بسته تحلیلی خبری (شنبه 20 شهریور 1400)

برای بررسی و ارزیابی موفق یا ناموفق بودن و یا میزان کسب دستاورد در حوزه سیاست خارجی نظام جمهوری اسلامی، بهترین و ساده‌ترین راه، مراجعه به کلیت راه و مسیری است که سیاست خارجی درگذشته پیموده است. این روزها که کنشگری و بازیگری جمهوری اسلامی در عرصه تحولات پیچیده و سرنوشت‌ساز افغانستان به شکل منطقی و هوشمندانه در حال انجام است، برخی و شاید اکثریت قریب به‌اتفاق عناصر و گروه‌های اصلاح‌طلبی به همراه برخی چهره‌های اصلی حلقه انحراف، به تخریب این رویکرد اعلامی و اعمالی پرداخته‌اند.

نکات تحلیلی: اینکه یک نظام سیاسی در شرایط متنوع محیطی و زمانی روابط خارجی، به روش‌های متناسب روی می‌آورد، یک امر کاملاً عقلائی و منطقی است؛ ازقضا عکس آن جای پرسش و ابهام ایجاد می‌کند. بر اساس کدام دلیل عقلائی و منطقی نوع بازیگری جمهوری اسلامی ایران در محیط‌هایی مانند سوریه، عراق و افغانستان باید یک‌گونه باشد؟ هرچند جلوگیری از تفرقه بین مسلمانان و مقابله با خط توطئه‌های استکبار در منطقه اصل ثابت و پایدار در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران بوده است.

اگر فرض بر این گذاشته شود که آمریکا بعد از خروج غیرمسئولانه‌اش از خاک افغانستان، به دنبال آغاز جنگ داخلی در این کشور باشد، در این شرایط، سیاست اصولی جمهوری اسلامی چگونه باید طراحی و عملیاتی گردد؟ حال‌آنکه داده‌های قطعی گویای آن است که این پروژه قطعی آمریکا مقارن با خروج از افغانستان به شمار می‌آید. بسیار طبیعی و عقلانی جلوه می‌کند که ایران با کوشش‌های دیپلماتیک خود، از به راه افتادن جنگ تمام‌عیار داخلی در کشور همسایه جلوگیری کند؛ امری که جمهوری اسلامی به‌خوبی از عهده آن برآمده است.

وگذشته اما عبرت‌آموز است! یادمان که نرفته برخی عناصر اصلی اصلاحات بعد از قضیه تهاجم نظامی به عراق توسط آمریکا، با طرح موضوع خالد بن ولید، ایده حمایت از صدام را مطرح کردند! هنوز زمان زیادی نگذشته که اصلاح‌طلبان گفتند باید با بوش پسر برای کشتن مردم افغانستان در سال 2001 همراه شد! همچنین رسوایی پیوند برخی عناصر اصلاحات و چهره‌های اصلی حلقه انحراف در تاریخ ماند که به تخریب سیاست ایران در سوریه و عراق در مبارزه با داعش پرداختند؛ اگر جمهوری اسلامی به نبرد با داعش برنمی‌خاست، امروز جغرافیای سیاسی منطقه تحت تأثیر شدید گروه خطرناک داعش بود. نکته مهم در این زمینه آن است که وقتی سیاست خارجی کشور درگذشته به ارزیابی گذاشته می‌شود، خطوط کلی حرکت سیاست خارجی در مسیر صحیح و منطبق بر منافع ملی پیش ‌رفته است. (نویسنده: عزیز غضنفری)

شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی روز دوشنبه در وین تشکیل خواهد شد. به‌احتمال‌زیاد این جلسه با موضوع پرونده هسته‌ای و بررسی اجرای تعهدات ایران ذیل قطعنامه ۲۲۳۱ تشکیل خواهد شد.

گزاره‌های تحلیلی: دوره‌گردی این روزهای بنت، نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی و یائیر لاپید وزیر خارجه آن رژیم در راستای ایران هراسی و ترغیب کشورها برای فشار بر ایران صورت می‌گیرد. در این میان دیدار رابرت مالی مسئول میز ایران در وزارت خارجه آمریکا با دیپلمات‌های فرانسوی، آلمانی و انگلیسی در پاریس، در چارچوب چگونگی مقابله دیپلماتیک با ایران صورت خواهد گرفت تا راهکارهای فشار بر ایران را بررسی نمایند. نکته درخور اهمیت این است که هرچقدر زمان می‌گذرد، عرصه دیپلماتیک برای طرف‌های مدعی جمهوری اسلامی تنگ‌تر می‌شود؛ آن‌هم به این دلیل که در شرایط فعلی، تمامی راه‌های مقابله با ایران برای آنان مسدود شده است.

چراکه اکنون تحریم‌ها در سقف قرار دارد و هم‌زمان ایران در حال خنثی‌سازی آن‌ها است. در کنار آن، جمهوری اسلامی در مقابل بدعهدی‌های طرف مقابل، با سرعت فزاینده‌ای به کاهش تعهدات هسته‌ای دست زده است؛ مضاف بر اینکه اقدام امنیتی علیه ایران هم در حد یک شوخی است. در این میان، رجزخوانی‌های بدون پشتوانه گردانندگان کنونی رژیم صهیونیستی نیز در این دوره‌گردی‌ها، ازجمله؛ پیشنهاد راهبرد «مرگ با هزار زخم» و یا ادعای اینکه در مقابل توسعه فعالیت‌های هسته‌ای ایران بی‌پاسخ نخواهد نشست، همه در حد لاف است؛ چراکه به‌خوبی می‌دانند جمهوری اسلامی در مقابل هر تهدیدی، پاسخ معتبر خواهد داد.

در حال حاضر این وضعیت طرف مقابل را در یک تنگنای راهبردی قرار داده است. موضوعی که در این شرایط مدعیان جمهوری اسلامی را به تکاپو انداخته، ترس از این است که پنجره دیپلماسی به‌عنوان تنها راه‌حل موجود نیز بر روی آن‌ها بسته شود و جمهوری اسلامی بدون اعتنا، به مسیر خود ادامه دهد. چیزی که ند پرایس سخنگوی وزارت خارجه آمریکا این‌گونه معترف می‌شود: «هنوز به نقطه ترک مذاکرات نرسیده‌ایم». در این شرایط تنها راه ممکن برای طرف مقابل که بتواند منافع خود را که صرفاً جلوگیری از یک فاجعه بزرگ‌تر (ادامه وضعیت کنونی) است، تأمین نماید، احیای دوباره برجام می‌باشد. در این خصوص آنتونی بلینکن وزیر امور خارجه آمریکا می‌گوید: «ادامه تعلیق مذاکرات وین و پیشرفت‌های هسته‌ای، منافع ناشی از برجام را برای طرف آمریکایی کم می‌کند».

جمع‌بندی: اکنون طرف مقابل بازی جدیدی را آغاز کرده، آن‌هم تلاش برای قلمداد کردن ایران به‌عنوان مسبب شکست مذاکرات و هم‌زمان کشاندن ایران پای میز مذاکره زیر فشار نهادها و بازیگران‌ بین‌المللی. در این شرایط جمهوری اسلامی باید از طریق ابزارهای دیپلماتیک، با رویکرد حقوقی و فنی و هم‌زمان با استفاده از ظرفیت کشورهای همسو (روسیه و چین) مانع از ایجاد اجماع برای صدور قطعنامه یا بیانیه در شورای حکام گردد و هم‌زمان آمادگی برای مذاکره با ۴+۱ به‌گونه‌ای که منافع و مزایای مشروع ایران تأمین شود را تبیین نماید. (نویسنده: احمد بنافی)

«خطیب‌زاده» سخنگوی وزارت خارجه کشورمان گفت: «رژیم قانون‌شکن اسرائیل، با داشتن بمب‌های غیرقانونی اتمی و خودداری از پیوستن به ان‌.پی‌.تی، بار دیگر ایران را که عضو ان‌.پی‌.تی است و بازرسی‌‌شده‌ترین برنامه هسته‌ای جهان را دارد، تهدید می‌کند. این عزیزدردانه غرب به باج‌خواهی عادت دارد، اما جهان به ماهیت ثبات‌زدای آن پی برده است. ایران حق پاسخگویی را برای خود محفوظ می‌دارد». این اظهارات در واکنش به گفته‌های وزیر خارجه رژیم صهیونیستی در سفر به مسکو بود که ایران را به تلاش برای ساخت سلاح اتمی متهم کرده و گفته بود: «ایران باید بداند که این امر بی‌پاسخ نخواهد ماند».

یک وبگاه کردی اعلام کرد، جنگنده‌ها و پهپادهای ایران روز پنج‌شنبه مواضعی را در داخل خاک عراق در استان اربیل هدف قرار داده‌اند. وبگاه «روداو» مدعی شد، حمله مذکور ساعت ۶ صبح به‌وقت محلی آغاز شده و طی آن جنگنده‌ها، پهپادها و توپخانه‌های ایران چندین نقطه را در شهر «سیداکان» و شهرستان «چومان» در استان اربیل هدف قرار داده‌اند. چند روز پیش فرمانده نیروی زمینی سپاه طی هشداری اعلام کرده بود: «با توجه به‌احتمال پاسخ ایران به گروهک‌های تروریستی ضدانقلاب که در اقلیم شمال عراق لانه کرده‌اند، از ساکنان این مناطق درخواست می‌کنیم از مقرهای تروریست‌ها فاصله بگیرند تا آسیبی متوجه آن‌ها نشود».

سپاه پاسداران انقلاب اسلامی طی صدور بیانیه‌ای، با تأیید این عملیات، از حمله هماهنگ نیروهای مقاومت به محل استقرار و جلسه سران گروهای تروریستی در منطقه کردستان خبر داد. در این بیانیه آمده است: «اقدام سپاه پاسداران در واکنش به اعزام تیم‌های متعدد تروریستی، ایجاد ناامنی و ارتکاب اعمال خرابکارانه و سلب امنیت و آرامش مردم غیور استان‌های آذربایجان غربی، کردستان و کرمانشاه صورت گرفته است». ایران چه در اقدام نظامی اخیر و چه در پاک‌سازی سال ۱۳۹۷، پیش از هرگونه اقدام نظامی، هشدارها و توصیه‌های لازم را به مقامات عراقی و اقلیم کردستان داده است.

سردار پاکپور فرمانده نیروی زمینی سپاه پاسداران پیش از پاک‌سازی منطقه از تروریست‌ها، از رهبران اقلیم کردستان خواسته بود تا با تکیه بر حسن هم‌جواری و روابط حسنه، مانع از جولان دادن گروه‌های معاند در اطراف مرز ایران شوند. هفته گذشته یکی از همین گروه‌های تروریست با سپاه بیت‌المقدس استان کردستان درگیر شده بود.

روزنامه اصلاح‌طلب شرق در یادداشتی با اذعان به عدم تحقق وعده‌های اصلاح‌طلبان در برابر طبقه متوسط نوشت که احساس فریب‌خوردگی به این طبقه دست داده است. شرق در این زمینه نوشت: «دولت‌های اصلاح‌طلب نتوانستند به وعده‌های خود در قبالِ طبقه متوسط عمل کنند. اینک با این جدایی، چهره اصلاح‌طلبان بیش‌ازپیش عیان و مخدوش شده و طبقه متوسط دریافته است که هرگز یک طبقه به معنای واقعی نبوده و چه‌بسا برساخته جریان‌های سیاسی برای کشانده شدن به عرصه انتخابات بوده است. این روزها به‌ندرت سخنی از اصلاح‌طلبان و سوسیال‌دموکرات‌ها در ستایش طبقه متوسط می‌شنویم. انگار اصلاح‌طلبان و حامیان طبقه متوسط همگی در این برهه تاریخی غیب شده‌اند».

به نوشته این روزنامه، «رفتار اصلاح‌طلبان و دیگر حامیان طبقه متوسط، آنان را دچار بحران هویت کرده است و آنچه بیش از هر چیز آنان را آزار می‌دهد، احساس فریب‌خوردگی است. کابوسِ ریزش به طبقات فرودست محقق شده است. اینک آنان بیش از هر زمان دیگری مفهوم عدالت را درک خواهند کرد، مفهومی که در سخنان اصلاح‌طلبان غایب بوده است. آنان ناگزیرند باور کنند که دیگر بخشی از طبقه فرودست‌اند و تنها در اتحاد و ائتلاف با آنان می‌توانند عدالت واقعی را دریابند».

سام نوری که در سریال "گاندو" نقش سباستین را بازی کرد و شاید به تعبیری اولین سریال جدّی او در قاب تلویزیون به شمار می‌رود، در واکنش به برخی سخن‌پراکنی‌ها در فضای مجازی، از غیرواقعی جلوه دادن قدرت نهادهای امنیتی کشور در سریال گاندو، گفته است: «من که در آلمان زیسته‌ام، قدرت ترسیمی گاندو از نهاد امنیتی ایران را باور می‌کنم. اگر همین سناریو در آلمان ساخته می‌شد، برایشان باورپذیرتر بود درحالی‌که آلمان 28 سال ارتش نداشت و یک کشور اشغال‌شده به‌حساب می‌آید که آمریکا در این کشور، ارتش بزرگی دارد. زمانی که در آلمان زندگی می‌کردم، بخش‌هایی در آن کشور وجود داشت که امکان خرج کردن دلار در آن میسر بود. شاید این نکات را نمی‌دانیم که خیلی راحت در اینستاگرام، می‌نویسیم و این قدرت امنیتی را باور نداریم. حتی یکی دو نفر گفتند این اتفاقاتِ "گاندو" تخیّلی‌اند و به من می‌گفتند فکر نمی‌کردیم شما در کارهای تخیّلی هم بازی کنید. اینکه ما یک پهپاد و ماشین را منهدم کنیم، تخیّلی است و آن اتفاقات خارق‌العاده سریال آمریکایی «24» تخیّلی نیست؟!».

◄ واردات میز تلویزیون به‌جای دارو در وزارت بهداشت روحانی!/ رئیس ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز در برنامه دستخط تلویزیون با تأیید اظهارات اخیرش مبنی بر واردات اقلام اداری و مصرفی به‌جای دارو توسط یک وزارتخانه، گفت: «وزارت بهداشت با ارزی که برای داروهای اضطراری و بیماران صعب‌العلاج تعلق گرفته بود، میز تلویزیون و‌ صندلی وارد کرده بود!». حمیدرضا دهقانی‌نیا، سخنگوی ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز پیش‌ازاین اعلام کرده بود: «مجموع گردش مالی دارو در کشور، سالیانه حدود 34 هزار میلیارد تومان تخمین زده می‌شود. در حال حاضر تنها حدود 6500 میلیارد تومان دارو به دلیل ثبت در سامانه تیتک رصد می‌شود اما حدود 25 هزار میلیارد تومان آن غیرقابل رصد است و امکان خروج این اقلام از زنجیره وجود دارد».

◄ سیلی که کشور را فراگرفت!/ وزیر بهداشت، واردات حجم انبوه واکسن به کشور را به سیل تشبیه کرد و گفت: «با فوت روزانه چند ‌صد نفر نباید خواب راحت به چشممان بیاید. فکرش را نمی‌کردیم که چنین حجمی از واکسن تأمین شود. با لطف خدا، سیلی از واکسن به سوی کشور روانه شد. بعد از واکسیناسیون، قرنطینه هوشمند اجرایی می‌شود و دیگر محدودیت برای مردم ایجاد نمی‌کنیم».

◄ عربستان یمن را تخلیه می‌کند!/ خبرها حکایت می‌کند که ریاض تخلیه مأرب از نیروها و سلاح‌های سنگین را آغاز کرده چراکه نیروهای صنعا در حال یکسره کردن کار این استان به سود خود هستند. یک کاروان نظامی از نیروهای سعودی نیز که صبح پنجشنبه، قصد عقب‌نشینی در شرق شهر مأرب (مرکز استان مأرب) را داشت، کمین خورد. وبگاه خبری «البوابة الاخباریة الیمنیة» گزارش کرد، این کاروان نظامی شامل افسران، سربازان و ادوات نظامی سعودی بود.

◄ «عین‌الأسد»؛ واقعه‌ای که ترامپ سانسورش کرد!/ سخنگوی پنتاگون در دولت ترامپ فاش کرد، کاخ سفید از پنتاگون خواسته بود گزارش‌های صدمات مغزی ناشی از حمله موشکی ایران به پایگاه نظامیان آمریکایی در عراق را کوچک جلوه دهد و اعلام آن را به تأخیر بیندازد. آلیسا فرح حمله موشکی ایران را سنگین‌ترین ساعات زندگی خود توصیف کرد و گفت: «کاخ سفید تلاش می‌کرد بگوید حمله موفق نبود و ایرانی‌ها به اهداف ما آسیب نرساندند. فکر می‌کنم خیلی زیاده‌روی شد. کاخ سفید ترجیح می‌داد ما به‌روزرسانی منظم انجام ندهیم».

◄ ویرانی دنیا به بهانه مبارزه با تروریسم!/ «چامسکی» دانشمند و تحلیلگر مشهور آمریکایی می‌گوید: «جنگی که آمریکا ۲۰ سال پیش برای مبارزه با تروریسم آغاز کرد، باعث ایجاد ویرانی در بخش اعظم دنیا شده است. قدرت نرم آمریکا حتی قبل از روی کار آمدن دونالد ترامپ، دچار زوال شده بود».