این واکسن ضد اچ‌آی‌وی در اولین مرحله با تولید آنتی‌بادی‌ها یا پادتن‌های کاملاً خنثی کننده، سیستم ایمنی بدن را آماده می‌کند.
ویروس همیشه در حال تغییر و به سرعت در حال جهش اچ‌آی‌وی برای اولین بار در سال ۱۹۸۳ شناسایی شد. از آن زمان محققان برای یافتن روش‌های موفق برای ریشه‌کن کردن این ویروس تلاش می‌کنند که هنوز کاملا موفق به انجام این کار نشده‌اند.
این واکسن جدید در اولین آزمایش بالینی خود توانسته است تولید سلول‌های ایمنی نادر را تحریک کند، سپس روند ایجاد آنتی‌بادی برای مبارزه با ویروس آغاز می‌کند. این پاسخ در ۹۷ درصد از آزمایش شوندگان در این آزمایش بالینی دیده شده است.
محققان خاطرنشان کردند که این نه تنها خبر خوبی برای ادامه جستجوی واکسن علیه اچ‌آی‌وی است، بلکه خبر خوبی برای مبارزه با ویروس‌های سریع جهش یافته نیز هست.
سالهاست که محققان برای تحریک سیستم ایمنی بدن برای تولید پادتن‌های قدرتمند که قادر به خنثی سازی انواع مختلف ویروس اچ‌آی‌وی باشد، تلاش می‌کنند. به این پادتن‌ها، " پادتن‌های کاملا خنثی کننده" یا "bnAbs" گفته می‌شود. این پادتن‌ها خود را به سنبله‌های ویروس اچ‌آی‌وی متصل می‌کنند و آنها را در مناطقی که دسترسی به آنها دشوار است، غیرفعال می‌کنند. ضمن اینکه این قسمت از ویروس تفاوت زیادی در بین سویه‌های مختلف این ویروس ندارد.
پروفسور "ویلیام شیف" ایمونولوژیست موسسه "Scripps Research" و مدیر اجرایی طراحی واکسن در سازمان "IAVI" که آزمایشگاه وی این واکسن را تولید کرده است، می‌گوید: ما و دیگران سال‌ها پیش فرض کردیم که برای تحریک bnAbها باید این فرآیند را با تحریک سلول‌های B مناسب آغاز کرد –سلول‌هایی که ویژگی‌های خاصی دارند و به آنها امکان می‌دهد به سلول‌های ترشح کننده bnAb تبدیل شوند.
وی افزود: برای دریافت پاسخ آنتی‌بادی مناسب، ابتدا باید سلول‌های B مناسب را آماده کنیم. داده‌های این آزمایش توانایی ایمونوژن واکسن را برای انجام این کار تأیید می‌کند.
محققان دو آزمایش بالینی با مجموع ۴۸ داوطلب بزرگسال سالم انجام دادند. شرکت کنندگان یا دارونما یا دو دوز از این واکسن را دریافت کردند.
این اولین مرحله از آزمایشات چند مرحله‌ای تایید این واکسن است که در جهت استخراج انواع مختلف bnAb ها و با هدف نهایی متوقف کردن ویروس اچ‌آی‌وی به طور کامل کار می‌کند.
محققان در آزمایشات پیش از این، واکسن خود را روی ۱۲ خرگوش آزمایش کردند که نتایج آن مثبت بود. این تیم به سرعت فهمید که این واکسن بسیار مؤثرتر از سایر واکسن‌های موجود است، چرا که پنج خرگوش موفق به تولید آنتی‌بادی‌هایی شدند که می‌تواند تعدادی از ایزوله‌های HIV را خنثی کند. ایزوله ویروسی است که توسط یک فرد آلوده یا حیوان حمل می‌شود، نه وقتی که در آزمایشگاه رشد می‌کند.
این یافته‌ها در تاریخ ۳ فوریه در کنفرانس بین المللی تحقیقات ایدز به اشتراک گذاشته شد. این تحقیقات زمینه را برای انجام آزمایشات بالینی بیشتر فراهم می‌کند که می‌توانند این روش را تصفیه کنند و گسترش دهند و در نهایت منجر به آماده شدن یک واکسن موثر علیه ویروس اچ‌آی‌وی شود.
چرا ساختن واکسن ایدز تا این حد دشوار است؟
اچ‌آی‌وی ویروسی است که با مختل کردن کارکرد و ویران کردن گونه‌ای از یاخته‌های مسؤول هماهنگی ایمنی منجر به نقص دستگاه ایمنی بدن انسان می‌شود که به آن ایدز می‌گویند. از زمان ورود HIV به بدن تا بروز ایدز ممکن است بین ۶ ماه تا ۱۰ سال یا بیشتر به درازا بکشد. در این مدت اگرچه فرد به ظاهر تندرست به نظر می‌رسد، ولی ممکن است ویروس از او به دیگران سرایت کند.
اچ‌آی‌وی عمدتاً از طریق آمیزش جنسی محافظت نشده، انتقال خون آلوده و سر سوزن آلوده و از مادر به فرزند در طول بارداری، زایمان یا شیردهی منتقل می‌شود، در حالی که بعضی از مایعات بدن مانند بزاق و اشک قادر به انتقال آن نیستند.
تلاش‌های محققان برای ساخت واکسنی برای بیماری ایدز بارها و بارها با شکست مواجه شده است. این مساله تا حدی به این دلیل است که هیچ کس نتوانسته است به تعادل صحیحی برای واکسن دست یابد؛ تعادلی که بتواند بدن را به فعالیت و ساخت پادتن وادار کند، اما در عین حال شخص را بیمار نسازد.
بیشتر واکسن‌ها به این صورت عمل می‌کنند که یک ویروس را وارد بدن می‌کنند، در نتیجه بدن مدافعانی را برای دفع حمله مهاجم می‌سازد. این عمل به دو صورت انجام می شود: واکسن نسخه‌ای زنده اما اصلاح شده از ویروس را وارد بدن می‌کند، یا واکسن نسخه غیرفعالی از ویروس است که کماکان برای فعال کردن سیستم ایمنی بدن کفایت می‌کند.
در اوایل دهه 1990 / 1370، محققان امیدهایی را در استفاده از نسخه اندکی ضعیف شده از ویروس نقص سیستم ایمنی بوزینه (SIV) -که معادل ویروس HIV برای میمون‌ها است- مشاهده کردند. این ویروس می‌توانست باعث ایجاد مقاومت در برخی از میمون‌هایی شود که بعدا در معرض نسخه قدرتمند ویروس SIV قرار می‌گرفتند. اما سایر میمون‌ها کماکان به بیماری ایدز مبتلا می‌شدند، به همین دلیل این درمان هیچ‌گاه برای آزمایش بر روی انسان به اندازه کافی ایمن تشخیص داده نشد. اما محققان دانشگاه علوم و بهداشت اورگان دست به کار شدند تا دریابند که این واکسن چگونه کار می‌کرده است. آنها دریافتند که مقاومت ویروسی از سلول‌های T (سلول‌های ایمنی) سرچشمه می‌گرفت که در گره‌های لنفاوی باقی می‌ماندند.
منبع:
1. ایسنا/ آزمایش موفق انسانی واکسن جدید ایدز
2. خبر آنلاین/ ببینید | آزمایش موفق انسانی واکسن جدید ایدز
3. خبر آنلاین/ چرا ساختن واکسن ایدز تا این حد دشوار است؟
4. تابناک/ واکسن ایدز دو سال دیگر به بازار می‌آید
