به گزارش راسخون؛ بامداد روز گذشته سه حکم اعدام در سیستان و بلوچستان به اجرا در آمده است. روابط عمومی دادگستری استان سیستان و بلوچستان در این باره اعلام کرد: بامداد روز یکشنبه، احکام مجازات سه مجرم در مناطق خاش و سراوان در استان سیستان و بلوچستان که دو تن از آنها به نام‌های «حسن دهواری» و «الیا‌س قلندرزهی» به سبب اقدامات تروریستی و یک تن از آنها به نام «امید محمودزهی» به سبب اقدامات شرورانه و قتل محکوم شده بودند، بعد از طی تشریفات قانونی، اجرا شد. تشریفات قانونی پرونده دو تروریست از سال ۹۳ تاکنون به طول انجامیده است و پرونده قضایی فرد شرور قاتل از سال ۹۴ تاکنون در جریا‌ن بوده است.

دستگیری «حسن دهواری» و «الیاس قلندرزهی» و کشف تجهیزات تروریستی از آنها در ۱۶ فروردین ۱۳۹۳ طی عملیات اداره کل اطلاعات استان سیستان و بلوچستان، متهمین «حسن دهواری» و «الیاس قلندرزهی» دستگیر و مقادیری مواد منفجره شامل بمب، نارنجک، فشنگ اسلحه از جمله یک عدد بلوک تجهیز شده انفجاری، دو عدد دیگ تجهیز شده بمنظور خنثی سازی، هشت دبه ده لیتری تجهیز شده (پر از مواد منفجره ۴C) و فتیله انفجاری، هفت عدد کیت انفجاری، شانزده عدد چاشنی، یک عدد پیک نیک تجهیز شده از مواد انفجاری، تعداد سه دستگاه ریموت انفجاری، مقادیری ابزار آلات ساخت بمب، یک پلاستیک با وزن تقریبی ۲۰ کیلو مواد منفجره، مقدار تقریبی ۵۰ متر فتیله انفجاری، تعداد ۲۰ عدد نارنجک دست‌ساز، یک عدد نارنجک چهل تکه، هفت بمب دست ساز برای چسباندن به خودرو، یک قبضه کلت کمری، یک قبضه سلاح جنگی کلاشینکف، تعداد چهل تیر کالیبر چهل و پنج، چند تابلوی ایست و بازرسی و ادوات نظامی، مقادیری دفتر و اوراق مربوط به گروهک جیش الظم (روش ساخت بمب ساز و فتاوای تکفیری)، تعداد زیادی باطری برای جاشنی انفجاری و تجهیزات دیگری از منزل آن‌ها کشف شد.

اقدامات تروریستی «حسن دهواری»

بنا بر مستندات پرونده، «حسن دهواری» طی سه سال اخیر به برنامه‌ریزی در جهت ربایش شهروندان، بمب‌گذاری در مقابل فلکه اول فرمانداری شهرستان سراوان، بمب‌گذاری در مسیر سراوان به هوشک، بمب‌گذاری در خیابان حمزه شهرستان سراوان، بمب‌گذاری در مسیر سراوان به روستا آسپیچ، انتقال گروگان‌ها میان شهرستان‌های خاش و سراوان و جدار مرز کوهک و تحویل آن به اعضای گروهک تروریستی، به شهادت رساندن ماموران انتظامی و امنیتی، مشارکت در به شهادت رساندن سه تن از پرسنل پاسگاه روستای آسپیچ و انفجار خودروی پاسگاه انتظامی، مشارکت در به شهادت رساندن «حضور احمد دهواری»، مشارکت در انتقال اعضای اصلی گروهک تروریستی از مرز سراوان به شهرستان سرباز، انتقال محموله مواد منفجره از روستای زورآباد کشور پاکستان به روستای دزک شهرستان سراوان، انجام اقدامات پشتیبانی گروهک تروریستی جیش‌الظلم در ایران و پرتاب نارنجک دستی دست ساز در منازل مسکونی در شهرستان سراوان، مبادرت ورزیده است.

اقدامات تروریستی «الیاس قلندرزهی»

بنا بر مستندات پرونده، «الیاس قلندرزهی» اقداماتی تروریستی و جنایتکارانه‌ای نظیر پرتاب نارنجک به خانه‌های مسکونی در شهرستان سراوان، پرتاب نارنجک دستی در نزدیکی فرمانداری شهرستان سراوان، انفجار خودروی انتظامی به وسیله بمب کنار جاده در دزک، شرکت در عملیات انفجار دکل‌های برق در جدار مرز شهرستان سراوان، حمله ناموفق و شلیک به سنگرهای کمین در جدار مرز، شرکت در عملیات حمله به پاسگاه مرزی آسکان، شرکت در عملیات حمله به پاسگاه مرزی ۱۶۱، به شهادت رساندن دو نفر از شهروندان به نام‌های «حضور احمد دهواری» و «رضا اربابی»، شرکت در عملیات اعدام «شهید دانایی‌فر» و فیلمبرداری از مراسم اعدام و شلیک دو گلوله کلاشینکف به پیکر ایشان، مرتکب شده است.

جرایم «امید محمودزهی»

«امید محمودزهی» معروف به امیدک به سبب ارتکاب جرائمی از قبیل مشارکت در آدم‌ربائی مسلحانه و مشارکت در ایراد جرح عمدی مجنی‌علیه (بریدن ۹۵ درصد از گوش وی)؛ مشارکت در سرقت چندین طلافروشی؛ معاونت در سرقت مسلحانه از چندین باب منزل و مغازه و پمپ بنزین؛ دو مورد مباشرت در قتل عمدی شهروندان از طریق تیراندازی با سلاح گرم غیرمجاز، مشارکت به تیراندازی منجر به جراحت چند تن از شهروندان؛ حمل و نگهداری سلاح جنگی کلاشینکف؛ محاربه از طریق کشیدن سلاح به قصد جان و مال و ارعاب مردم به نحوی که موجب ناامنی در محیط شده، به مجازات رسید.

جزئیاتی درباره اجرای حکم اعدام

مدتی است که موضوع اعدام در ایران در میان کاربران فضای مجازی داغ شده است، به این بهانه بد نیست نگاهی داشته باشیم به اعدام و مجازات آن و هر آن چیزی که می باید درباره آن بدانید

اعدام در اصطلاح فقه و حقوق عبارتند از مجازات مرگ برای ارتکاب جرم های خاص که از سوی دادگاه و مقام و مراجع قضایی صادر میگردد.

برای مشخص شدن تعریف اصطلاحی اعدام ابتا باید تعریفی از اعدام تعزیری بیان کنیم.

تعزیر به آن دسته از مجازاتهایی که برای آن مقدار معینی در شرع مشخص نشده و حاکم بنا بر مصلحت هایی حکم به آن مجازات میکند،تعزیر میگویند.

طبق مطالب ارائه شده اعدام تعزیری یعنی کشتن فرد بنابر مصالحی که حاکم شرع تشخیص میدهد.

مجازات اعدام در فقه

یکی از مهمترین منابع ما در استخراج کردن احکام و قوانین قرآن می باشد. دراین منبع آیات بسیاری راجع به اعدام و انواع آن موجود است که به اختصار به بیان چند نمونه میپردازیم.

الف) به دار اویختن: این مجازات مختص محکومان دادگاه های عمومی ست که طبق ماده ۱ آیین نامه راجع به اجرای مجازات اعدام مصوب ۱۳۰۷ «محکوم به اعدام مصلوب میشود.»

۱) آیه ۷۱ سوره ی طه فرعون گفت: آیا پیش از آنکه به شما اذن دهم به او گرویدید؟ قطعا او بزرگ و رییس شماست. پس دستها و پاهایتان را یکى از راست و یکى از چپ خواهم برید و شما را بر تنه ‏هاى درخت‏ خرما آویزان خواهم کرد و خواهید فهمید کدام یک از ما عذابش سخت‏تر و پایدارتر است.

۲) آیه ۱۲۴ اعراف: البته دستها و پاهایتان را برخلاف یکدیگر خواهم برید سپس بی تردید همه شما را به چوبه دار خواهم آویخت.

ب) رجم یا سنگ سار کردن: این جرم مختص است به اعدام مرد محصن (زن دار) و زن محصنه (زنی که شوهر دارد) که مرتکب زنا شده اند.

۱) آیه ۴۶ سوره مریم: گفت اى ابراهیم، آیا تو از معبودهای من روی گردانی؟ اگر باز نایستى حتما تو را سنگسار خواهم کرد و [برو] براى مدتى طولانى از من دور شو.

۲) آیه ۹۱ سوره هود: گفتند اى شعیب ما بسیارى از آنچه را که میگویى نمی‏فهمیم و واقعا تو را در میان خودمان ناتوان مى‏بینیم و اگرقبیله کوچکت نبود قطعا سنگسارت می‏کردیم و تو هرگز برما اقتدار و غلبه نداری.

ج) سوزاندن: یکی از انواع اعدام میباشد که نمونه های آن در قرآن را برای شما توضیح میدهیم.

آیه ۶۸ سوره انبیا: در آتش افکندن حضرت ابراهیم که البته بعد ازآن آتش بفرمان خدا سرد شد.

بستن دست و پا و انداختن بلندی، کشتن با شمشیرهم از دیگر روشهای اعدام است که در فقه ما بیان شده است.

مجازات اعدام در قانون مجازات اسلامی

علاوه بر موارد مذکور بر انواع مجازات اعدام که در شرع و فقه بیان شد روش های دیگری هم در قانون مجازات اسلامی ذکر شده است.

الف) تیر باران کردن: در واقع این روش اختصاص دارد به محکومان دادگاه های نظامی. طبق ماده ۲۹۶ قانون دادرسی و کیفر ارتش : «کسی که به موجب دادگاه نظامی محکوم به اعدام شود تیر باران میگردد.»

ب) صلب: طبق ماده ۱۹۵ قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۷۰: «مصلوب کردن مفسد و محارب به صورت زیر انجام میشود:

نحوه بستن موجب مرگ او نشود.

بیش از سه روز بر صلیب نماند ولی اگر در میان سه روز بمیرد میتوان اورا پس از مرگ پایین آورد.

اگر بعد از سه روز زنده ماندن زنده ماند نباید او را کشت.

بنابراین در صلب چون قصد اصلی به صلیب کشیدن است نه کشتن آن به نظر میرسد که این روش نباید از طرق اجرای اعدام به شمار آید.

علاوه بر موارد ذکر شده اعدام به روش های دیگری نیز صورت میگیرد. مثل ماده ۲۳۴ قانون مجازات اسلامی: «حد لواط برای فاعل در صورت عنف،اکراه یا دارا بودن شرایط احصان اعدام و در غیر اینصورت صد ضربه شلاق است. حد لواط برای مفعول در هر صورت اعدام است.»

برای اعدام فاعل و مفعول لواط روش هایی از جمله قتل با شمشیر، زیر دیوار گذاشتن، از بلندی پرتاب کردن و یا زنده در آتش سوزانیدن ذکر شده است.

چرا در حال حاضر از مجازات اعدام استفاده میشود؟

در پاسخ به این سوالات باید گفت در واقع اعدام یک مجازات باز دارنده در جرائمی که اتفاق می افتد میباشد.

با انجام این مجازات نسبت به مرتکب باعث باز داشتن سایر افراد ازاین جرائمی که فرد به موجب آن اعدام شده میشود و تشخیص این امرکه فرد برای جرم خود باید اعدام شود یا خیربرعهده دادگاه و مقام قضایی است.

البته لازم به ذکر است که این مجازات همانطور که قبلا اشاره شد یک مجازات تعزیری است و مقدار و نوع آن در شرع مشخص نشده است و قاضی بنا بر مصالحی حکم به این مجازات میدهد.

مجازات اعدام در نظر بسیاری از حقوقدانان قابل پذیرش نیست و اشکالاتی به آن وارد کرده اند.

از جمله نظر هایی که برای مخالفت با مبحث اعدام مطرح کرده این است که: حق زندگی یکی از حقوقی است که خداوند به انسان داده و نباید هیچکس حتی دولتها این حق را سلب نمایند.

آزادی هم نعمتی است از جانب خدا پس نباید فرد را زندانی یا تبعید کرد از طرفی اگر گرفتن جان یک نفر حفظ جان چند نفر باشد اعدام و گرفتن جان توسط دولتها نیست.

البته باید این را هم در نظر گرفت که علاوه بر جنبه باز دارندگی اعدام، این مجازات نوعی اجرای عدالت و حکم خدا نیز میباشد.

جرائم موجب اعدام

اینکه قاضی پرونده بابت چه جرمهایی میتواند حکم اعدام صادر کند موارد معلوم و مشخصی نداریم و درعین حال شامل موارد متعددی میشود.

به گونه ای که ممکن است یک قاضی در یک شعبه حکم به اعدام مجرمی داده و قاضی دیگری در شعبه دیگر حکم به حبس ابد صادر نماید که همه اینها در واقع برمیگردد به مصالح و مفاسدی که مقام قضایی تشخیص میدهد.

البته لازم بذکراست برخی از جرایم هستند که هم در نص قرآن و هم نص قانون حکم آن اعدام است مانند محاربه و افساد فی الارض، زنای محصن یا در متن قانون لواط..

چگونگی انتخاب طریق اجرای اعدام

در قوانین جزایی عرفی طبع قضایی جرم ارتکابی و یا عنوان قانونی آن نمیتواند مشخص طریق اجرای حکم اعدام قرار بگیرد بلکه صدور حکم از مرجع مشخص طریق اجرای احکام آن رانیز مشخص میکند.

به این ترتیب که هرگاه حکم اعدام از سوی دادگاه نظامی صادر شود محکومُ علیه تیرباران میشود در صورتی که از دادگاه های عادی صادر شود اجرای حکم به صورت به دارآویختن صورت میگیرد.

در خصوص محکومان دادگاه های انقلاب اسلامی در قوانین روش خاصی پیش بینی نشده است.

درنتیجه ملاحظه میکنیم که محکومان به اعدام دادگاه های انقلاب راگاهی تیر باران میکنند و زمانی نیز به دار مجازات می آویزد.

در حالیکه در قلمرو قوانین جزایی اسلامی، نفس عمل ارتکابی ،طریق مختص اجرای مجازات اعدام برای آن عمل را نیز به دنبال دارد. مثلا محکوم به زنای محصنه سنگسار میشود و فاعل و مفعول لواط به یکی ازطریق: قتل با شمشیر، زیر دیوار گذاشتن، ازبلندی انداختن و یا زنده در آتش سوزاندن معدوم میشود.
در ماده ۲۳۴ ق.م.ا مصوب سال ۹۲ حد لواط را اعدام اعلام کرده، ولی کیفیت اجرای آن را ذکر نکرده که این برعهده قاضی ست و باید نحوه اجرای آن را در رای صاده بیان نماید.

اجرای اعدام چه تشریفاتی دارد؟

قبل از تصویب قانون جدید آیین دادرسی کیفری، در قانون قبلی ماده ۴۸۵ نحوه ی اجرای حکم اعدام و تشریفات آن را ذکر کرده بود. اما در تاریخ ۱۳۶۸/۴/۳۰ آیین نامه ای تنظیم میشود تحت عنوان آیین نامه نحوه اجرای احکام قصاص، رجم، قطع، صلب و اعدام و….

بعد از صدور حکم و مطلع ساختن وکیل و خانواده اش، ترتیب ملاقات با خانواده وی را صادر میکنند تا فرد برای آخرین بار با خویشان خود ملاقات داشته باشد. اجرای حکم اعدام در اول صبح و همرمان با طلوع خورشید صورت میگیرد. البته قبل از آن باید از صحت جسمی متهم اطمینان حاصل کرد که این کار برعهده پزشک میباشد.

تمام مراحل اعدام باید در کمال آرامش و بدور از خشونت باشد. متهم میتواند قبل از اجرای حکم وصایای خود یا کتبا و یا شفاهی به خانواده خود بیان کند.

محل اجرای حکم اعدام کجاست؟

در کشور هایی که مجازات اعدام به موقع اجرا گذاشته میشود انتخاب محل اجرای آن مورد بحث و گفتگو است.

عده ای از علمای حقوق جزا و جرم شناسان معتقدند که حکم اعدام باید در محوطه زندان و دور از انظار عمومی به عمل آید تا افراد جامعه این نوع صحنه های خشونت آمیز را تماشا نکنند؛ بر عکس، برخی اجرای علنی آن را در مراکز و میادین شهر ها و حل های پرجمعیت توصیه می نمایند و مدعی هستند که تنها در این صورت می توان امیدوار بود که هدف ارعابی مجازات اعدام تا این خواهد شد و الا اجرای آن نتیجه ای نخواهد داشت.

در جمهوری اسلامی ایران قانون آیین دادرسی کیفری در خصوص محل اجرای اعدام حکم خاصی ندارد اما اگر اجرای اعدام در محیط زندان صورت بگیرد طبق ماده ۱۰ آیین نامه اجرایی حکم اعدام، صلب، رجم و…. «اجرای حکم با حضور دادستان، رییس زندان، رییس نیروهای انتظامی یا نماینده او و منشی دادگاه وسایر افرادی که حق حضور دارند در محل مخصوص در زندان و یا محل دیگری که در حکم معین گردیده، به عمل آید.»

طبق آن چیزی که در بالا ذکر شد محل اجرای حکم اعدام صرفا در زندان صورت نمیگیرد بلکه میتوان آن را درخارج از زندان هم اجرا کرد مشروط بر اینکه صورتجلسه ای تهیه و به امضا دادستان، رییس زندان، پزشک حاضر درمحل، منشی دادگاه و رییس نیرو های انتظامی یا نماینده او می رسد.

زمان اجرای حکم اعدام چه موقع است؟

طبق آیین نامه اجراییه حکم اعدام، موقع اجرای حکم اعدام اول طلوع آفتاب است. این دستور مبتنی بر یک سنت قدیمی است. آفتاب از مطهرات میباشد و بدن انسان مجرم گناهکار، آلوده و پلید است؛ قبل از طلوع آفتاب باید معدوم کنیم تا تابش نور خورشید او را تطهیر نکند و آلوده و ناپاک از دنیا برود.

بعد از اجرای حکم اعدام چه اقداماتی باید انجام دهیم؟

طبق آن چیزی که درآیین نامه اجراییه حکم اعدام، در ماده ۱۸ بیان شده متهم بعد از به دار کشیده شدن تا مدت یک ساعت در بالای دار می ماند مگر اینکه اطمینان به مرگ او حاصل شود سپس از دار به پایین آورده میشود.

در صورت تقاضای کسان معدوم به آنان تحویل و الا طبق مراسم معمولی دفن میشود.

منبع:
1. ایرنا/ حکم اعدام دو تروریست و یک شرور اجرا شد
2. دنیای اقتصاد/ اجرای سه حکم اعدام در سیستان و بلوچستان
3. یاسا/ اعدام و مجازات آن و هر آن چیزی که می باید درباره آن بدانید