دولت جو بایدن، رئیس‌جمهور امریکا با شعار بازگشت به برجام وارد رقابت‌های انتخاباتی شد. این موضوع به قدری در کارزار دموکرات‌ها پررنگ بود که هم او و هم کامالا هریس معاونش، از جمهوریخواهان و شخص دونالد ترامپ به دلیل خروج از برجام انتقاد می‌کردند. هشت هفته بعد از ریاست جمهوری بایدن، شواهد نشان می‌دهد که او هم به ادامه سیاست فشار حداکثری بی‌میل نیست. به نوشته جوییش اینسایدر، طی این مدت، نمایندگان جمهوریخواه در کنگره امریکا هشت طرح برای مانع‌تراشی در بازگشت دولت امریکا به برجام ارائه کرده‌اند.
محور کلی این طرح‌ها، تشدید تحریم‌ها علیه ایران، اعلام عدم حمایت از توافق هسته‌ای با ایران (موسوم به برجام)، مخالفت با کاهش تحریم‌ها و تلاش برای جلوگیری از پیوستن دوباره امریکا به این توافق است. فقط در یک مورد، بیل هاگرتی، سناتور جمهوریخواه طرحی را در سنا ارائه کرده که مربوط به نظارت بر هر گونه اقدام دولت برای رفع تحریم‌ها است که حمایت ۲۷ سناتور دیگر را به دنبال داشته است. طرح دیگر، قطعنامه‌ای است که سناتور جو کاتن که به اتخاذ مواضع ضد ایرانی شهرت دارد، معرفی کرده است. در این طرح، با هر شکل از کاهش تحریم مگر در صورت رسیدگی به تمامی زمینه‌های اختلافات با ایران اعم از برنامه هسته‌ای، موشکی و فعالیت‌های منطقه‌ای مخالفت شده است. از این طرح نیز ۳۱ سناتور حمایت کرده‌اند. دو طرح موازی در مجلس نمایندگان هم معرفی شده‌اند که طرح موازی هاگرتی ۲۴ حامی و طرح موازی کاتن ۳۰ حامی دارند.
دموکرات‌ها در کنار جمهوریخواهان
طرح اندی بار، نماینده جمهوریخواه در مجلس نمایندگان، از دولت جو بایدن می‌خواهد هر گونه توافق با ایران را برای تصویب در سنا به این مجلس ببرد. ششمین طرح، قطعنامه‌ای است که هفته پیش در مجلس نمایندگان صادر شده و مورد حمایت پنج نماینده دموکرات و یک نماینده جمهوریخواه است. آنها در این قطعنامه برنامه هسته‌ای ایران را محکوم کرده‌اند. دو طرح دیگری که در مجلس نمایندگان معرفی شده‌اند از حمایت نمایندگان هر دو حزب دموکرات و جمهوریخواه برخوردارند. یکی از این دو طرح خواستار بررسی‌های لازم درباره امکان اعمال تحریم‌های جدید علیه مقام‌های ایران است. طرح دوم نیز از برقراری یک حکومت دموکراتیک، سکولار و غیرهسته‌ای در ایران حمایت کرده است.علاوه بر این طرح‌ها، مجلس نمایندگان دست‌کم چهار نامه درباره برجام برای دولت فرستاده است. در یکی از این نامه‌ها، ۱۴۰ قانونگذار کنگره از هر دو حزب جمهوریخواه و دموکرات از دولت امریکا خواسته‌اند با ایران به توافقی جامع برسد که همه حوزه‌های اختلاف با ایران از جمله مسائل موشکی و منطقه‌ای را نیز شامل شود. معرفی این طرح‌ها به معنی تبدیل شدن آنها به قانون نیست. هر طرح در کنگره برای تبدیل شدن به قانون باید نخست به تصویب هر دو مجلس سنا و مجلس نمایندگان رسیده و سپس رئیس‌جمهور آن را امضا کند.
اکثر این طرح‌ها ظاهراً محصول اردوگاه جمهوریخواهان است، ولی دولت بایدن هم در حال مزه‌مزه کردن این است که آیا بهتر نیست سیاست فشار حداکثری ترامپ را دنبال کند. کنت مک کنزی، فرمانده نیرو‌های تروریستی امریکا در منطقه در مصاحبه‌ای با یکی از شبکه‌های تلویزیونی لبنان می‌گوید: «امریکا طی دو سال گذشته سیاست فشار حداکثری علیه ایران را در پیش گرفت و دولت بایدن در حال حاضر درصدد ارزیابی ماهیت این رویکرد بوده و نمی‌دانیم که آیا این رویکرد حفظ خواهد شد یا آنکه به گونه‌ای دیگر تغییر خواهد کرد» مک‌کنزی درباره تعهد ایران به انتقام ترور سردار قاسم سلیمانی، فرمانده شهید سپاه قدس نیز گفت: «نیرو‌های مسلح امریکا آماده هرگونه احتمال بوده و در صورت لزوم آماده پاسخ هستیم.»
گزینه مقاومت روی میز ایران
در تهران، ارزیابی‌ها از اینکه دولت بایدن در حال دنبال کردن سیاست ترامپ است در حال افزایش است. محمدجواد ظریف، وزیر خارجه جمهوری اسلامی ایران روز دو شنبه در گفتگو با مرکز سیاست اروپا گفته بود: «امریکایی‌ها عادت دارند تحمیل کنند و ما عادت داریم مقاومت کنیم. اگر می‌خواهند به حالت تحمیل بازگردند ما هم به حالت مقاومت بازمی‌گردیم؛ به همین سادگی.» با این حال، ظریف تلویحاً همه طرف‌ها را به مصالحه فراخواند. ظریف روز سه شنبه نیز در دومین نشست مجمع گفت‌وگوی تهران نیز با اشاره به ادامه رویکرد خصمانه امریکایی‌ها در برابر ایران و با اشاره به اینکه به دلیل برتری نسبی در قدرت نظامی، امریکا به دنبال امنیتی کردن همه چیز با هدف تسلط است، گفت: «اقدامات اقتصادی تحمیلی امریکا که علیه مردم ایران انجام شده به‌خصوص در دوران همه‌گیری، چیزی کمتر از جنگ اقتصادی نیست.با این حال همانطور که اکنون شاهد هستیم، در دنبال کردن سیاست شکست خورده فشار حداکثری تفاوتی بین رئیس‌جمهور سابق و کنونی امریکا نیست.» دیروز همچنین یک منبع امنیتی که خواست نامش فاش نشود در گفتگو با شبکه پرس‌تی‌وی، ادعا‌های جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی امریکا درباره مذاکرات غیرمستقیم میان امریکا و ایران درباره برجام را رد و هدف از چنین ادعا‌هایی را خارج کردن بایدن از بحران توصیف کرد. وی تصریح کرد که همه مقامات ایرانی موظف به اجرای «اقدام راهبردی برای لغو تحریم‌ها و صیانت از منافع ملت ایران» قانونی که در مجلس ایران در آذرماه به تصویب رسید، هستند و تا زمانی که تحریم‌ها به طور کامل برداشته نشود، مذاکره‌ای بین تهران و واشنگتن برگزار نخواهد شد.
منبع: روزنامه جوان
