر افرادی که در این روز به اعتراض به وجود دامنه نوسان پرداخت، مهدی رباطی مدیرعامل بورس بیمه ایران بود که سخنان خود را در شبکه اجتماعی توییتر اینگونه بیان کرد: «یکی از اصلی‌ترین دلایل هیجان در بورس و سفته‌بازی در روند مثبت و ترس در روزهای منفی دامنه نوسان و صف‌های کیلومتری است، برای پویایی بازار، سریع شدن اصلاح، حذف صف و پررنگ‌تر شدن نقش تحلیل باید شکل فعلی دامنه نوسان تغییر کند. بورس اکنون به اصلاح ساختار جدی نیاز دارد.» اما نگاهی عمیق‌تر به کارکردهای دامنه نوسان و تبعاتی که بر سر راه متعادل شدن عرضه و تقاضا ایجاد میکند حکایت از آن دارد که بازار سرمایه حالا پس از چندین سال با این قانون خو گرفته و به‌رغم آنکه مشکلات بسیاری را در جهت تشدید هیجان در معاملات صعودی یا نزولی پدید می‌آورد، به عاملی بدل شده تا بسیاری نیز از آن حمایت کنند. مرتضی سجادی نیز در گفت‌وگوی خود با «دنیای‌اقتصاد» با حذف دامنه نوسان در شرایط فعلی مخالفت کرد و گفت: بهتر است که محدوده دامنه نوسان بازتر شود چراکه در صورت حذف دامنه نوسان در شرایط فعلی فشار روحی وارده به فعالان بازار سرمایه زیاد خواهد بود و رفتار غیرعقلایی را تشدید میکند. باید توجه داشت که این عامل می‌تواند سرمایه را از بازار سرمایه خارج کند. در حال‌حاضر بسیاری از فعالان بازار بدون داشتن دانش مالی لازم جذب نمادهایی شده‌اند که ممکن است از ارزندگی کافی برخوردار نباشند.
این کارشناس بازار سرمایه در پایان گفت: در حال‌حاضر قانون رفع گره معاملاتی برداشته شده است که نبود آن سبب شده تا بازه زمانی به تعادل رسیدن بازار در هاله‌ای از ابهام قرار گیرد. احیا آن قانون به‌علاوه افزایش دامنه نوسان شرکت‌ها می‌تواند به متعادل شدن بازار کمک کند.
منبع:
1. دامنه نوسان در بورس چیست؟ / تابناک
2. نظر کارشناسان در باره نوسانات بورس و اصلاح بازار / ایران اکونومیست
3. مخالفان و موافقان حذف دامنه نوسان / دنیای اقتصاد
4. منشأ افت ۵ درصدی شاخص بورس / ایران
5. نظر کارشناسان در باره نوسانات بورس و اصلاح بازار / ایسنا
