لزوم همراهی اخلاق و سیاست در مکتب اهلبیت(علیهم السلام)
ما در زیارت «جامعه کبیره» هم ائمه(ع) را «ساسة العباد» میخوانیم. «ساسة» جمع «سائس» از ماده «سیس» بهمعنای مدیران جامعه است. ساسة العباد یعنی سیاستمداران، سیاستگران یا سیاستورزان جامعه. البته باید بگوییم تنها ائمه(ع) را مردان سیاست میدانیم و کسانیکه در طریق دین و اهلبیت(ع) قدم برداشتند. اگر با این استدلال پیش برویم حضور فقیه را در رأس حکومت لازم میبینیم زیرا کسی جز فقیه جامع شرایط نمیتواند از سیاست و اخلاق هر دو در کنار هم و با تمام ظرفیت استفاده کند.
دوشنبه، 9 خرداد 1401
تخمین زمان مطالعه:
نویسنده :
تحریریه راسخون
موارد بیشتر برای شما
با این مقدمه دیگر جایی برای بحث در مورد لزوم همراهی سیاست با اخلاق نمیماند. بهعبارتی وقتی جامعه را نتیجه گرد آمدن انسانهای متخلق به اخلاق بدانیم دیگر از جدایی سیاست و اخلاق دم نمیزنیم و برعکس اگر جامعه را جنگلی بزرگ تصور کنیم مدام از مزاحمت اخلاق برای سیاست صحبت میکنیم که در صورت دوم همه چیز زیر سوال میرود.
«سیاست» مفهومی عرفی دارد که تقریبا با نوعی شیطنت آمیخته است. طبق این معنا سیاستمداران کسانی هستند که برای رسیدن به هدف خود فریبکاری میکنند و به کارهای مخفیانه میپردازند، اما در اصطلاح سیاست کلمهای عربی به معنای «تدبیر امور» است و مفهوم آن به مدیریت بسیار نزدیک است. بر اساس این معنا سیاست نیز به سیاست خوب و بد تقسیم میشود که این خوبی و بدی به وجود و عدم وجود اخلاق در تدبیر امور بستگی دارد. بحث همراهی اخلاق با سیاست به قدمت حضور انسان در کره خاکی بوده و فلاسفه نیز سالها در مورد آن صحبت کردند و کتابها نوشتند. جالب آنکه تمام فلاسفه روم باستان و اندیشمندان هزارههای قبل حتی زرتشت به این همراهی اذعان داشتند اما در صدههای قبل فیلسوفانی آمدند که بهطریقی خواستند این همراهی را زیر سوال ببرند.
در طول تاریخ، پیامبر اسلام(ص) تنها کسی بود که تلفیق سیاست و اخلاق را در نظر و در عمل ثابت کرد و همه انسانها را امر کرد به رعایت اخلاق در مواجه با دیگر انسانها خصوصا اهل سیاست را؛ ایشان برای اثبات این نظریه نیاز به سالها حکومتداری نداشتند زیرا کمترین زمان برای اثبات آن کافی بود. چه آنکه قدرت عمل کردن از سخن گفتن بیشتر است و رسول خدا(ص) در مدت کوتاهی آن را اثبات فرمودند. پس از رحلت ایشان وقتی اهل سیاست به سخنانش عمل نکردند سیاهبختی و گرفتاری را برای مسلمانان بهارمغان آوردند آنها نتوانستند دین اسلام را به میل خود تغییر داده و به مردم معرفی کنند زیرا با مقاومت ائمه اطهار(ع) مواجه شدند لکن مجددا از همان روش نخ نمای قبل که مردان سیاست را از مردان اخلاق جدا میکرد استفاده کردند تا مردم را قانع کنند اهلبیت(ع) نباید در امور سیاسی دخالت کنند، زیرا آنان مردان اخلاق هستند و در سیاست اخلاق جایگاهی ندارد.
قرآن و سخنان اهل بیت(ع) مملو از دلایلی است که به ما این اصل مهم را اثبات میکند. حکومتهای صالح و حکومتهای ناصالح در طول تاریخ خودشان بر این اصل اذعان داشته و نشان دادند که بیاخلاقی در سیاستورزیها باعث نابودی جوامع میشود، البته تفاوت میان اسامی حکومتها نیست بلکه عمل به آن مهم است. بهعبارتی وقتی سیر حکومتداری را در گذشته میبینیم میفهمیم هرجا اخلاق در کنار سیاست نبوده فاجعه آفریده است. البته در این بررسی نباید به یک دوره متوقف شد و یک مسیر را از شکلگیری حکومتها و ادامه راهشان و نتیجه راهی که انتخاب کردند باید دیده شود. در نهج البلاغه نیز به وفور میتوانیم تاکید و اصرار امیرمؤمنان علی(ع) به این همراهی را ببینیم. نامه ایشان به مالک اشتر شاخصترین سخنان است و در دیگر خطبهها که اشاره به رویه غلط حکومتهای قبل و همچنین دوره خلافت عثمان دارد نیز این موضوع قابل مشاهده است. ما در زیارت «جامعه کبیره» هم ائمه(ع) را «ساسة العباد» میخوانیم.
«ساسة» جمع «سائس» از ماده «سیس» بهمعنای مدیران جامعه است. ساسة العباد یعنی سیاستمداران، سیاستگران یا سیاستورزان جامعه. البته باید بگوییم تنها ائمه(ع) را مردان سیاست میدانیم و کسانیکه در طریق دین و اهلبیت(ع) قدم برداشتند. اگر با این استدلال پیش برویم حضور فقیه را در رأس حکومت لازم میبینیم زیرا کسی جز فقیه جامع شرایط نمیتواند از سیاست و اخلاق هر دو در کنار هم و با تمام ظرفیت استفاده کند. همه علمای مکتب ما نیز به این اصل اذعان داشته و در کتابهایشان بر آن تاکید کردهاند. ظالمان تاریخ هم مانند همیشه سعی دارند این دو امر مهم را از یکدیگر جدا کنند تا سلطهشان را بیشتر کنند. سیاستمداران در عمل و مردم در مشاهده و مقایسه حکومتهای دینی و اخلاقی با دیگر حکومتها باید به این موضوع دقت کنند و سعادت واقعی را در همراهی اخلاق و سیاست ببینند.
ارسال نظر
با تشکر، نظر شما پس از بررسی و تایید در سایت قرار خواهد گرفت.
متاسفانه در برقراری ارتباط خطایی رخ داده. لطفاً دوباره تلاش کنید.
اخبار مرتبط
معرفی کتاب «اخلاق کریمانه در پرتو کلام امام حسن مجتبی (ع)» در رادیو معارف
جمعه، 19 خرداد 1396
انتقاد آیت الله العظمی مظاهری از کم توجهی به اخلاق
دوشنبه، 9 اسفند 1395
راه برای همتای فرشته بودن باز است | همسایگی با فرشتهها مخصوص علمای حوزه و دانشگاه نیست
شنبه، 9 بهمن 1395
ویژگیهای انسان معنوی از منظر اخلاق اسلامی
سهشنبه، 5 مرداد 1395
استقبال کاربران خارجی از واکنش جالب پناهیان به درخواست یک دختربچه + فیلم
سهشنبه، 13 مرداد 1394
انواع شایعه از نگاه اسلام
پنجشنبه، 4 تير 1394
هم نشینی با عالم بی تقوا انسان را گمراه میکند
چهارشنبه، 19 آذر 1393
دشمن با شایعه پراکنی به دنبال درگیری میان جناحهای سیاسی است
يکشنبه، 5 مرداد 1393
عرفان های واقعی و دروغین
يکشنبه، 20 اسفند 1391
ناگفتههایی از زندگی آیتالله العظمی بهاءالدینی
يکشنبه، 16 بهمن 1390
تازه های اخبار
رستوران و کافه نزدیک هتل لیلیوم کیش
فراخوان شصت و سومین سال جایزه (نخبگانی) سال 1404
آشنایی با برخی از بهترین باغ رستوران های اصفهان با موسیقی زنده
اقامتی رویایی در بهترین هتل های لوکس تبریز؛ تجربه ای فراتر از انتظار
ریل آسانسور چیست و چرا اهمیت دارد؟
رازهای پنهان شرکتهای لوله بازکنی در مشهد! خدمات رفع گرفتگی لوله در مشهد با روشهای تضمینی
از کجا شغل کافی نت را یاد بگیریم؟
آموزشگاههای زبان ایتالیایی در تهران؛ بهترین گزینهها
بازخوانی نقش زن، از مادری تا مرجعیت دینی
چرا زبان عربی، زبان اسلام است؟ آیا اسلام برای اعراب آمده است؟
بیشترین بازدید هفته
داستانک های مادر | داستان کوتاه درباره مادر
اسامی تمام بازیگران مختار به همراه نقش آنها
صدور کارت هدیه آنی با طرح و جمله دلخواه از طریق کیوسک های بانکی بانک پاسارگاد + اسامی شعب
تنظیم دستی فرکانس در گیرنده های دیجیتالی برای شبکه های صدا و سیما
داستانک های زیبا از امام رضا علیه السلام
شعر طنز/مادر زن و داماد
نام مادر امام جواد علیه السلام چیست؟
جدول خاموشي در كرج، شهريار، ساوجبلاغ و نظرآباد
ماجرای فروش کفش زنانه در سایت دیوار چیست؟!
وضعیت سوریه در آخرالزمان
موارد بیشتر برای شما
معرفی کوتاه بانوان قرآن نویس
بیانات رهبر انقلاب در دیدار مداحان اهلبیت علیهمالسلام
تحلیل شبهه هدر رفتن خون شهدا و پاسخ به آن
رستوران و کافه نزدیک هتل لیلیوم کیش
فراخوان شصت و سومین سال جایزه (نخبگانی) سال 1404
حمله هوایی ارتش اسرائیل به یک خودرو در غزه
رهبر انقلاب: روزی بخواهیم اقدام بکنیم احتیاجی به نیروی نیابتی نداریم
رهبر انقلاب: فردای منطقه به لطف الهی از امروز بهتر خواهد بود
نقشه شوم آمریکا برای جهان به روایت رهبر انقلاب
پزشکیان: حضور زنان در آینده کشور مؤثر تر از من است که اینجا ایستادهام
اهدای جوایز به زنان موفق در مراسم آیین تجلیل از مقام زن
رهبر انقلاب: مداحی یک رسانه تمام عیار است
رهبر انقلاب: مهمترین کار حضرت زهرا(س) تبیین بود
سرود جمعی با اجرای نوشهور در حسینیه امام خمینی(ره)
مدیحه سرایی احمد واعظی در محضر رهبر انقلاب