آشنایی مقدماتی با بورس برای مبتدیان

اگر می خواهید تجارت بورس موفق شوید باید اندکی با پیچیدگی‌های آن ارتباط برقرار کنید. شاید فکر کنید که دریایی از اطلاعات در مقابل شما قرار دارد که باید آن ها را به طور کامل بیاموزید، اما در واقعیت به این شکل نیست. شما برای موفق شدن باید فقط بخش های مفید این اطلاعات را استخراج کنید و بیاموزید. شاید به دلیل گسترده بودن بحث ها، مسیر موفقیت در بورس کمی مبهم به نظر بیاید، اما باید بدانید که همیشه سخت ترین راه ها، با برداشته شدن گام های اول پیموده شده اند . در این مقاله سعی داریم شما را با مفاهیم اولیه بورس، ریسک‌ها و مزایای سرمایه گذاری در بورس آشنا کنیم.

دوشنبه، 17 شهريور 1399

تخمین زمان مطالعه:

نویسنده : تحریریه راسخون

موارد بیشتر برای شما

بورس

شاید بتوان با این مقدمه آغاز کرد که:

بازار بورس ساده است، اما فقط در ظاهر! در دل این ظاهر ساده یک دنیای پیچیده قرار دارد؛ یک دنیا از اطلاعات!

تجربه نشان داده است که مهمترین سوال های یک فرد در شروع یک تجارت مانند بورس عبارتند از:

1-برای شروع به چه چیزهایی نیاز است؟

۲ -باید از کجا شروع کرد؟

و ما نیز قصد داریم تا در این مقاله پاسخ این سوال ها را برای شما مطرح کنیم. بهتر است از پیش نیاز ها شروع کنیم.

پیش از ورود به دنیای بورس به چه مواردی نیاز دارید؟

قبل از این که وارد بورس شوید لازم است تا ذهنیت درست و صحیح از بازار بورس و فعالیت در آن داشته باشیم. تجربه نشان داده است که اکثر کسانی که در این بازی متحمل شکست می شوند که درک درستی از نحوه فعالیت در آن و بازده آن ندارند. برای شروع فعالیت در بازار بورس و خرید و فروش سهام لازم است بدانید که قرار نیست شما در این بازار یک شبه میلیاردر شوید! البته بورس این قابلیت را دارد که سود های بسیار بالایی را نصیب شما بکند اما این موضوع همیشگی نیست.

قبل از شروع باید بدانید که تفکرات مبتنی بر عوامل غیر منطقی مشکلات زیادی را برای شما به بار خواهد آورد، چراکه نحوه معاملات و زمان خرید و فروش های شما را تحت تاثیر قرار می دهد. این اشتباهات منجر به گرفتن تصمیم های احساسی و ارتکاب خطاهای ناخواسته در شما می گردند و شما را در انتهای خط با یک چیز مواجه خواهند کرد: ضرر! (1) و (2)

فارغ از این موارد اولین قدم برای وارد شدن به دنیای سرمایه گذاری در بورس و خرید و فروش سهام، افتتاح یک حساب در کارگزاری است. حتماً این سوال برای شما پیش خواهد آمد که کارگزاری چه نقشی در فعالیت های شما خواهد داشت؟ پاسخ این سوال بسیار ساده است: کارگزار در واقع به واسطه بین شما و بازار بورس و البته سایر سهامداران است، چرا که هیچ فردی نمی تواند سهام خود را مستقیماً به کس دیگری واگذار کند و یا حتی سهام بخرد. به همین دلیل است که شما برای خرید و فروش باید نزد کارگزاری حساب داشته باشید، انتخاب شرکت کارگزاری به عهده خودتان است و شما باید پس از کسب اطلاعات در مورد خدمات هر کدام از کارگزاری ها، شرکت مورد نظر خودتان را انتخاب کنید. (3) (4)

برای آنکه پس از ورود به دنیای بورس با شکست مواجه نشویم به چه دانشی نیاز داریم؟

شما در بازار بورس با پول تان معامله می کنید، پس به طور ساده می توان متوجه شد که هر سود و زیانی به طور مستقیم سرمایه شما را تحت تاثیر خودش قرار خواهد داد.در این بین مهمترین موضوع این است که بدانید چه زمانی سهام چه شرکت هایی را در کدام بازه های قیمتی بخرید و یا بفروشید. اگر قرار باشد که این مطلب را به صورت ساده بیان کنیم لازم است بگوییم که: شما باید سهام مناسب را در قیمت مناسب بخرید و هنگامی که قیمت بالاتر رفت آن را بپوشید و در نتیجه این فرایند، سود به دست بیاورید.

دقیقاً به همین دلیل است که انتخاب سهام مناسب، اصلی ترین سوال هر فردی تازه واردی به دنیای بورس است، چرا که در صورت انتخاب درست در زمان درست شما سود خواهید کرد. به همین دلیل است که دانستن اصول و قواعد موفق شدن در این بازار برای شما حیاتی است. باید اقتصاد شرکت های عرضه کننده سهام و صنعتی کشور را به روش های مختلف تجزیه و تحلیل کنید.

برای این کار لازم است با ابزارهای مختلف آشنایی داشته باشید تا بتوانید با نوسان های بازار ارتباط برقرار کنید و آن ها را تشخیص دهید. در این صورت شما قادر خواهید بود که به موقع بخرید و به موقع هم بفروشید. البته لازم است بدانید که این آگاهی از طریق آموزش حاصل می شود. از آنجایی که ما مطمئن هستیم که شما قصد صرف وقت و هزینه اضافی را ندارید، یادگیری تجربی این موارد را توصیه نمی کنیم. همیشه به خاطر داشته باشید که تحلیل های تکنیکال و بنیادی و مطالعه و یادگیری، به درک درست شما از بازار کمک می کند و نتیجه آن نیز حفظ کردن سرمایه و رشد دادن آن در طول زمان است. برای همین منظور بهتر است تا با مفهوم مدیریت سرمایه گذاری آشنا شوید. (5)

مدیریت سرمایه گذاری چیست و چه هدفی دارد؟

مدیریت سرمایه گذاری شامل مجموعه اقداماتی است که موجب کم کردن زیان شما در معاملات اشتباه و افزایش سود شما در معاملات صحیح است. باید بدانید و آگاه باشید که با حفظ اصول مدیریت سرمایه می توانید از سرمایه خودتان حفاظت کنید و سودآوری خودتان را نیز به حداکثر برسانید.

افراد مبتدی، بدون تجربه و تازه وارد، هدف از سرمایه گذاری را صرفاً به دست آوردن سود می دانند، در حالی که این مورد کاملاً برداشتی اشتباه است، چرا که مهمترین اصل در سرمایه گذاری، بقا و ماندگاری در بازار است. این مفهوم به ما یاد می دهد که اگر بدون توجه به ریسک و تنها با توجه به سود سرمایه گذاری کنیم، در مدت بسیار کمی، شکست خواهیم خورد و سرمایه خودمان را به باد خواهیم داد. بدین ترتیب اثری از ما در بازار باقی نخواهد ماند. (1)

دو قانون سرمایه گذاری «وارن بافت» به خوبی اهمیت این نکته را نشان می دهند، این قانون عبارتند از:

۱- سرمایه خودتان را از دست ندهید.

۲- قانون اول را فراموش نکنید!

همانطور که می دانید بازار معاملات سهام، ریسک های خودش را دارد و البته برای کنترل این ریسک ها، روش های مختلفی وجود دارد که در ادامه به بررسی چند مورد از آن ها می پردازیم:

تعیین حد سود و ضرر

نباید این نکته را فراموش کرد که در هر معامله بورسی باید حد ضرر و سود مشخص شده باشد. یعنی باید بدانیم که چقدر می خواهیم از یک سهم سود دریافت کنیم و در طرف مقابل نیز باید حد پایین قیمت را برای خودمان پیش بینی کرده باشیم تا در صورت افت سهام، با ضرر پایینی از بازار خارج شویم. این استراتژی ها باعث می شوند که ما ضرر خود را به حداقل و سودمان را به حداکثر برسانیم.

دوری از معاملات زیاد و احساسی

رعایت حجم معقول و همچنین تعداد منطقی از معاملات یکی از راهکارهای اصلی حفظ سرمایه است. لازم نیست ما از تمام پتانسیل بازار استفاده کنیم و در همه گروه ها شروع به سرمایه گذاری و خرید و فروش کنیم و تعداد معامله های روزانه خودمان را بالا ببریم، چرا که این کار باعث سردرگمی می‌شود و بالا بودن ریسک نیز فایده ای ندارد. (6)

تنوع سبد خرید

برای اینکه به سودهای بالاتری دست پیدا کنید، و همچنین احتمال ریسک را پایین بیاورید، لازم است که به جای خرید یک سهم خاص، به خرید مجموعه ای از سهم های مختلف در دسته های متفاوت بپردازید و تمام پول خودتان را صرفاً روی یک سهم سرمایه گذاری نکنید.توجه داشته باشید که تنوع در سبد خرید شما می تواند میزان ریسک در سرمایه گذاری شما را تا حد بسیار زیادی پایین بیاورد. (7)

خرید عرضه اولیه

خرید سهام شرکت هایی که تازه وارد بازار بورس شدند یکی از گزینه های کم ریسک و پر بازده برای سرمایه گذاری توسط تازه واردان به عرصه بورس است. این نوع سهام در بین عموم، تحت عرضه اولیه معروف هستند و استقبال از آن ها بسیار بالاست. علت بالا بودن سود آن ها و قیمت رو به رشد آن ها نیز همین استقبال بالا و هجوم خریداران است. عرضه های اولیه طبق نظر کارشناسان و افراد با تجربه در زمینه بورس، یکی از بهترین گزینه ها برای سرمایه گذاری هستند. (8)

برخی از باورهای غلط در مورد بورس

با ورود به بورس ایران می شود یک شبه پولدار شد!

این تصور مختص به قشر جوان و تازه وارد شده به بازار بورس است که ناشی از بی تجربگی و ناآگاهی است.

برای سرمایه گذاری کافی است سیگنال خوب داشته باشیم!

افرادی هستند که فکر می کنند با اتکا به سیگنال هایی که در شبکه های اجتماعی منتشر می شود، می توانند موفقیت خودشان را تضمین کنند، اما واقعیت این است که اگر بخواهیم صرفاً با اتکا به یک شخص یا یک سیگنال خاص، اقدام به سرمایه گذاری در حوزه بورس و اوراق بهادار بکنیم، ریسک بسیار بزرگی را به جان خریده ایم، چرا که بسیاری از سیگنال ها ممکن است اشتباه باشند یا با قصد و غرض ارسال شده باشند. افرادی که با در دست گرفتن این سیگنال ها در پخش شایعات دخالت دارند، همیشه در کمین افراد ساده و بدون تجربه ایستاده اند.

این افراد سودجو فقط به سود شخصی خودشان فکر می کنند و با کنترل برخی از رسانه های اجتماعی و داخل و خارج کردن سرمایه های سنگین در یک نماد، نوسان های دلخواهشان را در آن نماد ایجاد می کنند. شک نداشته باشید که در صورت پیروی کورکورانه از سیگنال ها شما نیز قربانی بازی آن ها خواهید شد.

برای تجزیه و تحلیل اصولی بازار باید به سایت های مطمئنی که زیر نظر سازمان بوس کشور قرار دارند مراجعه کنید و همیشه دانش خودتان را ارتقا دهید.

بورس به شانس بستگی دارد!

یکی از خطرناکترین کارهای ممکن در مورد بورس این است که آن را با شانس و یا بخت و اقبال گره بزنید! نباید بورس و سرمایه گذاری را با قمار اشتباه گرفت. برخی فکر می کنند خوش شانس هستند پس الزاماً در سرمایه گذاری نیز موفق می شوند. اگر اندکی منطق و علم را وارد این قضیه کنید، متوجه می شوید که این تفکر از بیخ و بن غلط است!

برای ورود به بورس ایران باید کل سرمایه مان را درگیر کنیم!

یک تصور اشتباه دیگر مورد است که باید برای شروع فعالیت در بازار بورس ایران، سرمایه هنگفتی را وارد بازار کرد. در اثر همین باور اشتباه، بسیاری از افراد با قرض گرفتن و یا دریافت وام بانکی وارد بازار سرمایه گذاری در بورس می شوند که این کار نیز از بیخ و بن اشتباه است. در هیچ شرایطی نباید فراموش کنید که فعالیت در بازار بورس دارای ریسک است و ممکن است موجب از بین رفتن بخشی از سرمایه شما بشود، به همین دلیل همه حرفه ای ها و کار کشته های بازار بورس معتقدند که باید برای ورود به این حوزه، در ابتدا سرمایه کمی را در نظر گرفت و پس از صرف چند ماه برای آموزش و رسیدن به مهارت ها، کم کم سرمایه را افزایش داد.

هرگز فراموش نکنید که ما مجاز به وارد کردن میزانی از سرمایه هستیم که در صورت کم شدن و یا حتی از بین رفتن آن، زندگی خودمان را دچار بحران نکنیم. (1) و (8)

شاید در نگاه اول فعالیت در بازار بورس کار راحتی به نظر بیاید، اما در عمل به این شکل نیست. در واقع می توان گفت که تمامی افراد تازه کار با اندکی جلو رفتن در بازار بورس به این نتیجه می رسند که فعالیت در این بازار اندکی پیچیده است. همین پیچیدگی باعث می شود تا آن ها کمی سردرگم شوند و در برخی از بازه های زمانی ندانند که باید چه کاری را انجام دهند. حاصل این اتفاقات از دست رفتن فرصت ها برای خرید یا فروش سهام است.

به همین دلیل می توانیم این نتیجه را برداشت کنیم که برای موفقیت در این بازار به اطلاعات به روز و تکنیک های تجزیه و تحلیل نیاز داریم. پس نباید انتظار داشته باشیم که همه چیز را یک شبه بیاموزیم، چرا که حرفه ای شدن در این بازار نیاز به زمان و تجربه دارد. از طرفی هم تجربه کردن دوباره تجربه های دیگران، اصلاً منطقی به نظر نمی آید، به همین خاطر است که باید برای موفقیت در این راه از بزرگان و با تجربه ها کمک بگیریم. پس لازم است که از کنار آگاهی ها و آموزش ها به سادگی عبور نکنیم.

راهنمای قدم به قدم ورود به بازار بورس

افراد یک جامعه و ملت همواره به دنبال افزایش ثروت خود هستند و همواره به دنبال بررسی فرصت های موجود هستند تا از این طریق بتوانند خود را از ریسک‌های مرتبط با تورم و نرخ‌های بهره و کاهش ارزش پول ایمن کنند و بتوانند رفاه و آسایش اقتصادی خود را افزایش دهند. تقریبا در همه کشورها بازار بورس و اوراق بهادار، یک ابزار و بازار مهم و تاثیرگذار جهت دستیابی به هدف ذکر شده است.

با رونق و گسترش بازار اوراق بهادار و بورس، افراد برای ورود به این عرصه تمایل و هیجان بیشتری از خودشان نشان می دهند؛ اما باید توجه کرد که ورود به این حیطه نیاز به آموزش دارد و نباید بدون آموزش وارد این حیطه شد زیرا خطر از دست دادن سرمایه و ضرر مالی وجود دارد.

ویژگی‌های فردی

اولین و مهمترین بخش ورود به هر فعالیت ویژگی‌های عملکردی و اخلاقی افراد است. کسانی که اهل ریسک نباشند اصلا برای ورود به این بازار مناسب نیستند. افراد پیش از ورود به بورس باید بپذیرند که در هر شرایطی حتی در بهترین شرایط و صعودی بودن بازار امکان ضرر وجود دارد و باید خودشان را برای مواجه شدن با این شرایط آماده کنند.

آن‌ها باید بیاموزند که لازمه موفق بودن در این بازار آن است که نباید تحت تاثیر احساسات و هیجانات قرار بگیرند و باید همواره منطقی عمل کنند. یکی از اصلی‌ترین شعارهای سرمایه گذاران موفق همواره این است: Be Rational! برای موفق شدن در این عرصه باید درکنار دریافت آموزش‌های لازم، صبر و شکیبایی زیادی داشته باشید تا بتوانید به استراتژی‌های عملیاتی و آموخته‌های خود پایبند باشید و تحت تاثیر هیجانات و نوسانات بازار قرار نگیرید. (9)

گاهی ممکن است افراد تحت تاثیر تبلیغات مکرر و فراوان جهت ورود به بورس قرار بگیرند و به امید پولدار شدن یک شبه تصمیم بگیرند تا تمام سرمایه خودشان را وارد بازار کنند؛ اما این یکی از اشتباه ترین کارهای ممکن است. همانطور که دربالاتر ذکر شد این بازار حتی در پربازده ترین زمان های ممکن هم می تواند موجب ضرر شود پس نباید تمامی سرمایه خودتان را وارد این عرصه کنید.

همچنین آنکه بورس نمی تواند برای شما تبدیل به شغل اول شود، باید یک شغل ثابت داشته باشید و سپس به مرور و با آموزش و راهنمایی‌های افراد خبره این بازار، وارد شده و هیچگاه تمام سرمایه خودتان را وارد این بازار نکنید چون ممکن است به آسانی دچار ورشکستگی شوید و تمامی سرمایه خودتان را از دست بدهید. پس درصورتی که شغل ثابت ندارید وارد بورس نشوید و هیچگاه سرمایه تان را تماما وارد این بازار نکنید. (10)

مراحل ثبت نام و ورود به بورس

ثبت نام در سامانه سجام

کد بورسی (کد سهامداری یا کد معاملاتی) به منزله نام کاربری هویتی شما در انجام معاملات است و از ترکیب 3 حرف و چند عدد برای هر فرد به صورت یکتا صادر می‌شود و امکان صدور دو کد برای یک فرد وجود ندارد. برای دریافت این کد لازم است تا ابتدا در سجام که کوتاه شده ی «سامانه جامع ثبت اطلاعات مشتریان» است ثبت نام نمایید. برای انجام این امر به سایت سجام به آدرس https://www.sejam.ir مراجعه نموده و باید مشخصات فردی، تحصیلی، اعتباری و ارتباطی خودتان را بعنوان یک فرد حقیقی وارد نمایید.

پس از پرداخت هزینه ثبت نام که ده هزار تومان است و وارد کردن اطلاعات شخصی و اطلاعات حساب بانکی، پیامی نمایش داده می شود که تا ۲۴ ساعت آینده کد سجام به شماره‌ای که درحین ثبت نام وارد نموده اید ارسال خواهد شد، اما در صورت بروز هرگونه مشکل می توانید با شماره پشتیبانی این سازمان با شماره ۶۴۶۱-۰۲۱ تماس بگیرید. پس از اتمام مراحل یک کد پیگیری برای شما ارسال می‌شود که باید آن را برای انجام مراحل بعدی و انجام احراز هویت نزد خود نگاه دارید.

ثبت نام در کارگزاری و احراز هویت

در مرحله بعدی باید در یکی از کارگزاری‌های تائید شده کشور عضو شده و احراز هویت انجام دهید. برای انجام این بخش می توانید هم به صورت حضوری به یکی از نمایندگی‌های کارگزاری مورد نظر یا دفاتر پیشخوان دولت که خدمات احراز هویت را ارائه می دهند مراجعه کنید یا می توانید به صورت غیرحضوری مراحل ثبت نام درکارگزاری را انجام داده و با در دست داشتن اصل و کپی شناسنامه و کارت ملی، داشتن شماره حساب بانکی و شماره شبا به نام فرد متقاضی، تکمیل فرم مشخصات مشتریان حقیقی، ارائه آخرین مدرک تحصیلی و تکمیل فرم درخواست کد معاملاتی آنلاین، فقط برای احراز هویت به دفاتر مراجعه نمایید و پس از طی شدن مراحل کد بورسی و کد کاربری مربوط به کارگزاری به شماره ثبت شده در سامانه ارسال می‌شود.

پس از دریافت این کد و نام کاربری می توانید با استفاده از سامانه‌های عملیاتی مختص کارگزاری‌ها به خرید و فروش سهام و سرمایه گذاری‌های مختلف مبادرت فرمایید. (11) و (12)

منظور از اشخاص حقیقی/حقوقی چیست؟

هر فرد حقیقی، با داشتن شناسنامه و کد ملی دارای هویت می‌شود و قادر به شناسایی شدن خواهد بود. در همین راستا هر انسان به تنهایی می تواند اقدام به انجام امور مالی و اقتصادی نموده و می تواند یک کد بورسی دریافت کرده و خودش اقدام به خرید و فروش سهام نماید یا مدیریت سرمایه و خرید و فروش سهام خودش را به کارگزاری‌ها و سبد گردان‌ها بسپارد.

درعین حال زمانی که تعداد از افراد حقیقی گرد هم آمده و یک شرکت، سامان، نهاد، کارخانه و... را تاسیس کنند، آن نهاد یا سازمان و... را یک فرد حقوقی می نامیم که شماره ثبت، نام تجاری، کد شناسایی، تاریخ ثبت، کد اقتصادی، موضوع کسب و کار یا فعالیت، روزنامه رسمی و... داشته، می تواند یک وکیل داشته باشد، کد بورسی دریافت کند و مانند یک فرد حقیقی به خرید و فروش سهام شرکت‌ها بپردازد. هر سهامدار حقوقی می تواند دارای هیئت مدیره، مدیر عامل، وکیل حقوقی و غیره باشد.

نکته جالب توجه آن است که علی رغم آن که به لحاظ تعداد کفه سهامداران حقیقی در بازار سرمایه بسیار سنگین‌تر است اما در حقیقت سهامداران حقوقی تاثیرگذاری بیشتری روی وضعیت سهام شرکت ها می گذارند. دلیل این امر این است که خرید و فروش های سهامداران حقوقی با معاملات و مبالغ سنگین تری اتفاق بی افتد و در بزنگاه‌های سیاسی و اقتصادی نیز اتفاق می افتد. اما از سوی دیگر سهامداران حقیقی، در لحظه تصمیمات بعضا هیجانی می گیرند و بدون دقت و بررسی بازار به خرید و فروش دست می زنند.

همچنین سهامداران حقیقی می توانند با 5 میلیون ریال سرمایه اولیه، یعنی 500 هزار تومان پول به بازار بورس و سهام وارد شود و شروع به خرید و فروش سهام کنند. البته باید دقت کنید که خرید سهام شرکت هایی که برای اولین بار در بورس عرضه می شوند، موسوم به عرضه اولیه، از این قاعده مستثنا هستند. برای خرید سهام این شرکت‌ها می توان تنها به مقدار ماکسیمم مقدار اطلاعیه منتشر شده اقدام کرد که می تواند از چند هزار تومان تا چند میلیون تومان باشند. (13)

نحوه انجام معادله در بورس

افراد تازه وارد و مبتدی و کسانی که به تازگی قصد ورود به این بازار متلاطم را دارند باید همواره به یاد داشته باشند که بورس درعین حال که می تواند سودهای آن چنانی برای افراد به دنبال داشته باشد می تواند ضررهای هنگفتی را به سرمایه گذاران تحمیل کند.

فعالیت در بازار بورس و خرید سهام نیاز به مدرک علمی خاصی ندارد و افراد می توانند یک ماه پس از دریافت کد بورسی، به خرید سهام در بورس بپردازند. اطلاعات تمام شرکت های ارائه شده در بورس و فرابورس به آدرس اینترنتیhttp://www.tsetmc.ir مشخص هستند. ریز مشخصات و جزئیات جلسات و مصوبات هر یک از شرکت ها نیز در سامانه ای موسوم به سامانه کدال درج شده است. با ورود به این سامانه، افراد می توانند همه گزارشات مربوط به تک تک شرکت های فعال در بازار سرمایه اعم از بورس فرابورس و... را مشاهده و آن ها را تجزیه و تحلیل نمایید.

برای حضور موفق و کسب سود در این بازار باید با اصول بازار و روش های تحلیل و پیش بینی روند آن آشنا شد. همچنین لازم است تجزیه و تحلیل شرکت ها به صورت بنیادی حداقل در سطوح ابتدایی آن آموخته شود اما باید در تحلیل تکنیکال به یک فرد حرفه ای تبدیل شد. تنها در این صورت می توان در بازار سرمایه و اوراق بهادار به سود مستمر رسید؛ در غیر این صورت حتی کسب سود در بازار بورس هم موقتی بوده و از روی شانس خواهد بود.

نحوه خرید سهام

برای شروع خرید سهام لازم است تا با استفاده از کد بورسی یا نام کاربری مختص خودتان به یکی از سامانه‌های عملیاتی کارگزاری که در آن ثبت نام کرده اید وارد شوید. پس آن لازم است تا حساب خودتان را به میزان مورد نظر شارژ نمایید. دقت کنید که حداقل میزان خرید پانصد هزار تومان است. این کار را می توانید هم به صورت آنلاین و هم حضوری از طریق شعب بانک انجام دهید. پس از آن لازم است تا نماد سهام شرکت مورد نظرتان را در بخش جست و جو وارد کنید و می توانید در آنجا اطلاعات قیمت، حجم و نمودارهای آن سهم را مشاهده کنید.

خرید سهام بدان صورت انجام می گیرد که هر سهم در هر روز کاری در یک محدوده مشخص قیمت گذاری می‌شود. هر کس قیمت بیشتری را برای خرید آن سهم ارائه نماید، در بالای لیست خریداران قرارگرفته و خرید سریعتر برای وی امکان پذیر خواهد شد. برای خرید سهم همه افرادی که قیمت بیشتری از شما ارائه کرده باشند، باید سهام خود را خریداری نمایند تا نوبت به قیمت‌های پایین تر برسد. برای ثبت سفارش به بخش سبز رنگ می روید و لازم است تا تعداد و قیمت را وارد کنید و دقت کنید که حساب شما باید به میزان کافی اعتبار داشته باشد و پس از ثبت سفارش در صف خرید قرار خواهید گرفت.

پس از خرید به میزان انجام شده، نماد مورد نظر همراه با تعداد و محدوده قیمت خرید و فروش و میزان سود/ضرر و... در سبد پرتفوی شما نمایش داده خواهد شد.

نحوه فروش سهام

حال اگر قصد فروش سهامتان را داشته باشید، فروش سهام طبق اصول مزایده صورت می گیرد. یعنی هر کس در محدوده قیمت روزانه ، قیمت پایین تری برای فروش پیشنهاد نماید، در صدر لیست فروشنده ها قرارگرفته و سفارش فروش او در اولویت قرار خواهد داشت و پس از آن هر کس به نوبت سهام خود را به فروش خواهد رساند. برای فروش، در سامانه معاملاتی به بخش قرمز رنگ که مختص فروش است می روید. باز هم لازم است تا تعداد و قیمت فروش مورد نظرتان را وارد نمایید و سفارش فروش خودتان را ثبت نمایید.

پس از فروش، مبلغ حاصل از فروش سهامتان به حساب کارگزاری شما واریز خواهد شد و در قدم‌های بعدی شما می توانید از همان پول برای خرید سهام‌های بعدی استفاده کنید یا درصورت نیاز به پول، می توانید در بخش دریافت وجه در سامانه معاملاتی، میزان نقدینگی مورد نیاز از حساب نزد کارگزاری را مشخص کنید. در صفحه باز شده محدودیت تاریخ و محدودیت برداشت برای شما مشخص می‌شود. بسته به کارگزاری شما، واریز مبلغ در دو یا سه کاری آینده انجام خواهد شد. دقت نمایید که پنج شنبه و جمعه جزو روزهای کاری بورس محاسبه نمی شوند و در این دو روز سامانه معاملات فعالیتی نخواهد داشت و امکان خرید و فروش وجود ندارد.

درکنار نکات بالا باید دقت کنید که به پیام‌های ارسال شده در سامانه خودتان دقت نمایید. ساعت معاملاتی همه نماد‌ها یکسان نیست و برخی از نماد ها، ساعت معاملاتی خاص خودشان را دارند. این ساعات در پیغام‌های ارسال شده در بخش پیام‌ها در سامانه مورد استفاده اعلام خواهند شد و تنها در این زمان است که می توانید درخواست خرید یا فروش خودتان را ثبت نمایید. (14)

برای آشنایی امن با این پلتفرم‌ها و نحوه خرید و فروش می توانید با خرید نمادهای عرضه اولیه شروع کنید. سهام این شرکت‌ها در قیمت‌های پایین‌تر عرضه شده و ریسک پایینی دارند و معمولا در چند روز ابتدایی سود خواهید کرد. با خرید عرضه اولیه ها می توانید کار با پلتفرم های مختلف را نیز امتحان نموده و در آن ها تجربه کسب کنید.

آموزش مفهوم دامنه نوسان در بازار بورس

اگر به دنبال ورود به بازار بورس و یا کسب اطلاعات در مورد آن هستید حتماً اهمیت فراگیری اصطلاحات و مفاهیمی که در این بازار رایج هستند را فرا گرفته اید. برای ورود به این بستر سرمایه گذاری که خب خالی از ریسک هم نیست، قطعاً باید مطالعه ی زیادی کرده و حداقل در یک حد مقدماتی بتوانید تحلیل هایی انجام دهید. در این راستا مفهومی با نام دامنه نوسان حتماً به گوش شما خورده است. مفهومی که در بازار بورس از اهمیت بالایی برخوردار است.

بورس که بازاری پر رقابت است، دارای نوسانات و موج هایی پرتلاطم است. ولی خب نهاد هایی بر این بازار سرمایه ناظر هستند که باید این تلاطم را کنترل کنند. ابزاری که در بازار بورس برای کنترل نوسانات استفاده می‌شود، دامنه نوسان است. به طور کلی می توان دامنه نوسان را بیش‌ترین و کم‌ترین تغییراتی که در طول یک روز برای قیمت یک سهم مجاز است، تعریف کرد.

طبق این قانونی که برای کنترل نوسانات وجود دارد، از سرمایه‌های سرمایه گذاران مراقبت به عمل می آید. حال اینکه چرا این دامنه نوسان به وجود آمده است و به طور کلی چه تأثیراتی بر روند‌های صعودی و نزولی در بازار سرمایه دارد، موضوعاتی هستند که در ادامه قصد داریم از آن‌ها برای شما بگوییم تا از این طریق اطلاعات بورسی شما هرچه تکمیل‌تر و جزئی‌تر شود. (15) و (16)

چرا دامنه نوسان بورس به وجود آمده است؟

قیمت‌ها در بازار بورس می توانند به شدت به هیجانات و شایعاتی که به وجود می آیند وابسته باشند. از طرفی عده‌ای سودجو نیز در بازار سرمایه وجود دارند که برای نفع خود از بازار ممکن است تغییراتی را در دامنه قیمت‌ها به وجود بیاورند. پس در این بازار هر لحظه ممکن است سرمایه گذاران دچار ضررهای زیادی بشوند. در کل می توان گفت که دامنه نوسان برای جلوگیری از همه ی مواردی که گفتیم به وجود آمده است.

در این بستر سرمایه گذاری برای هر سهم در هر روز کاری حداقل و حداکثر قیمت مجاز تعیین شده است. پس هر سهم دارای حد مجازی بوده که به آن دامنه نوسان سهام در روز گفته می‌شود.

بنابراین در طول یک روز برای معامله ی سهم‌ها قیمت هایی مجاز وجود دارد. امروزه در بازار سرمایه بورس اوراق بهادار تهران، محدودیت نوسان قیمت شرکت‌های پذیرفته شده، مثبت 5 درصد تا منفی 5 درصد است و این دامنه برای سهام‌های حق تقدم دو برابر می‌شود که یعنی مثبت و منفی ده درصد. برای آسان‌تر کردن مفهوم یک مثال می زنیم. اگر قیمت یک سهم دیروز 2000 ریال بوده است، فردا قیمت آن می تواند تا 2100 ریال افزایش و تا 1900 ریال کاهش پیدا کند. (17)

آیا دامنه نوسان همیشه وجود دارد؟

اطلاعاتی که در مورد این دامنه پیش‌تر گفتیم، در مورد بازار فرابورس کمی متفاوت‌تر است. در این بازار سه بازار پایه وجود دارد که در تصویر زیر توضیحاتی در مورد آن‌ها داده ایم. به طور کلی می توان گفت در شرایطی که برای بعضی از شرکت‌ها اتفاقاتی تأثیرگذار پیش بیاید، برای مثال مجامع شرکت ها، تقسیم سود و... نماد شرکت در تابلوی بورس متوقف می‌شود و متعاقباً خرید و فروش برای آن سهم قطع می‌شود. حال این وظیفه ناظر بازار است تا در روز بازگشایی سهم، محدودیت دامنه نوسان را بردارد.

زیرا شرایطی که نماد شرکت به دلیل آن متوقف شده است ممکن است تأثیرات بیش تری از دامنه نوسان بر روی قیمت سهم بگذارند. پس با این حساب در روز بازگشایی، طبق قوانین حراج، اطلاعات تأثیر خود را بر روی قیمت سهام گذاشته حتی اگر این تأثیر بیش‌تر از دامنه مجاز نوسان در هر روز باشد. به طور خلاصه می توان گفت روزهای خاصی که سهم از دامنه نوسان تبعیت نمی کند عبارتند از:

1-بازگشایی سهام پس از مجمع عمومی عادی سالانه برای تقسیم سود

2-بازگشایی سهام پس از مجمع فوق العاده برای کاهش یا افزایش سرمایه

3-بازگشایی پس از اعلام افزایش یا کاهش سود هر سهم یا EPS به شرط آنکه از ۲۰ درصد بیشتر باشد.

در این سه روز سهم بدون هیج نوسانی مورد معامله قرار می گیرد. حال برای بازار فرابورس که شرایط کمی منفاوت‌تر است به بررسی تصویر زیر می پردازیم.

بازار بورس		مثبت و منفی 5
حق تقدم		مثبت و منفی 10
فرابورس	زرد	مثبت و منفی 3 و در صورت وجود صف به مدت سه روز متوالی مثبت و منفی 5
	نارنجی	مثبت و منفی 2 و در صورت وجود صف به مدت سه روز متوالی مثبت و منفی 4
	قرمز	مثبت و منفی 1 و در صورت وجود صف به مدت سه روز متوالی مثبت و منفی 3

همانطور که از جدول بالا بر می آید، سهام بازار پایه زیر سه تابلو پایه زرد، پایه نارنجی و پایه قرمز، تقسیم بندی می‌شود. در بازار زرد دامنه نوسانات مثبت و منفی 3 درصد، در بازار نارنجی مثبت و منفی 2 درصد و در تابلو قرمز هم مثبت و منفی یک درصد خواهد بود. همانطور که مشاهده می کنید اگر برای هر یک از سهام بازار پایه به مدت سه روز پی در پی صف‌های خرید و فروش باشد، در جلسه معاملاتی بعد نوسان هر یک از تابلو‌ها به ترتیب عکس 5، 4 و 3 خواهد بود. (17)

پس حال که خیلی جزئی‌تر با مفهوم دامنه نوسان آشنا شدیم یک تعریف کامل از آن ارائه می د هیم: دامنه نوسان قیمت، پایین ترین تا بالاترین قیمتی است که در آن دامنه طی یک یا چند جلسه رسمی معاملات بورس، قیمت می تواند نوسان کند. این محدودیت مجاز قیمت، موجب کم تر شدن ریسک و جلوگیری از نوسان هیجانی قیمت در بازار می شود و برای سرمایه گذارانی که تازه اول راه هستند و سرمایه گذاری خود را در بازار بورس اندک زمانی است آغاز کرده اند، بسیار مفید است تا در صورت کاهش قیمت، دچار ضرر های سنگین نشوند.

آنچه در مورد حجم مبنا باید بدانید

برای آن که قیمت سهم یک شرکت قابلیت افزایش یا کاهش بر مبنای سقف دامنه نوسان تعیین شده را داشته باشد، تعداد مشخصی از سهام آن شرکت باید در طول یک روز معامله شوند. به حداقل تعداد این سهام، حجم مبنا گفته می‌شود. هدف از اینکه مفهوم حجم مبنا برای هر شرکت بورسی تعیین می‌شود این است که سرمایه گذاران در آن شرکت اطمینان کامل داشته باشند که نوسانات به جود آمده در هر سهم، بر اساس خرید و فروش آن سهم بوده و واقعی است.

اگر مفهومی مثل حجم مبنا وجود نداشته باشد، عواملی چون حتی خرید و فروش تعداد کمی از سهم یک شرکت می تواند بر قیمت سهام آن شرکت تأثیر گذاشته و قیمت هایی غیر واقعی و کاذب را در بورس به وجود بیاورد. نکته قابل توجه این است که اگر تعداد سهامی که از یک شرکت در یک روز معامله می‌شود، کم‌تر از حجم مبنای تعیین شده باشد، درصد نوسان قیمت آن سهم نیز به همان نسبت کاهش می یابد.

بنابراین می توان گفت دو عامل قیمت و تعداد سهام منتشر شده در هر شرکت بورسی، از عواملی هستند که حجم مبنا بر اساس آن‌ها تعیین می‌شود. در نتیجه اگر قیمت سهم افزایش پیدا کند، حجم مبنا کاهش می یابد. (18)

سیگنال تضمینی در بورس چیست؟

برای ورود به بازار بورس و سرمایه گذاری در آن به خصوص اگر تازه وارد باشید، حتماً به مشاورانی جهت امر ارائه خدمات مشاوره سرمایه گذ اری احتیاج خواهید داشت. امروزه با توجه به پیشرفت تکنولوژی و استفاده از فناوری‌های نوین در همه جا و همچنین در بازارهای مالی، ارائه اموری همچون این مشاوره‌ها نیز اینترنتی شده است.

تعداد زیادی از مشاوران مالی و سرمایه گذاری در شبکه‌های مختلف اجتماعی وجود دارند که می توانند شما را در امر سرمایه گذاری در بازار بورس راهنمایی کنند. خدماتی که توسط این مشاوران آنلاین ارائه می‌شود پیشنهادات خرید و فروش دارایی های مختلف است، که اصطلاحاً سیگنال تضمینی نامیده می شود. این مشاوران فرصت‌های طلایی معاملاتی بازار را به مشتریان خود معرفی می کنند. این افراد به صورت حقیقی یا حقوقی در بازار بورس فعالیت می کنند.

خیلی از ین افراد در برابر سیگنال تضمینی بورسی که به مشتریان خود ارائه می دهند مبالغ خیلی زیادی را از آن‌ها دریافت می کنند. اما خب اگر با نگاهی باز و هوشیارانه به این موضوع بنگریم متوجه خواهیم شد که با توجه به ریسک پذیری فوق العاده که بازار بورس دارد و نوسانات فراوانی که در آن اتفاق می افتد، شاید این سیگنال‌های تضمینی و انتشار آن‌ها توسط خیلی از افراد آن قدر‌ها هم منطقی به نظر نیاید. عده‌ای از آن‌ها خود را افرادی خبره در معاملات بورسی و حرفه‌ای معرفی می کنند ولی خب واقعیتی وجود دارد و آن هم اینکه عملکرد معاملاتی هیچ کسی عاری از خطا و اشتباه نیست. (19)

آیا سیگنال فروشی قانونی است؟

اگر هر فردی بخواهد به صورت حقیقی و یا حقوقی دست به این اقدام بزند باید حتماً به صورت رسمی و با در دست داشتن مجوز‌های مربوط به مشاوره سرمایه گذاری در بورس و اوراق بهادار مبادرات به انجام مشاوره بکند. بدیهی است که تمامی عملیات در بازار بورس توسط نهاد‌های نظارتی به دقت بررسی می‌شود و هر گونه تخطی از قوانین از جمله سیگنال فروشی بدون داشتن مجوز، مجرمانه بوده و پیگرد قانونی خواهد داشت. (17) و (19)

مشاوران سرمایه گذاری رسمی و سیگنال فروشان غیر مجاز

اگر پیش از ورود به بازا بورس تمامی مفاهیم و تحلیل‌ها را به خوبی یاد گرفته و به اصطلاح آموزش‌های لازم برای ورود به بازار‌های مالی را فرا بگیرید متوجه می شوید که می توان به راحتی با استفاده از اندیکاتورهای تکنیکالی ساده خیلی از تحلیل‌ها را انجام داد. این دقیقاً همان قسمتی است که خیلی از سودجوها و سیگنال فروش‌های غیر رسمی برای آن هزینه‌های هنگفتی را از سرمایه گذاران تازه وارد دریافت می کنند و از اصطلاحاتی از جمله سیگنال تضمینی استفاده می کنند تا به کسب و کار خود رنگ و لعاب بیش تری ببخشند.

آن‌ها در واقع با دستکاری در نمادهای کوچک، به بازار به نفع خود جهت می بخشند و از این طریق سود‌های هنگفتی دریافت می کنند. این فعالیت‌های غیر مجاز این افراد می تواند در مدتی کوتاه سبب نابودی سرمایه گذاران تازه وارد شود. وجود این افراد در بازار بورس به ایجاد ناامنی در این بستر سرمایه گذاری منجر خواهد شد.

حتی این افراد در شبکه‌های اجتماعی و وبلاگ‌های خود حجم زیادی از اطلاعات را که یا خیلی بدیهی و ساده هستند و یا حتی عمدتاً شایعه و دورغ، انتشار می دهند و از این طریق باعث سردرگمی و گیج شدن سرمایه گذاران تازه وارد می شوند. بنابر این اگر قرار است از مشاوره و راهنمایی کسی در امر سرمایه گذاری و فعالیت در بازار‌های مالی کمک بگیرید، باید حتماً سوابق آن‌ها را در سامانه‌های رسمی و نهاد‌های ذی صلاح پیگیری کنید.

اما در مقابل این افراد غیر مجاز، نهاد‌های رسمی و قانونی هم در بازار سرمایه گذاری تحت نظارت بورس وجود دارند شما به عنوان فعال مالی با آسایش خاطر می توانید به آن‌ها مراجعه کرده و از راهنمایی‌ها و مشاوره‌ای که به شما ارائه می دهند استفاده کنید. امروزه شرکت های مشاوره سرمایه گذاری زیادی به صورت رسمی و مجاز فعالیت هایی از جمله خرید و فروش مستقیم سهام، سبد گردانی و غیره را با مهارت و به بهترین نحو انجام می دهند. (15)

آن تا اینجا به آن پرداختیم باز کردن هر چه بیش‌تر مفهوم دامنه نوسان بود. دامنه‌ای که به دلیل وجود آن کاهش تلاطم بازار، محافظت از سرمایه گذاران، جلوگیری از بروز بحران های مالی، حفظ بازار و کاهش دست کاری قیمت اتفاق افتاده است. همچنین در اینجا برای شما از سیگنال تضمینی و افرادی که در این زمینه فعالیت دارند سخن گفتیم.

افرادی که بدون هیچ گونه مجوزی و فقط برای کسب سود‌های هنگفت وارد این حرفه شده و از دانش کم تازه واردان به دنیای بورس سوء استفاده می کنند. اما در مقابل افرادی هم هستند که کاملاً قانونی و تحت نظارت، به ارائه خدمات به تازه واردان یا کسانی که وقت کافی برای پرداختن به بازار‌های مالی را ندارند اما می خواهند در آن‌ها سرمایه گذاری کنند، می پردازند.

بورس یا فرابورس، برتری از آن کدام است؟

یک موضوع که ذهن بسیاری از افراد را به خود درگیر کرده است برتری بین بورس و فرابورس بوده که نقش مهمی را در بازارهای سهام ایفا می کنند. هر یک از این موارد دارای ویژگی ها و ساختاری مخصوص به خود بوده که هر کدام دارای شرایط پذیرش برای انجام معاملات هستند.

هر دو این موارد دارای عملکردی صحیح در اقتصاد سرمایه گذاری و سرمایه داری در کشور هستند و نقش مهمی را در قیمت گذاری های بازار دارند. در ادامه می خواهیم در خصوص فرابورس و تفاوت های آن با بازار بورس توضیحاتی را خدمت شما ارائه دهیم.

فرابورس چیست؟

معاملات بدون نسخه (OTC) یا خارج از بورس، مستقیماً بین دو طرف و بدون نظارت صرافی انجام می شود که این امر با تجارت مبادله ای که از طریق صرافی ها اتفاق می افتد در تضاد است. بورس اوراق بهادار از تسهیل نقدینگی، تأمین شفافیت و حفظ قیمت فعلی بازار برخوردار بوده در حالی که در تجارت فرابورس قیمت لزوماً افشا نمی شود.

در نتیجه سهام فرابورس به طور کلی از حجم معاملات پایین تری نسبت به سهام بورس برخوردار است و ریسک بالاتری را به همراه دارد. سهام فرابورس بسیار ارزان قیمت است و به طور معمول کمتر از 5 دلار برای هر سهم قیمت گذاری می شود. بیشتر کارگزاری های کامل خدمات می توانند در سفارش سهام فرابورس کمک کنند. سهام فرابورس به طور معمول سهم کمتری نسبت به شرکت های بورس دارد. ممکن است سرمایه گذاران شخصی به دلیل قیمت پایین جذب آن شوند اما این سهام ارزان می تواند خطرناک و بسیار سوداگر باشد.

معمولاً شرکت های کوچک تری از طریق فرابورس تجارت می کنند که نمی توانند الزامات لیست معاملات صرافی ها را برآورده کنند. با این حال بسیاری از انواع دیگر اوراق بهادار نیز در این بخش تجارت می کنند. سهامی که در بورس کالا معامله شود سهام ذکر شده نامی ده می شود در حالی که سهام از طریق تجارت فرابورس سهام نامشخص گفته می شود. (20)

سهام فرابورس به شرکت های کوچک اجازه می دهد تا سهام خود را بفروشند و سرمایه گذاران برای تجارت آن ها اقدام کنند. مبادلات عمده حداقل سرمایه و سایر الزاماتی را دارند که بسیاری از شرکت های کوچک قادر به تحقق آن نیستند، بنابراین فروش سهام فرابورس به آن ها امکان می دهد سرمایه خود را جمع کنند و سهام را بدون رعایت آن استانداردها بفروشند.

با این حال همه شرکت های فرابورس کوچک نیستند، برخی از شرکت های بزرگ در بازار فرابورس نیز تجارت می کنند زیرا تصمیم می گیرند از الزامات مبادله سنتی جلوگیری کنند که این امر ممکن است شامل گزارش های گسترده مالی باشد. در فرابورس قراردادهای بازار دو طرفه هستند و هر یک از طرفین می توانند نگرانی در مورد ریسک اعتباری نسبت به طرف مقابل را داشته باشند. بازار مشتقات فرابورس در برخی از دارایی ها دارای نرخ قابل توجهی است: نرخ بهره، ارز، سهام و کالاها.

حمل و نقل و مبادله ها نمونه بارز چنین قرارداد هستند و این کار بیشتر به صورت آنلاین یا تلفنی انجام می شود. برخی از منتقدین بازار فرابورس را به عنوان "بازار تاریک" می شناسند زیرا قیمت ها در این نوع بازار اغلب اعلام نشده و کنترل نمی شوند.

مشتقات نیز در بازارهای فرابورس معامله می شوند. مشتقات قراردادهایی هستند که ارزش خود را از یک دارایی اساسی دریافت می کنند. دارایی های اساسی ممکن است شامل سهام، شاخص ها یا معاملات آتی باشد. مشتقات به طور گسترده ای در استراتژی های پرچین استفاده می شوند. شرکت های دارای صرافی نیز ممکن است با فرابورس تجارت کنند.

وقتی این اتفاق افتد معامله گران ممکن است موسسات بزرگی باشند که به دنبال تجارت گسترده هزاران سهام هستند. در این صورت سیستم عامل های فرابورس به آن ها اجازه می دهند بدون فاش شدن هویت خود یا تأثیرگذاری بر قیمت سهام این کار را انجام دهند. (21)

معرفی بازارهای فرابورس

تقریبا در اوایل مهر ماه سال 1388 بود که بازار فرابورس در ایران شروع به فعالیت کرد و اکنون دارای بازارهای مختلفی است که در این بخش به توضیح هر یک خواهیم پرداخت. انواع بازار در فرابورس به طور کلی شامل موارد زیر است: (22)

1.بازار اول

2.بازار دوم

3.بازار پایه

4.بازار سوم

5.بازار شرکت های کوچک و متوسط بازار(SMEs)

6.بازار دارایی فکری

7.ابزارها و نهادها

بازار اول

در بازار اول معاملات در خصوص سهام شرکت های سهامی عام که تمامی شرایط در خصوص دستورالعمل های پذیرش و نقل و انتقال اوراق بهادار را در فرابورس احراز کرده باشند انجام می شود. شرایط اولیه ای که شرکت های سهامی عام به جهت بررسی هیئت پذیرش اوراق بهادار باید داشته باشند شامل موارد زیر است:

حداقل 10 درصد از سهام ثبت شده باید شناور باشد و تعداد سهامداران آن 200 نفر باشد.

حداقل 2 سال از زمانی که شرکت به ارائه خدمات پرداخته و یا بهره برداری عملیاتی شده گذشته باشد.

آخرین سرمایه ثبت شده توسط شرکت باید حداقل 10 میلیارد ریال یا 1 میلیارد تومان باشد.

شرکت دارای زیان انباشته نباشد.

گزارش حسابرسی ها برای آخرین دوره یا سال از نظر مالیاتی منتهی به پذیرش درخصوص صورت های مالی شرکت باشد.

شرکت دارای عدم اظهار نظر یا همان اظهار نظر به صورت مردود نباشد.

براساس صورت های مالی آخر که به صورت سالانه انجام می شود نسبت حقوق صاحبان سهام به کل دارایی ها حداقل 15درصد باشد.

اعضای هیئت مدیره و مدیر عامل شرکت نباید سابقه محکومیت قطعی کیفری داشته باشند و یا تخلفاتی را مطابق با قوانین و مقررات حاکم بر بازار اوراق بهادار داشته باشند. (23)

بازار دوم

در کنار شرایط بازار اول مواردی که در بازار دوم ذکر می شود کمی منعطف تر بوده است که این شرایط اولیه به طور کلی شامل موارد زیر است:

حداقل 1 سال از تأسیس شرکت گذشته باشد.

حداقل 5 درصد از سهام که توسط شرکت ثبت شده است به صورت شناور باشد.

آخرین سرمایه ثبت شده توسط شرکت حداقل 1 میلیارد ریال یا 100 میلیون تومان باشد.

اظهار نظرات شرکت در خصوص آخرین صورت های مالیاتی دارای عدم اظهار نظر یا همان اظهار نظر به صورت مردود نباشد.

اعضای هیئت مدیره و مدیر عامل شرکت نباید سابقه محکومیت کیفری داشته باشند و یا تخلفاتی را حاکم بر بازار اوراق بهادار داشته باشند. (23)

بازار پایه

مقرراتی که در این بازار ارائه شده است بسیار ساده تر از دو بازار ذکر شده است و با توجه به شرایط شرکت معاملات بازار پایه به شکل عادی و یا توافقی انجام می گیرد. پس از آنکه شرکت در این بازار ثبت شد مدارک ارائه شده از طرف شرکت در کمیته عرضه فرابورس بررسی می شود و بعد در لیست درج می شود.

این شرکت ها فرایند پذیرش نداشته و در سه دسته طبقه بندی می شوند:

شرکتی که درخواست پذیرش ندارد و طبق ماده 99 برنامه پنجم توسعه کشور به جهت ارتقا جایگاه در بازار سرمایه اقتصاد کشور و ساماندهی بازار موظف هستند که برای ثبت به سازمان بورس و اوراق بهادار مراجعه کنند که این امر می تواند عدم ثبت و تخلف را در برداشته باشد.

شرکت هایی که در سازمان بورس ثبت شده اند اما شرایط پذیرش را نداشته اند.

شرکت هایی که شرایط بازارهای بورس یا فرابورس از بازار مربوطه را از دست داده اند که در این صورت لغو پذیرش شده و در بازار پایه قرار می گیرند. (23)

بازار سوم

بازار سوم محلی است که به جهت انجام معاملات عمده در اوراق بهادار بوده و شرایط پذیرش در فرابورس را ندارد. بازار سوم دارای دو بخش اصلی است که شامل موارد زیر است:

تاسیس و پذیره نویسی
این بخش شامل پذره نویسی سهام و یا حق تقدم بوده که دارای درآمدی ثابت با اوراق و صندوق های سرمایه گذاری است.

عرضه سهام
در این بخش ادغام شامل عرضه خرد، عرضه یکجا و عرضه دارایی فکری است.

در بازار سوم 3 نوع عرضه وجود دارد که شامل موارد زیر است:

عرضه اوراق بهادار به صورت یکجا

عرضه اوراق بهادار به صورت خرد

پذیره نویسی در اوراق بهادار (23)

بازار شرکت های کوچک و متوسط

به جهت پوشش تامین مالیاتی شرکت های کوچک و متوسط در جهت تحقق اهداف اقتصادی، سازمان بورس و اواق بهادار این بازار را برای این دسته از شرکت‎ها راه اندازی کردند. در این بازار نیاز به وثیقه هایی گران قیمت نخواهد بود و به همین دلیل متناسب برای شرکت های کوچک و متوسط است.

بازار دارایی فکری

یکی از راهکارهایی که به جهت رفع نیازهای بنگاه ها معرفی شده و نقش تبادل فناوری ها، اختراعات و نوآوری ها را در توسعه و رشد بنگاه ها ایفا می کند راه اندازی بازار دارایی فکری آن هم با هدف عرضه و مبادله در فضایی شفاف، تخصصی و کارآمد است. در این بازار گواهینامه های ثبت اختراع، علائم تجاری، طرح های صنعتی و موارد دیگر طی فرآیندی که شامل ارزیابی فنی، تهیه طرح تجاری، قیمت گذاری، بازاریابی و غیره بوده و در نهایت با تایید کمیته عرضه آگهی می شود و مورد معامله قرار می گیرد انجام می شود.

تشکیل این بازار به عنوان یکی از بازارهای نوین مالی به منظور تنوع بخشی به ابزارهای مالی جدید و ضرورت نوآوری در این ابزارها و خدمات به عنوان اهداف استراتژیک در بازار فرابورس بوده است. فرابورس با فراهم نمودن بستر حضور صاحبان حقوق مالکیت فکری در بازار سوم امکان تامین منابع مالی را برای صاحبان ایده فراهم می آورد و به سهولت در اختراعات و طرح ها منجر می شود.

ابزارها و نهادها

در این بخش تمام ابزارهای مالی به جز سهام و حق تقدم خرید سهام به مانند اجاره، اسناد خزانه اسامی، گواهی سپرده عام و خاص و اوراق گواهی و غیره قابل پذیرش هستند البته به شرطی که بعد از پذیرش معاملات ثانویه آن به طور انحصاری از طریق فرابورس انجام شود. (24)

تفاوت بورس و فرابورس در چیست؟

حتما تا به اینجا مطلب و با توجه به تفاسیری که در خصوص بازار فرابورس ارائه شد متوجه شدید که بازار بورس و فرابورس دارای تفاوت هایی نسبت به یکدیگر بوده و هر یک ویژگی‌های خاصی را دارند که در این بخش بیشتر به تفاوت بین این دو بازار و مزیت های هریک می پردازیم تا بیشتر با آن ها آشنا شوید. به طور کلی این تفاوت ها شامل موارد زیر است:

تفاوت در تقسیم بندی بازار
به طور کلی بازار بورس به دو بازار تقسیم می شود که آن را با نام بازار اول و دوم می شناسند. عملکرد بازار بورس بدین صورت است که هر دو بازار آن به یکدیگر مرتبط بوده و اگر شرکتی در بازار اول پذیرش نشود به بازار دوم انتقال پیدا می کند و این در حالی است که شرکتی که در بازار دوم به خوبی عمل کرده باشد به بازار اول منتقل می شود. اگر هم شرکتی نتواند به خوبی در بازار دوم عمل کند از بازار خارج خواهد شد.

حال با این تفاسیر و توضیحاتی که در خصوص بازارهای فرابورس ارائه شد و دارای 7 بازار بود می توان اولین تفاوت این دو بازار را در تقسیم بندی های این دو بازار عنوان کرد.

تفاوت در نحوه پذیرش
شرایط پذیرش در بازار بورس و فرابورس متفاوت بوده به گونه ای که پذیرش در بازار بورس کمی دشوارتر از فرابورس بوده و فرابورس با توجه به تقسیم بندی هایی بسیاری که دارد توانسته سهولت در پذیرش را برای شرکت‌ها بیشتر سازد به گونه‌ای که حتی شرکت‌های کوچک‌تر هم بتوانند در فرابورس شرکت داشته باشند. تفاوتی که در نحوه پذیرش این دو بازار وجود دارد به مواردی همچون حداقل میزان سرمایه ثبت شده برای شرکت، حداقل سهام شناور شرکت، حداقل سهامدارن شرکت، حداقل سابقه فعالیت شرکت و نسبت حقوق صاحبان سهام خواهد بود.

تفاوت در ریسک و شفاف سازی
در بازار بورس می توان شفاف سازی قیمت‌ها و کاهش ریسک را شاهد بود در حالی که بازار فرابورس مزایای ذکر شده در بازار بورس را نداشته و قیمت‌ها در آن به صورت شفاف عنوان نشده و احتمال ریسک آن نیز بالا خواهد بود.

تفاوت در ساعت معامله
ساعت معاملاتی که در بازار بورس و فرابورس انجام می شود دارای تفاوت بوده و بازار بورس در روزهای شنبه تا چهارشنبه انجام شده و ساعت کاری آن نیز بین 7 صبح تا 12:30 ظهر به جز روزهای تعطیل بوده در حالی که ساعت کاری در بازار فرابورس از انعطاف پذیری بالاتری برخوردار بوده و تنها به روز و ساعت خاصی اختصاص نمی یابد. (25)

بازار بورس بهتر است یا بازار فرابورس؟

با توجه به موارد ذکر شده حال سوالی که در این بین مطرح می‌شود این است که بازار بورس بهتر است یا بازار فرابورس؟ انتخاب کردن یک مورد از بین این دو بازار بسیار مهم بوده و اگر بخواهیم بهتر بودن یکی از آن ها را بیان کنیم باید به مزیت‌های مهمی که این دو بازار فراهم می سازند اشاراتی داشته باشیم.

بازار بورس دارای شفافیت‌های مالی، اطلاع رسانی‌ها و انسجام گزارش‌های مالیاتی بوده و در ساعاتی دقیق و منظم اجرایی می‌شود که در این صورت این موارد از جمله مزیت‌ها و برتری هایی است که بازار بورس در مقابل فرابورس دارد. اما با این تفاسیر باز هم نمی‎توانیم بگوییم که بازار فرابورس دارای مزیت نیست زیرا شرکت‌های بسیاری توسط بازار فرابورس توانستند به تغییر در اوضاع و احوالات و تنظیمات بهتر صورت‌های مالیاتی پرداخته و سودآوری خود را بیشتر سازند.

بازارهای فرابورس توانستند جایگاه و رتبه شرکت های کوچک تر را در بازار سرمایه گذاری ایران بالا ببرند به گونه ای که در حال حاضر برخی از آنها در بازار اول بورس حرف اول را می زنند. زمانی که شرکتی از طریق بازار فرابورس به بازار اول بورس ارتقا پیدا کند می تواند علاوه بر جایگاه سهام و قیمت خود به برندینگ شرکت نیز کمک کرده و در این صورت سرمایه داران آن بیشتر خواهد شد.

در صورتی که قصد دارید خرید و فروش سهام را در یکی از این دو بازار انجام دهید باید در وهله اول به فاکتور سود آتی شرکت در نظر داشته و چشم اندار آن توجه داشته باشید. در این بخش باید صورت های مالی و تحلیل های روانشناسی بازار را به خوبی بدانید و نسبت به سهم تان آن را در ذهن طراحی کنید.

در حال حاضر بسیاری از شرکت هایی که در بازار فرابورس حضور دارند توانسته اند به بازار اول بورس راه پیدا کرده و آینده خود را روشن سازند. در صورتی که قصد سرمایه گذاری بر روی شرکت های فرابورسی را دارید شما نیز باید از شم اطلاعاتی خود تبعیت کرده و با بررسی های لازم به انتخاب سهام مورد نظر بپردازید تا بتوانید در مدت زمان طولانی به سودهای شیرین دست پیدا کنید.

همان طور که ملاحظه فرمودید بازار بورس و فرابورس با توجه به تمامی تفاوت هایی که بین آن ها برقرار است می توانند در نهایت به یکدیگر مرتبط شوند و در این صورت پس از گذشت مدت زمانی می توانید با سرمایه گذاری مناسب بر روی یک شرکت فرابورسی به نتایج بسیار درخشانی دست پیدا کنید. (26)

زمانی که یک شرکت فرابورسی بتواند پس از گذشت مدت زمانی فعالیت های خود را به خوبی انجام دهد و به نتایج درخشان دست پیدا کند می تواند به بازار اول بورس نیز راه پیدا کند. در این بین انتخاب شما بسیار مهم است که بتوانید شرکتی را برای سرمایه گذاری خود انتخاب کنید که در این دسته قرار گیرد. البته در برخی مواقع نیز زمانی که عملکرد یک شرکت خوب نباشد از بازار خارج خواهد شد.

پس می توان با جمع آوری اطلاعات مناسب و لازم در این زمینه و انجام تحقیقات به جهت سرمایه گذاری شرکتی را انتخاب کنید که می تواند آینده ای درخشان را داشته باشد، زیرا هر چه شرکت مد نظر عملکرد خوبی داشته باشد به بازار بورس راه پیدا کرده و در این صورت شما نیز می توانید به سودهای بسیاری دست پیدا کنید.

پی نوشتها