بعد از توضیحات وزیر نفت رضایی گفت که از پاسخ‌های وزیر قانع نشده و تقاضای رسیدگی حقوقی درباره این موضوع را داشته چون تکمیل نشدن فاز ۱۴ پارس جنوبی مصداق ترک فعل است و حتی باید در این باره تحقیق و تفحص صورت گیرد.
نمایندگان با ۸۲ رای موافق، ۱۲۹ رای مخالف و ۹ رای ممتنع از مجموع ۲۴۱ نماینده حاضر در مجلس شورای اسلامی اعلام کردند که آنها هم از پاسخ‌های وزیر نفت قانع نشدند، لذا مجلس یازدهم اولین کارت زرد را به زنگنه داد.
زنگنه: آنچه که در پارس جنوبی انجام شده کاری بی‌سابقه است
بیژن زنگنه در جریان جلسه علنی امروز (چهارشنبه) مجلس و در پاسخ به سوال ابراهیم رضایی نماینده دشتستان در خصوص علت تأخیر در بهره‌برداری از فاز ۱۴ پارس جنوبی بیان کرد: در سال ۱۳۹۲ که بنده در وزارت نفت حضور یافتم ما با کمبود عظیم گاز در کشور روبرو بودیم. بنده اولین کاری که به عنوان کار مدیریتی انجام دادم اولویت‌بندی فازهای پروژه برای پیشرفت و بهره‌برداری بود. با اولویت‌بندی که صورت گرفت امروز ۲۰۰ میلیون مترمکعب از این محل گاز تولید می‌شود. چه خاصیتی داشت که ما هر ۱۷ فاز پارس جنوبی را جلو می‌بردیم و تا ۸۰ درصد می‌رساندیم اما تولیدی نداشتیم در حالی که امروز ۲۰۰ میلیون مترمکعب از این محل گاز تولید می‌شود؟ ما توانستیم گاز را از دریا بیرون بیاوریم و آن را شیرین کنیم و به استاندارد شبکه برسانیم و مورد استفاده قرار دهیم.وی در ادامه اظهار کرد: در مواردی به دلیل تحریم‌ها ما تجهیزات لازم را نداشتیم. ما منابع مالی خود را برای اتمام هر چه سریع‌تر این پروژه اولویت‌بندی کردیم. خوشبختانه امروز تمام بخش دریایی این پروژه به اتمام رسیده است و در آنجا تولید گاز داریم. در فاز ۱۴ پالایشگاه خلیج فارس امروز چهار سکو در دریا فعال شده است و از سال ۹۷ کار شروع شده و ما گاز به خشکی می‌آوریم و در آنجا تصفیه می‌کنیم. تاکنون ۴۲ میلیارد مترمکعب گاز آورده شده و آن را تصفیه کرده‌ایم. افتتاح سه تریلیر از فاز ۱۴ این پالایشگاه تا سال آینده تأثیری در مقدار تولید نخواهد داشت و ظرفیت اضافه پالایشگاه محسوب می‌شود.
وزیر نفت در ادامه تصریح کرد: ما در فاز ۱۴ پارس جنوبی با مشکلات زیادی روبرو بودیم چرا که تعداد زیادی از شرکت‌ها مسئولیت اجرای این پروژه را بر عهده داشتند. بنده در پروژه‌های زیادی کار کرده‌ام. از پروژه‌های کوچک گرفته تا نیروگاه‌ها و سدها و حداقل‌هایی را از مدیریت پروژه‌ها یاد گرفته‌ام. زمانی که در یک پروژه چندین شرکت دخیل باشند اشکالاتی نیز به وجود خواهد آمد. ما در ابتدا آمدیم و بخش‌های مختلف پروژه را تفکیک کرده و هر کدام را به یک شرکت سپردیم. بخش دریا را به یک شرکت سپردیم که به نتیجه نیز رسیدیم و بخش‌های دیگر را نیز به همین ترتیب تقسیم‌بندی کردیم. در این پروژه یک اشتباه ساختاری انجام شده بود و خریدها به یک شرکت دولتی و اجرا به سایر شرکت‌ها داده شده بود که از نظر عملیاتی با مشکل روبرو می‌شدیم.
وی در ادامه تأکید کرد: ما در خصوص پالایشگاه صدرا نیز با این مشکل روبرو بودیم. در خصوص پارس جنوبی نیز ما قول می‌دهیم تا پروژه به نتیجه مطلوبی برسد. ضرری از این پروژه به کشور وارد نشده است و بخش دریایی پروژه به بهره‌برداری رسیده و ما تولید داریم. از سوی دیگر ما نباید خسارتی به پیمانکاران بپردازیم بلکه آنها باید به ما خسارت دهند چرا که این قرارداد ۳۵ ماهه بود و اکنون به اتمام نرسیده است. البته ما در وسط این پروژه به تحریم‌ها خوردیم و مسائلی رخ داد که خارج از اداره و مدیریت ما بود. از سوی دیگر ما ۱۰ سال دیرتر از قطر توسعه پارس جنوبی را شروع کردیم. از سوی دیگر ما می‌دانیم که مسئله افت فشار در پارس جنوبی نیز باید مورد توجه قرار گیرد و اگر اکنون به آن نمی‌پردازیم دلایلی داریم یا اگر به افزایش ضریب بازار نمی‌پردازیم باز هم دلیل داریم.
زنگنه افزود: از سوی دیگر پیشرفت پروژه در ماه‌های اول با ماه‌های آخر تفاوت دارد. در آخرین ماه‌ها نمی‌توان با درصد پیشرفت پروژه را بیان کرد بلکه باید با سنگ نشانه فعالیت‌ها را بسنجیم. هزاران میلیارد دلار به تلاش سربازان گمنام این سرزمین از محل پارس جنوبی منابع برای کشور حاصل شده است و آنچه که در پارس جنوبی انجام شده کاری بی‌سابقه است.
اهمبت فاز ۱۴ پارس جنوبی
ابراهیم رضایی نماینده مردم دشتستان در مجلس شورای اسلامی امروز (چهارشنبه 9 مهر) مجلس شورای اسلامی و در جریان طرح سوال خود از بیژن نامدار زنگنه وزیر نفت اظهار داشت: در 25 خرداد 1389 قرارداد اجرای 5 طرح پالایشگاهی امضا شد که یکی از آنها فاز 14 پارس جنوبی (ایرانی ترین فاز پارس جنوبی) بود که با یک کنسرسیوم ایرانی آغاز به کار کرد همه 4 طرح دیگر سال‌ها قبل خاتمه و به بهره‌برداری رسیده‌اند به استثنای فاز14 با افتتاح این ابرپروژه ملی قرار بود روزانه 56 میلیون متر مکعب گاز ومیعانات گازی از میدان مشترک با قطر به ظرفیت کشور اضافه شود.
وی افزود: از خرداد 89 تا مرداد 92 (زمان استقرار آقای مهندس زنگنه در راس وزارت نفت) پروژه حدود 50 درصد پیشرفت داشته است یعنی در 38 ماه 50 درصد راه طی شده است با این شیب می‌بایست سال 1395 به بهره‌برداری می‌رسیده است اما (به خاطر دستور اشتباه وزیر نفت) تا امروز تکمیل نشده و پس از 10 سال هنوز به افتتاح نهایی نرسیده است.
نماینده دشتستان در مجلس خاطرنشان کرد: این تصمیم اشتباه برخلاف اصل 43 قانون اساسی و نیز برخلاف سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی سیاست‌های کلی انرژی، سیاست‌های کلی علم و فناوری و سیاست‌های کلی برنامه ششم توسعه (ابلاغی مقام معظم رهبی) نیز قانون حداکثر استفاده از توان تولیدی و خدماتی کشور و حمایت از کالای ایرانی است.
رضایی اظهار داشت: به گفته وزیر محترم نفت به ازای هر سال تاخیر در اجرای هر طرح پارس جنوبی سالانه 5 میلیارد دلار خسارت (عدم النفع) به کشور وارد می‌شود، محاسبات نشان می‌دهد که حداقل دو سال تاخیر در افتتاح بخش دریایی (برداشت گاز و میعانات گازی از میدان مشترک گازی با قطر) پروژه فاز 14 وجود داشته است. با فرمول آقای زنگنه حداقل10 میلیارد دلار خسارت (عدم النفع) بابت تاخیر در اجرای پروژه مذکور متوجه کشور شده است.
مجری طرح علت تاخیر را چه می داند؟
همچنین محمدمهدی توسلی‌پور - مجری طرح - عمده دلایل تأخیر ایجاد شده در احداث پالایشگاه فاز ۱۴ را اعمال تحریم‌های ظالمانه بین‌المللی علیه کشور در سال‌های متمادی و عدم امکان دستیابی به اقلام حیاتی ساخت خارج در مقاطع زمانی مختلف از جمله کمپرسورها، سیستم‌های کنترل و ابزاردقیق و توربواکسپندرها عنوان و اظهار کرد: علی‌رغم سفارش‌گذاری این اقلام، سازندگان اروپایی از تحویل و یا تکمیل فرآیند ساخت این تجهیزات اجتناب کردند که منجر به سفارش‌گذاری مجدد شد، هرچند مشکلات ناشی از انتقال ارز به حساب سازندگان خارجی به قوت خود باقی است.وی با اشاره به حضور برخی از شرکت‌های دولتی به عنوان اعضای کنسرسیوم فاز ۱۴ پارس جنوبی تأکید کرد: این شرکت‌ها به جهت رعایت الزامات آیین‌نامه مناقصات دولتی، ملزم به دریافت تضامین بانکی هستند و با توجه به شرایط حاکم بر کشور در عرصه بین‌المللی، شرکت‌های طرف قرارداد خارجی قادر به ارائه این تضامین نیستند، بنابراین راه‌حل‌های دور زدن تحریم‌ها موجب تأخیر در فرآیند تأمین کالا و نهایتاً به تطویل زمان اتمام پروژه ختم می‌شود.
مجری طرح فاز ۱۴ همچنین ساختار دولتی حاکم بر شرکت‌های دولتی حاضر در کنسرسیوم این طرح را موجب عدم چابکی و طولانی شدن فرآیند تأمین کالا دانست و افزود: ساختار دولتی برخی از اعضای کنسرسیوم و الزام بر رعایت قوانین و مقررات دولتی موجب کاهش میزان چابکی لازم در بین اعضا و تیم راهبری طرح شده است.
مجری طرح توسعه فاز ۱۴ پارس جنوبی تقویت ساختار راهبر کنسرسیوم، اصلاح ساختار مدیریتی و اجرایی در بخش پیمانکاری، سفارش‌گذاری‌های کلیه کالاهای فاقد سفارش، تعیین تکلیف و سفارش‌گذاری مجدد برخی از کالاهای اصلی و استفاده از ظرفیت‌های هر یک از اعضای کنسرسیوم جهت مقابله با محدودیت‌های بین‌المللی بویژه در بخش کالا را از جمله اقدامات انجام شده در ماه‌های گذشته در بخش خشکی فاز ۱۴ برشمرد و تأکید کرد: برنامه‌ریزی شده است تا نخستین ردیف گازی پالایشگاه فاز ۱۴ پارس جنوبی تا پایان اسفند سال جاری (۱۳۹۹) راه‌اندازی شده و سه ردیف شیرین‌سازی دیگر نیز تا نیمه دوم سال آینده در مدار بهره‌برداری قرار گیرد.
با توجه به اهمیت برداشت سهم ایران از میادین مشترک و محدودیت منابع مالی، بنا بر آن شد تا در طرح توسعه فاز ۱۴ روی بخش فراساحلی تمرکز جدی صورت پذیرد، بنابراین با در بخش فراساحلی عملیات حفاری چاه‌های گازی در دریا به منظور دستیابی به ظرفیت اسمی برداشت گاز غنی (روزانه ۵۶ میلیون مترمکعب) از موقعیت ۴سکوی دریایی، عملیات اجرایی لوله‌کشی‌های دریایی، عملیات ساخت، نصب و راه‌اندازی ۴ سکوی گازی در موقعیت مخزنی این فاز انجام شد و در حال حاضر بخش فراساحل این طرح در مجموع با ظرفیت برداشت روزانه ۲ میلیارد فوت مکعب گاز ترش (معادل ۵۶ میلیون مترمکعب) در مدار بهره‌برداری قرار دارد که مهم‌ترین هدف اجرای این طرح را محقق کرده است.
کارشناسان چه می گویند؟
اما مرتضی بهروزی فر - کارشناس ارشد حوزه انرژی - در این باره گفت: فاز ۱۴ نیاز به تکنولوژی پیشرفته تری در مقایسه با سایر فازهای پارس جنوبی برای توسعه دارد همچنین باید تجهیزات فشار افزایی در این فاز به کار گرفته شود.وی با بیان اینکه اگر تحریم گسترده تر شود و مسائل بیشتری را در بر بگیرد، قطعا تامین قطعات مورد نیاز هم امکان پذیر نیست، اظهار کرد: در صنعت حفاری برخی قطعاتی که مورد استفاده قرار می گیرد وارداتی است لذا وقتی که مشکل تحریم وجود داشته باشد و نتوان برند مناسب را تهیه کرد یک معظل برای توسعه به وجود می آید.
این کارشناس حوزه انرژی با تاکید بر اینکه توسعه فاز ۱۴ نیازمند تجهیزات خاصی است، تصریح کرد: ایران دومین دارنده ذخایر گاز دنیا و از بزرگترین دارندگان ذخایر نفت دنیا است اما متاسفانه متناسب با ذخایر نتوانسته ایم در بازار جهانی حضور پیدا کنیم چرا که از سال ۱۳۵۹ دچار تحریم شدیم و این تحریم در سال های گذشته بسیار پیچیده و سخت تر شده است و ما امکان توسعه ذخایر نفتی و گازی را نداریم.
بهروزی فر ادامه داد: مهم ترین عامل در فاز ۱۴ تحریم است البته نمی توان گفت که تنها تحریم در این مساله تاثیر گذاشته اما می توان مهم ترین عامل را تحریم در نظر گرفت چراکه این مساله تامین تکنولوژی، دانش فنی، سرمایه مورد نیاز و مدیریت پروژه ها را با مشکل مواجه کرده است.
وی با بیان اینکه نمی توان گفت که مشکل مدیریتی در کشور وجود ندارد، متاسفانه این مشکل در کل ساختار اقتصادی کشور وجود دارد، گفت: اگر تحریم نبودیم شرایط قطعا از وضعیت فعلی بهتر بود و با بسیاری از چالش ها مواجه نمی شدیم.
منبع:
1.ایسنا / اولین کارت زرد مجلس یازدهم به وزیر نفت
2.فارس / مقصر خسارت 290 هزار میلیارد تومانی تاخیردر بهره‌برداری از فاز 14 پارس جنوبی کیست؟
3.آخرین خبر / سوغات زنگنه از مجلس یازدهم
4.ایسنا / زنگنه: آنچه که در پارس جنوبی انجام شده کاری بی‌سابقه است
5.ایسنا / چرایی تأخیر در توسعه پالایشگاه فاز ۱۴ پارس جنوبی
