هرچند رقم دقیقی از سرمایه های جذب شده به بازار سرمایه در دست نیست؛ اما برخی کارشناسان از ورود 80 هزار میلیارد تومان به بازار سرمایه از ابتدای سال سخن می گویند. از سویی براساس یک ارزیابی سرانگشتی، آمارهای حجم معاملات روزانه در بورس اوراق بهادار در قیاس با حجم نقدینگی نشان می دهد که حجم معاملات بازار سرمایه در سال به اندازه سه برابر حجم نقدینگی است. این حجم معاملاتی در کنار رقم احتمالی جذب نقدینگی از ابتدای سال تاکنون در دوره کمتر از شش ماه، آن هم فقط از طریق بازار سرمایه، بسیار زیاد است و نگرانی های جدی را از زیان گسترده ایجاد می کند؛ اما در این میان نکته درخور توجه آن است که دولت با تمام توان خود به حمایت از بازار سرمایه و ترغیب مردم برای ورود به این بازار پرریسک اقدام می کرد تا به گفته بسیاری از تحلیلگران با جذب نقدینگی سرگردان در جامعه، کسری بودجه را جبران کند.
به گفته برخی تحلیلگران، خطاهای دولت در دو هفته اخیر، اثر منفی روی شاخص کل بازار سرمایه گذاشته است. اقداماتی مانند امکان فروش 60 درصد سهام عدالت بدون در نظر گرفتن زیرساخت های آن، اختلاف نظر بر سر عرضه صندوق دارا دوم و همچنین عرضه آبشاری مشکوک حقوقی ها در هفته اخیر در بازار سرمایه که هنوز نیز علت پشت پرده آن روشن نیست و ضروری است درباره آن شفاف سازی شود.
عوامل ریزش شاخص بورس
آن روی سکه بورس
باوری که این کارشناسان دارند این است که اصلاح قیمت‌ها نیاز بازار سهام است و قرارنیست همواره شاهد افزایش قیمت سهام در بورس باشیم. به باور آنان اگر اصلاح قیمت‌ها آغاز نمی‌شد پیشروی بازار به سمت حبابی شدن قطعی بود. برخی تحلیلگران، ثبات نداشتن در تصمیم‌گیری‌های دولتمردان را باعث آشفتگی این روزهای بورس می‌دانند و ادامه این وضعیت را زنگ خطری جدی برای بازار می‌دانند. ترس سرمایه‌گذاران از ادامه روند اصلاح قیمت‌ها و خروج آنها از بورس و حضور در بازارهای رقیب بزرگ‌ترین دغدغه کارشناسان بعد از اتفاقات چند روز اخیر است.بازار ترسیده بود
او می‌گوید: اظهارات ضد ونقیض دولت در بازار سرمایه، منابع مالی مردم را با خطر مواجه می‌کند و سهامدار را دچار این ترس می‌کند که نکند این سیاست‌ها، بدون برنامه از آب درآید. بنابراین تمام تدابیری که دولتمردان در مورد بازار سرمایه در نظر می‌گیرند باید با توجه به منافع سهامداران اتخاذ شود.
این کارشناس بازار سرمایه با بیان اینکه اگر نتوانیم بازار را به سمت سیاست‌های شفاف هدایت کنیم با افت‌های پی در پی مواجه می‌شود، تاکید می‌کند: شاخص در حال ریزش است زیرا شاخص از نظر تکنیکالی به زیر دومیلیون واحد سقوط کرده و احتمال اینکه ریزش بیشتری را تجربه کند وجود دارد و ازآنجا که سهامداران برای پوشش منابع تورمی، نقدینگی شان را وارد بورس کرده‌اند، منابع خود را از بازار خارج می‌کنند.
او در ادامه می‌گوید: بانک به مرکزی دنبال این است که بازار ارز را به گونه‌ای مدیریت کند که افزایش قیمت دلار معیشت مردم را به چالش نکشد. نرخ ارز آثار تورمی زیادی درجامعه برجا می‌گذارد و تنها بازاری که می‌توانیم از آن به‌عنوان سپر تورمی بازار سرمایه یاد کنیم بازار ارز است که نیاز به مدیریت بهینه‌ای دارد. اگر نرخ ارز روند کاهشی داشته باشد بر بازار سرمایه تاثیرتعیین‌کننده‌ای دارد که می‌تواند سرمایه گذار را به سمت این بازار هدایت کند.
عظیم ثابت ضمن اشاره به این نکته که اگر بازارهای رقیب جذابیت بیشتری پیدا کند نقدینگی از بورس خارج می‌شود، تاکید می‌کند: در حال حاضر مهم‌ترین عاملی که می‌تواند بازارسهام را دچار مشکل کند، نبود ثبات در تصمیم‌های اقتصادی دولتمردان است. باید ببینیم دولت چه برنامه‌ای برای بازار سرمایه دارد و این برنامه‌ها چقدر قابل اتکا است. اینکه دولت برنامه منسجمی برای پیش فروش نفت یا تامین مالی در بازار سرمایه دارد یا ندارد، موضوع مهمی است که بار روانی تاثیرگذاری بر روند کلی بورس دارد.
او در ادامه به آغاز اصلاح قیمت‌ها در بازار سهام اشاره می‌کند و می‌گوید: پایه قیمت سهام برخی شرکت‌ها رشد بی رویه و دور از منطقی را تجربه کرده به همین دلیل بسیاری از سهامداران بعد از ریزش شاخص دچار تردید شده‌اند این در حالی است که قرارنیست شاخص به‌طور مداوم رشد داشته باشد و به‌صورت غیرواقعی بالا برود. بنابراین و با توجه به اینکه رشد قیمت‌های کاذبی را در بازار تجربه کردیم اصلاح قیمت در این مقطع اتفاق بدی نیست.
به گفته عظیم ثابت شرکت‌هایی که از طرف دولت و در قالب صندوق‌های ETF عرضه شدند قیمت سهام را غیر منطقی افزایش دادند. وقتی شرکت‌های پتروشیمی رشد ۵۶ برابری داشتند الان هم باید اصلاح شدید قیمت را تجربه کنند.
او اعلام می‌کند: پیش بینی ما این است که تا چند روز آینده بیشتر سهم‌ها بریزند. به نظر می‌رسد از این به بعد میان سهام شرکت‌های ارزنده و بنیادی و شرکت‌هایی که قیمت سهام آن به‌صورت غیرواقعی بالا رفته تفکیک ایجاد شود. متاسفانه سهامداران جدید از نظر بلوغ سرمایه‌گذاری به مرحله‌ای نرسیدند که بتوانند ارزش سهام شرکت‌های حاضر در بورس را تشخیص دهند از این‌رو بعد از اتفاقات اخیر بازار و ریزش شاخص، سهامداران دچارترس شدیدی شدند که ممکن است به خروج نقدینگی از بازارسرمایه منجر شود.
این کارشناس بازار سرمایه با اشاره به ترس سرمایه‌گذاران از نوسان شاخص یادآورمی شود: سرمایه جایی می‌رود که امنیت بیشتری وجود دارد. البته همچنان بازاری مطمئن تر از بازار سرمایه وجود ندارد اما اگر افراد را بر اساس ریسک پذیری آنها تقسیم بندی کنیم بهتراست افراد تازه وارد درصندوق‌های ثابت یا سپرده گذاری اوراق مشارکت و سهام خاصی سرمایه‌گذاری کنند زیرا ریسک کمتری دارد و سرمایه شان را از دست نمی‌دهند.
آینده بازار سهام ایران چه خواهد شد؟ صعودی یا نزولی؟
با شکسته شدن روند صعودی کوتاه مدت احتمال حضور در فاز استراحت یا اصلاحی بسیار زیاد شده است. در هر روند صعودی ، اصلاح قیمت ها اجتناب ناپذیر است. منظور از اصلاح قیمت ها تشکیل روند نزولی در میان مدت و بلند‌مدت نیست، بلکه کاهش قیمت ها است. احتمال حضور این شاخص در هفته آینده در فاز اصلاحی وجود دارد. فاز اصلاحی با شکست روند صعودی کوتاه مدت آغاز می شود. روند صعودی میان مدت گاه در این مرحله شکسته می شود و گاه شکسته نخواهد شد، اما روند صعودی بلند مدت به هیچ وجه در فاز اصلاحی شکسته نخواهد شد. احتمالا این فاز با تشکیل روند نزولی در کوتاه مدت همراه باشد.
این شاخص در منطقه اشباع خرید قرار دارد. این منطقه، ناحیه ای است که بعد از چند روز تقریبا متوالی افزایش قیمت سهام شرکت های موجود در شاخص کل بورس اوراق بهادار، وارد آن می شویم. از حضور در این منطقه حدود ۳۵ روز کاری می گذرد و در حال حاضر در مرز خروج از این ناحیه هستیم، همچنین حضور شاخص مورد مطالعه در محدوده یک میلیون و ۹۰۰ هزار واحد که برای اکثر معامله گران حائز اهمیت است، احتمال نوسانات قیمتی در این محدوده را افزایش می‌دهد.
در صورت اصلاح قیمت ها شاخص کل بورس اوراق بهادار، در هفته های آینده می تواند تا محدوده یک میلیون و ۵۰۰ هزار واحد اصلاح داشته باشد. در صورت کاهش قیمت ها سه محدوده ممکن است مانع کاهش بیشتر قیمت ها شود که به آنها حمایت می گوییم.
محدوده یک میلیون و ۷۴۰ هزار واحد، محدوده یک میلیون و ۶۸۰ هزار واحد و محدوده یک میلیون و ۵۹۰ هزار واحد را می توان به عنوان اعداد مهم حمایتی شاخص مورد مطالعه در هفته های آتی در نظر داشت. این محدوده‌ها هر کدام به نوبه خود، حمایت هایی بسیار قدرتمند و امید بسیار زیادی برای متوقف شدن اصلاح قیمت ها هستند. در صورت ادامه کاهش قیمت ها و عبور از محدوده ۵/ ۱ میلیون واحد به سمت پایین، محدوده یک میلیون و ۴۵۰ هزار واحد از اهمیت خاصی برای معامله گران برخوردار است.
البته خط روند صعودی میان مدت نیز می‌تواند نقش حمایتی خوبی ایفا کند. در صورتی که شاخص کل مسیر افزایشی را در پیش بگیرد، به دنبال هدف در محدوده ۲ میلیون و ۵۰۰ هزار واحد است که سه منطقه قیمتی از جمله ۲ میلیون واحد، ۲ میلیون و ۱۲۰ هزار واحد و ۲ میلیون و ۲۵۰ هزار واحد می‌توانند از ادامه افزایش قیمت ها جلوگیری کنند و آغازگر کاهش و اصلاح قیمت ها شوند، به این محدوده ها مقاومت می گوییم. توجه داشته باشید به دلیل اینکه شاخص کل در تاریخ خود هیچ گاه در این اعداد حضور نداشته، این محدوده ها از اعتبار چندانی برخوردار نیستند، اما شیوه های آماری و تکنیکی برای محاسبه محدوده های مهم در این مواقع وجود دارد و اکثرا تحلیلگران جسور از آنها به عنوان محدوده های تحلیلی استفاده می‌کنند.
پیش‌بینی ۷ کارشناس از روزهای آینده بورس
جوان آنلاین در گزارشی پیش‌بینی ۷ کارشناس از فضای احتمالی روزهای آینده بازار سرمایه را منتشر کرده است که بخش‌های مهم آن را در ادامه می‌خوانید.
سقوط تاریخی بورس چرا رقم خورد؟
علیرضا حیدری، تحلیلگر بازار سرمایه:- من فکر می‌کنم ریزش بازار به شکل‌گیری حس بی‌اعتمادی در بازار باز می‌گردد. بالاخره این فضا ایجاد شد که سایر نهادها با دولت هماهنگی چندانی ندارند.
- طرح بحث‌های عجیب و غریب درباره طرح گشایش اقتصادی از یک‌سو و اتفاقات دیگر نظیر منتفی شدن عرضه دارا دوم از سوی دیگر، بازار را با مکث و وقفه روبه‌رو کرد.
- ریزش قیمت یا به عبارت فنی‌تر اصلاح بازار البته تا زمانی ادامه دارد که سهامداران به این نتیجه برسند سمت و سوی برنامه‌های همه نهادها حمایت از بازار سرمایه است. در این صورت می‌توان انتظار داشت نقدینگی تازه مجددا وارد این بازارها شود.
بهانه‌هایی که برای افت شاخص مطرح می‌شود
نوید خاندوزی، کارشناس بازار سرمایه:- من با ریزش بازار موافق نیستم؛ به نظر من افت شاخص در روزهای اخیر بیشتر برای اصلاح قیمت‌ها انجام می‌شود. البته دولت نیز در این کاهش قیمت‌ها نقش داشت و با افزایش عرضه شرکت‌های پالایشی و نیز اعلام اینکه قرار است ارزش سهام شناور شرکت‌ها افزایش یابد، به این اصلاح کمک کرد.
- اقداماتی که دولت انجام داد، سبب افزایش عرضه شد، اما از سمت تقاضا حمایتی نشد و تقاضا به سمت ضعف پیش رفت. همچنین هر چه در بازار بیشتر پیش رفتیم، قیمت سهام افزایش یافت، اما قدرت خرید فعالان بازار کاهش داشت.
- عدم تعادل در عرضه و تقاضا در بازار یکی از عوامل اصلی کاهش رشد شاخص بوده و نباید حاشیه‌ها و شایعاتی مانند عدم رای اعتماد یا مسائلی مانند آن را عامل افت شاخص بدانیم. بازار به این اصلاح نیاز داشت، ولی مجدداً شاهد خواهیم بود بازار در مسیر صعود قرار خواهد گرفت چرا که مولفه‌هایی که سبب رشد بازار بوده است همچنان به قوت خود باقی هستند.
روند شتابان بازار سرمایه ادامه دارد؟
سیامک قاسمی، اقتصاددان:- احتمالا دست حمایت دولت همین روزها از آستین حقوقی‌ها بیرون خواهد آمد و برای جلوگیری از ریزش بازار و جلوگیری از تبعات جدی سیاسی، اجتماعی و امنیتی آن، اجازه کاهش بیشتر را نخواهد داد، اما اینکه بازار پس از این اصلاح به ادامه روند شتابان خود پس از دو اصلاح اسفند ماه و اردیبهشت ماه ادامه دهد، کمی بعید به نظر می‌رسد.
بازار سرمایه مرز ۲ میلیونی را رد می‌کند؟
همایون دارابی، کارشناس بازار سرمایه:- باید توجه داشت بازار در محور مقاومت دو میلیون واحد، وارد یک فاز نوسانی سینوسی شده است و این فضای نوسانی سینوسی بازار ادامه خواهد داشت. فعلا بازار برای اینکه بتواند مرز ۲ میلیون واحد را پشت سر بگذارد، همان رفتاری را نشان می‌دهد که ما در مرز یک میلیون واحد یا یک و نیم میلیون واحد تجربه کردیم.
- به هر حال مدل قابل قبول سهام اینجا باید معامله شود. سهام دست به دست شود، نقدینگی جدید وارد بازار شود، تاثیرات خبرها خودش را نشان دهد و گزارش‌ها بیاید تا بازار پتانسیل شکستن این مقاومت بسیار قوی را داشته باشد.
- در چند هفته آینده با این مقاومت همچنان دست به گریبان خواهد بود و جریان سینوسی به خبرها واکنش اصلاحی رشدی نشان می‌دهد. پیش‌بینی می‌کنم بازار همچنان نیز در فاز نوسانی باقی بماند و سیاست یک گام به پیش و دو گام به پس را در دستور کار داشته باشد.
بازار در وضعیتی خنثی خواهد بود
مصطفی صفاری، کارشناس بازار سرمایه:- به طور معمول برگزاری مجامع شرکت‌ها در خرداد و تیر ماه، تقسیم سود مجامع و افزایش سرمایه شرکت‌ها برای سال آینده باعث می‌شود تا در مرداد و شهریور ماه با آرامش و تعادلی در معاملات بازار همراه شویم.
- در این دو ماه نمی‌توان در انتظار رشد پرشتاب شاخص بورس مانند چهار ماه گذشته بود. روند معاملات در بازار در برخی از روزها منفی و در دیگر روزها مثبت است، اما در کل براساس پیش‌بینی‌های صورت گرفته روند بازار با شیبی آرام صعودی خواهد بود.
ریزش قیمت‌ها پیش‌بینی می‌شد
حمید میرمعینی، کارشناس بازار سرمایه:- وقتی شاخص از مرز روانی دو میلیون واحد عبور کرد، بسیاری از کارشناسان ریزش قیمت را پیش‌بینی کردند. معلوم بود این مقطع مقاومت نقطه‌ای اساسی است و قیمت سهم‌ها را نه داده‌های اقتصادی تایید می‌کرد و نه عوامل بنیادینی که در رشد شاخص موثر بودند، از این رو عقب‌نشینی شاخص از این مرز روانی آغاز شد و من معتقدم در روزهای آتی نیز این وضعیت ادامه می‌یابد.
- باید در نظر داشت با رسیدن قیمت‌ها به مرحله قیمت جذاب شرایط دستخوش تغییر می‌شود، اما شاید برای برخی تلخ باشد که بگویم این ریزش حتی ممکن است ۲۰ تا ۳۰ درصدی باشد، اما در نهایت هر چه اصلاح در این مرحله عمیق‌تر باشد، در مرحله آتی روند رشد محکم‌تر خواهد بود. پس می‌بینید که این وضعیت به ضرر سفته‌بازان و به سود سرمایه‌گذاران است.
- در سال ۹۹ پارادایم حاکم بر بورس از سرمایه محوری به سودمحوری تغییر کرد. بازار سرمایه باز هم به مدار رشد باز می‌گردد، اما بعید می‌دانم این اتفاق در روزهای آتی رخ دهد، اما در نهایت رشد بازار سرمایه از طلا و سکه و ارز و مسکن بیشتر خواهد بود.
رشد و سودآوری شرکت‌ها با ارزش ذاتی آنها متناسب نیست
فرزین آقابزرگی، کارشناس بازار سرمایه:- بازار سرمایه از ابتدای سال ۹۹ تا به امروز حدود ۲۹۰ درصد بازدهی داشته و به مقطعی رسیدیم که رشد و سودآوری صنایع و شرکت‌ها با ارزش ذاتی آنها متناسب نیست. به همین دلیل شاهد اصلاح در بازار هستیم.
- ما اکنون به نقطه‌ای رسیدیم که شرایط بازار ایجاب می‌کند که قیمت‌ها اصلاح شود و شرکت‌های پروزن و بزرگی که به عنوان لیدر موثر در شاخص کل محسوب می‌شوند، در فرآیند اصلاح قیمت اثر خود را بازار گذاشتند.
- اگر حجم معاملات به صورت افزایشی و بالای ۲۴ هزار یا ۲۵ هزار میلیارد تومان باشد، از لحاظ تکنیکال می‌توان گفت اصلاح موقتی است و بازار مجدد به روند رشد خود باز می‌گردد، زیرا جذابیت خرید را برای عده‌ای فراهم می‌کند. اما در حال حاضر به علت اینکه شاهد اُفت حجم معاملات در کنار اصلاح قیمت منفی هستیم، خریداران کماکان امیدوار و یا منتظر اصلاحات قیمت هستند.
- براساس نمودارها پیش بینی می‌شود اگر شاخص کل از یک میلیون و هشتصد هزار واحد به سمت منفی برود، قطع به یقین تا پایان هفته ماشاهد اُفت شدید، اما موقتی خواهیم بود، مجموع این اتفاقات سبب یک جهش بزرگ در بازار می‌شود به علت اینکه با اُفت شدید جذابیت خرید بیشتر می‌شود.
فعلا نه بخرید، نه بفروشید!
ریزش شاخص کل بورس در روزهای اخیر تصور برخی افراد مبنی براینکه بازار سرمایه همواره صعودی خواهد بود را تغییر داد. ریزشی که بسیاری از سهامداران به دلیل تازه وارد بودن برای نخستین بار آن را تجربه کردند و همین موضوع ممکن است باعث شود دست به رفتار هیجانی زده و اقدام به فروش سهم های خود، کمتر از ارزش واقعی آن کنند.در این راستا، فردین آقابزرگی، یک کارشناس بازار سرمایه با اشاره به روند نزولی روزهای اخیر بازار سرمایه، اظهار کرد: اتفاق خوبی که در بازار سرمایه درحال رخ دادن است، روند اصلاح و منطقی شدن قیمت ها است. البته ممکن است این روند منجر به این شود که عده ای که به تازگی وارد بازار سرمایه شده اند متضرر شوند.
وی ادامه داد: به همین دلیل به نظر من سهامداران تا ایجاد روند با ثبات در وضعیت بازار، هیچ فعالیت خاصی نباید انجام دهند. این فعالیت نه تنها شامل فروش سهم بلکه شامل خرید سهم هم می شود. هرچند برخی توصیه می کنند سهامداران در این روزها نباید سهم بفروشند اما باید سهم بخرند، اما به نظر من این روند منطقی نیست.
این کارشناس بازار سرمایه با اشاره به روند نزولی برخی سهم های بزرگ، گفت: روز گذشته شاهد این بودیم که سهم های پرگردش و پروزن از صف خرید به صف فروش تبدیل شد. در این میان افرادی که فکر می کردند بازار فرصت خوبی برای خرید داده است هم متضرر شدند. البته در کوتاه مدت نباید سود و زیان بازار سرمایه را سنجید.
آقابزرگی ادامه داد: اکثر تازه واردها به دلیل جو روانی ایجاد شده درمورد بازدهی بالای بورس وارد آن شده اند یا هدف آن ها حفظ ارزش پول بوده است. این افراد باید دائما از سایت ها و کانال های دارای مجوز اطلاعات کسب کنند یا از طریق غیرمستقیم وارد بازار سرمایه شوند.
منبع:
1. فعلا نه بخرید، نه بفروشید! / ایسنا
2. پیش‌بینی ۷ کارشناس از روزهای آینده بورس / جوان آنلاین
3. وضعیت بورس در روزهای آینده چه می‌شود؟ / ساعد نیوز
4. چه آینده ای در انتظار بازار سهام است؟ / دنیای اقتصاد
5. آینده بازار سهام ایران چه خواهد شد؟ صعودی یا نزولی؟ / جدول یاب
