آشنایی با مفاهیم و اصطلاحات مالی، سرمایه گذاری، بورس و بازار سرمایه

بورس و فرابورس از جمله بازارهای پر طرفدار هستند که امروزه افراد زیادی تمایل دارند در آن ها سرمایه گذاری کنند. در اینجا می توانید با تاریخچه پیدایش بورس آشنا شوید و اصلاحات مهم در بورس را بشناسید. انواع نماد بورس و فرایند ورود به بورس در اینجا مورد بررسی قرار می گیرد. همچنین می توانید تمام مطالب کلیدی و اصطلاحات رایج را درباره بورس یاد بگیرید و در معاملات بورس با بینش بهتری اقدام به خرید و فروش سهام نمایید. در این بازار هر چه با اطلاعات بیشتری ورود پیدا کنید، می توانید تصمیمات سنجیده تری بگیرید و احتمال سودآوری خود را نیز افزایش می دهید. بنابراین افرادی که قصد سرمایه گذاری در بورس را دارند، می توانند کلیه مطالب کلیدی در این بازار را با مطالعه این مقاله به دست بیاورند.

جمعه، 21 شهريور 1399

تخمین زمان مطالعه:

نویسنده : تحریریه راسخون

موارد بیشتر برای شما

آشنایی با مفاهیم و اصطلاحات مالی

بورس یک واژه فرانسوی به معنای کیف پول است. در قرن پانزدهم میلادی، بازرگانان در شمال غربی بلژیک در شهر بوروژ در روبروری خانه شخصی به نام واندر بورس گرد هم جمع می شدند و با حراج کردن جنس های خود، آن ها را به فروش می رساند و افرادی که نیاز داشتند نیز آن ها را خریداری می کردند. به همین دلیل به مکانی هایی که مردم اجناس خود را در آن جا حراج می کردند؛ بورس می گفتند.

این روند به مرور زمان دچار تغییر شکل شد و تاجران، بازرگانان، دلال ها و صرافان به این بازار روی آوردند و در آن به معامله پرداختند. به تدریج مکان های مسقف به شکل تالار برای این کار در نظر گرفته شد و افراد برای خرید و فروش و معامله به این تالارها مراجعه می کردند. بازرگانان برای کاهش ریسک های مالی خود تمایل داشتند که با چند نفر شریک شوند و به مرور زمان این کار باعث تشکیل شرکت های سهامی شد.

شرکت سهامی «ماسکوی» اولین شرکت سهامی در روسیه بود که در سال 1553 میلادی آغاز به کار کرد. برای گسترش تجارت نیاز به شرکای گسترده تری بود که تا وسعت کار بیشتر شود. برای این کار مراکزی به نام بورس ایجاد شد که شرکت ها می توانستند در آنجا سهام خود را به فروش بگذراند و سرمایه گذار و شریک بیشتری را به دست بیاورند. این موضوع گسترش پیدا کرد و اولین بورس در جهان در شهر آمستردام ایجاد شد.

در ایران نیز در سال 1315 شمسی مطالعات بورس انجام شد و در نهایت در سال 1345 قانون تشکیل بورس تصویب گردید و از سال 1346 بورس در ایران شروع به فعالیت کرد. (1)

اصطلاحات رایج بورس کدامند؟

در بورس اصطلاحات مختلفی وجود دارد که افراد با آن سر و کار دارند و این اصطلاحات را زیاد می شنوند. اصلاحاتی مانند شاخص بورس، شاخص کل، شاخص قیمت، کد بورسی و غیره که در ادامه برخی از این اصطلاحات رایج در بورس را تعریف می کنیم.

شاخص بورس

شاخص بورس در واقع یک عدد است که با استفاده از آن، روند افت و یا رشد بازار بورس مشخص می شود و وضعیت کلی بورس نشان داده می شود. در شاخص کل بورس، سطح سود سهام شرکت ها و سطح قیمت نمایش داده می شود. شاخص قیمت بورس نیز روند عمومی قیمت سهام را نمایش می دهد. (2)

کد بورس

کد بورسی یا کد سهامداری برای ورود به بازار بورس ضروری است. این کد برای هر شخص انحصاری است و ساختار آن از حروف نام خانوادگی شخص و چند حروف تصادفی تشکیل می شود. با ارائه مدارک شناسایی به کارگزاری های بورس می توان کد بورسی را دریافت کرد و وارد بازار بورس شد.

بازار بورس

بازار بورس فضایی برای خرید و فروش اوراق بهادار و سهام است که افراد با سرمایه گذاری در آن می توانند درآمد و سود خوبی را کسب کنند و در رونق اقتصادی کشور خود موثر واقع شوند. از جذابیت های این بازار این است که می تواند سرمایه را در مقابل تورم حفظ کند و سودآوری خوبی را برای سهام داران و سرمایه گذاران به ارمغان بیاورد. (2)

بازار فرابورس

در بازار فرابورس شرکت های کوچک می توانند به آسانی سهام شرکت خود را عرضه کنند و فرآیند بورس را راحت تر طی نمایند. در فرابورس، خرید و فروش و پذیرش آسان تر انجام می شود. در واقع فرابورس فرصتی است برای شرکت های نوپا و کوچک تا بتوانند وارد این بازار سودآور شوند.

معرفی انواع بورس در ایران

انواع بورس در ایران شامل بورس کالا، بورس اوراق بهادار و بورس انرژی است؛ در بسیاری از کشورهای دیگر، بورس ارز نیز وجود دارد. برخی از منابع، بازار فرابورس را نیز جزء انواع بورس به شمار می آورند که در ادامه به تعریف هریک از آن ها می پردازیم.

بورس کالا

در بورس کالا، برخی کالاهای خاص تحت روش های تعریف شده ای معامله می شوند. در این بازار، تولیدکنندگان می توانند کالای خود را عرضه نمایند. بعد از عرضه کالا، فرایند قیمت گذاری به وسیله کارشناسان انجام می شود و در نهایت کالا به خریداران عرضه می گردد. بورس کالا مربوط به کالاهایی مانند انواع فلز و یا مواد غذایی مثل برنج و غیره است. روند بورس کالا توسط نهادهای تنظیم بازار نظارت می شود تا قیمت ها و همچنین فرایند خرید و فروش کاملا سنجیده انجام شود. علاوه بر این، با وجود بورس کالا، ریسک تولیدکنندگان کمتر می شود. در بورس کالا، تسویه کالا و پرداخت وجه کاملا ایمن انجام می شود و افراد با اطمینان کامل می توانند معاملات خود را انجام دهند. (3)

بورس اوراق بهادار

اوراق بهادار در واقع برگه ها و اسنادی هستند که ارزش مالی دارند. سهام عادی و سهام ممتاز جزء اوراق بهادار محسوب می شوند. به طور کلی در بازار سرمایه، اوراق صاحبان سهام، اوراق مشتقه و اوراق بدهی را جزء انواع اوراق بهادار به حساب می آورند. اوراق صاحبان سهام شامل سهام با نام و یا بی نام می شود که یک شرکت آن ها را برای سرمایه گذاری عرضه می کند. سرمایه گذار به اندازه سهام خود دارای حق و حقوق و یا سود می شود.

اوراق مشتقه اوراقی است که ارزش خود را از کالا و یا دارایی معامله شده می گیرد. اوراق بدهی نیز نوعی از اوراق بهادار است که برای تامین مالی شرکت ها ارائه می شود و در دو نوع شرکتی و دولتی وجود دارد. بورس اوراق بهادار از معافیت مالیاتی برخوردار است که این موضوع یک مزیت برای سهامداران محسوب می شود. (3)

بورس انرژی

بورس انرژی مربوط به حامل های انرژی مانند برق، گاز، نفت و مشتفات نفتی و زغال سنگ است. در بورس انرژی دو بازار وجود دارد که تحت عنوان بازار مشتقه و بازار فعال فیزیکی شناخته می شوند. معمولا پالایشگاه ها و پتروشیمی ها و نیروگاه ها جزء عرضه کنندگان بورس انرژی هستند.

بورس ارز

بورس ارز به معنای معامله ارزها با یکدیگر است. ارزش گذاری بر روی ارز در مقایسه با سایر ارزها انجام می شود. این بازار در هر لحظه تغییر می کند و ممکن است در هر لحظه قیمت ارز روند صعودی و یا نزولی پیدا کند. معمولا صادر کنندگان و وارد کنندگان بیشتر به این بازار تمایل دارند. (3)

منظور از شاخص بورس چیست؟

شاخص بورس نشان دهنده میانگین قیمت سهام های موجود در بورس است. هر چه قدر قیمت سهام ها افزایش داشته باشد، شاخص بورس نیز رو به رشد می شود. در بورس برای بررسی و تجزیه و تحلیل وضعیت بورس از شاخص استفاده می شود. شاخص بورس تهران از مجموع افزایش قیمت سهام و سود نقدی مربوط به شرکت های بورسی به دست می آید.

شاخص بورس تهران

در شاخص بورس تهران هم قیمت سهام و هم سود تقسیم شده شرکت ها مورد محاسبه قرار می گیرد. تغییراتی که در شاخص بورس تهران رخ می دهد نشان دهنده میانگین بازده سرمایه گذاران است.

معرفی شاخص هم وزن

شاخص هم وزن به هر شرکت یک وزن یکسان اختصاص می دهد تا در هنگام محاسبات، بزرگ بودن و یا کوچک بودن شرکت ها مورد توجه قرار نگیرد. با این شاخص دیگر اهمیتی ندارد که یک شرکت تازه وارد بورس شده و یا یک شرکت باسابقه و بزرگ بوده است بلکه همه شرکت ها یک وزن دارند. در صورتی که این شاخص مثبت شود، نشان می دهد که تعداد شرکت ها در بورس نیز مثبت است.

معرفی شاخص صنعت

شاخص صنعت مربوط به بخش صنعت است و میانگین تغییرات قیمت سهام در این حوزه را نشان می دهد. شرکت های صنعتی مانند شرکت های خودروسازی در این زمینه معرفی می شوند. این شاخص همانند شاخص کل قیمت محاسبه می شود. (4)

آشنایی با نماد بورس

نماد بورس در واقع نام شرکت های حاضر در بورس است که به طور اختصاری از آن ها گرفته شده است. حرف اول این نام اختصاری و یا نماد، بیانگر صنعت مورد نظر است. حرف دوم در نماد بورس، مربوط به نام اصلی شرکت مورد نظر است. شرکت مورد نظر با استفاده از این نمادهای بورسی به طور مختصر برای افراد و سهامداران مشخص می شود. در قسمت دیده بان بازار، در سایت tsetmc.com تمامی نمادهای بورس قابل مشاهده هستند. به عنوان مثال حرف «غ» بیانگر محصولات غذایی است. حرف «و» بیانگر موسسات مالی و بانک ها و حرف «ف» نیز بیانگر فلزات است و نشان دهنده شرکت هایی است که در این حوزه فعالیت دارند.

منظور از عرضه اولیه در بازار بورس چیست؟

در اولین روزی که درصد معینی از سهام یک شرکت برای اولین بار در بورس عرضه می شود، عرضه اولیه اتفاق می افتد. عرضه های اولیه معمولا سودآور هستند و به افرادی که به تازگی وارد بازار بورس می شوند توصیه می شود که به سراغ خرید عرضه اولیه بروند. عرضه اولیه سهام ها به روش بوک بیلدینگ انجام می گیرد.

تا چندی پیش در روش بوک بیلدینگ، ابتدا یک بازه زمانی مشخص برای ثبت سفارش ایجاد می شد. قیمت سهام نیز در بازه مشخصی تعیین می گردید و حداکثر سهامی که سرمایه گذار می تواند خریداری کند نیز تعیین می شد. اما اخیرا تغییری در آن ایجاد شد به این معنی که اولویت زمانی اهمیتی ندارد.

تمامی افرادی که دارای کد بورسی هستند می توانند عرضه اولیه سهام شرکت ها را خریداری کنند. برای خرید عرضه اولیه باید زمانی که تاریخ عرضه اولیه سهام اعلام شد در همان روز در ساعت 10 صبح وارد سایت شوید و اطلاعات عرضه اولیه را از پیام های ناظر بازار به دست بیاورید. سپس می توانید با توجه به موجودی حساب خود در کارگزاری، اقدام به ارسال سفارش خود نموده و در نهایت در همان روز، می توانید موجودی سهام خود را مشاهده و بررسی کنید. (5)

سجام چیست؟

سجام از عبارت «سامانه جامع ثبت اطلاعات مشتریان» گرفته شده است. کسانی که قصد ورود به بازار بورس را دارند باید در سامانه سجام ثبت نام کنند و احراز هویت شوند. با استفاده از این سامانه تمامی اطلاعات شخص مانند اطلاعات شناسنامه ایی، شماره حساب بانکی، شماره تماس، آدرس و... ثبت می شود. با این سامانه مراحل اداری کمتر می شود و اطلاعات افراد به طور دقیق ثبت می گردد.

برای ثبت نام در سامانه سجام، اطلاعات فرد در سایت sejam.ir ثبت می شود. با استفاده از یک اپلیکیشن به نام سیگنال، روند احراز هویت انجام می شود و در پایان کد بورسی صادر می گردد. با دریافت کد بورسی می توان به دنیای بورس وارد شد و اقدام به خرید و فروش سهام کرد.

آشنایی با مفهوم کارگزاری در بورس

کارگزاری بورس به عنوان یک واسطه میان سازمان بورس و سرمایه گذار محسوب می شود که مجوزهای لازم را از سازمان بورس و اوراق بهادار دریافت کرده است. کارگزاری به نمایندگی مشتریان، عملیات خرید و یا فروش سهام را انجام می دهد. بنابراین برای اینکه وارد دنیای بورس شوید باید به یک کارگزاری بورس مراجعه کنید. توجه داشته باشید که کارگزاری حتما مجوزهای لازم را از سازمان بورس اخذ کرده باشد. در کارگزاری بورس برخی از فرم های مربوط به ثبت نام در بورس در اختیار مشتریان قرار می گیرد که افراد باید اطلاعات خود را در آن ها وارد کنند.

با تکمیل فرم ها و ثبت نام در سامانه سجام، مراحل ورود به بازار بورس انجام می شود. با وجود سامانه معاملات آنلاین، کارگزاری می تواند به نمایندگی از مشتری، معامله را انجام دهد و فرایند خرید و یا فروش سهام و یا سایر اوراق بهادار را تکمیل و به پایان برساند.

در پایان این مبحث باید گفت با آشنایی با دنیای بورس و الزامات این بازار می توانید آگاهانه تر به بازار بورس وارد شوید و در این زمینه تجربه کسب کنید. هر چه بیشتر با مفاهیم این بازار آشنایی پیدا کنید، ابهامات و پیچیدگی های آن کاهش می یابد و به تدریج می توانید به یک فرد خبره در حوزه سرمایه گذاری در بازار بورس تبدیل شوید.

همه چیز درباره مفاهیم سهام و سهام داری در بازار بورس

بازار بورس جزء بازارهای سازنده محسوب می شود که در رونق اقتصادی کشورها اثر بسزایی دارد. این بازار در سایر کشورها طرفداران زیادی دارد و مردم علاقمند که در آن سرمایه گذاری نمایند اما در کشور ما بازار بورس به خوبی معرفی نشده بود و افراد شناخت کافی از آن نداشتند. در سال های اخیر سرمایه گذاری در این بازار با استقبال بی نظیری مواجه شده است.

به طوری که ورود به بازار بورس با آگاهی کامل می تواند سود آوری زیادی را برای سرمایه گذاران به همراه داشته باشد. در ادامه می توانید با مفاهیم پایه و پیشرفته بورس آشنایی کافی را پیدا کنید و در این بازار آگاهانه تر اقدام به خرید و فروش نمایید و سود بسیار خوبی را از سرمایه گذاری خود به دست بیاورید.

سهام در بورس به چه معنی است؟

سهام در واقع قسمت یا سهمی از سرمایه یک شرکت محسوب می شود که شامل سه نوع مختلف تحت عنوان سهام با نام، سهام بی نام و سهام ممتاز است. سهام با نام، همان طور که از اسمش مشخص است، همراه با نام دارنده سهام است و مشخصات دارنده آن معلوم است. نام دارنده این سهام باید در دفتر ثبت سهام درج گردد.

در حالی که در سهام بی نام، نام دارنده سهام در دفتر ثبت سهام ثبت نخواهد شد. در واقع شخصی که دارنده این سهام است، مالک آن محسوب می شود. در سهام ممتاز، پرداخت سود ارجحیت بیشتری نسبت به سهام عادی دارد. همچنین به سهام ممتاز، سود بیشتری تعلق می گیرد. (6)

به چه کسی در دنیای بورس، سهامدار می گویند؟

سهامدار کسی است که سهمی از یک شرکت را دارد و در میزان سود و یا زیان آن شریک است. در واقع مالک سهام را سهامدار می گویند که حدود مسئولیتش محدود است و به اندازه میزان سهمی که از شرکت دارد، می تواند از آن بهره ببرد.

چند نوع بورس وجود دارد؟

سه نوع بورس وجود دارد. بورس اوراق بهادار، بورس کالا و فرابورس جزء انواع بورس هستند. در بورس اوراق بهادار سرمایه گذاری و معامله در مورد اوراق بهادار ارائه می شود. در صورتی که در بازار بورس، کالا مورد معامله قرار بگیرد، بورس کالا انجام گرفته است.

در این حالت کالا به خریداران عرضه می گردد. فرابورس نیز شرایط معامله ساده تری را فراهم می کند تا خرید و فروش سهام و یا اوراق بهادار راحت تر صورت گیرد.

شرکت هایی که شرایط حضور در بورس اوراق بهادار را ندارند با استفاده از فرابورس سازماندهی خواهند شد. شرکت هایی که در فرابورس هستند، مشمول 10 درصد معافیت مالیاتی هستند. (6)

مفهوم بازار اولیه و بازار ثانویه در بورس چیست؟

بازار اولیه در واقع بازاری است که برای اولین بار سهام شرکت در آن عرضه می گردد. بازار ثانویه بازاری است که سهام شرکت بورسی بعد از خرید و فروش در بازار اولیه، وارد آن می شود. به عبارت دیگر بعد از اینکه سهام در بازار اولیه عرضه شد، امکان معامله آن در بازار ثانویه فراهم می گردد. (7)

منظور از سهامدار عمده چیست؟

در صورتی که بیشتر از یک درصد از سهام یک شرکت در اختیار فردی باشد، آن شخص جزء سهامداران عمده در آن شرکت محسوب می شود؛ شخصی که سهامدار عمده محسوب می شود به معنای هیئت مدیره آن شرکت نیست.

دامنه نوسان در بورس چیست؟

دامنه نوسان در بورس مربوط به نوسانات قیمت در طول روز است. از پایین ترین قیمت تا بالاترین قیمت، میزان دامنه ایی است که سهم می تواند در آن دامنه، نوسان قیمت داشته باشد. وجود دامنه نوسان باعث می شود که تلاطم بازار کاهش یابد و سرمایه گذاران حفظ گردند؛ همچنین دستکاری قیمت ها کاهش یابد.(7)

انواع وضعیت در بورس کدامند؟

وضعیت نمادها در بورس به چهار حالت زیر تقسیم بندی می شود و هر نمادی در یکی از این چهار وضعیت قرار دارد:

وضعیت مجاز

در وضعیت مجاز همان طور که از اسمش پیداست، هر گونه خرید و یا فروش سهم مجاز است و سهامداران می توانند اقدام به خرید و یا فروش سهم خود کنند.

وضعیت مجاز- محفوظ

در وضعیت مجاز – محفوظ در واقع سهم بسته شده است و خرید و فروش سهم انجام نمی گیرد اما می توان سفارشات مورد نظر را ارسال کرد. در این حالت باید ناظر بازار، معامله را تایید کند. تا موقعی که سهم دوباره بازگشایی شود، وضعیت در حالت مجاز – محفوظ قرار می گیرد. (8)

وضعیت ممنوع

در وضعیت ممنوع، خرید و یا فروش سهام ممنوع است. بعد از اینکه وضعیت مجاز شود می توان خرید و فروش را انجام داد.

وضعیت ممنوع – متوقف

در وضعیت ممنوع – متوقف، سهم بسته می شود و این حالت تا مدتی ادامه می یابد. تا زمانی که این وضعیت وجود داشته باشد نمی توان خرید و یا فروش سهم انجام داد. (8)

صف خرید سهام چیست؟

وقتی که برای خرید سهام رقابت وجود داشته باشد، سفارش های خرید در صف خرید قرار می گیرند. اگر تعداد سهام در این صف زیاد باشد، صف طولانی می شود. در این حالت تقاضا بیش از عرضه شده است و این موضوع باعث می شود صف خرید شکل بگیرد. (8)

صف فروش سهام چیست؟

وقتی که هیچ خریداری برای سفارشات فروش وجود نداشته باشد و با توجه به پایین ترین حد مجاز نوسان قیمت خریداری نباشد، این موضوع باعث می شود که صف فروش برای سهام ایجاد شود. (8)

مفهوم سبد گردانی چیست؟

سبد گردانی فرآیندی است که با استفاده از آن دارایی هایی که متعلق به سرمایه گذار است، چیدمان می شود و زمان خرید و فروش دارایی و یا میزان دارایی سرمایه گذار به وسیله سبد گردان تعیین می گردد. (9)

سهام شناور در بورس چیست؟

نام دیگر سهام شناور، سهام آزاد است؛ این سهام به طور آزادانه می تواند بین مردم خرید و فروش شود. این سهام در واقع قسمتی از سهام شرکت محسوب می شود که آماده فروش آن هستند. اگر یک شرکت بخواهد میزان شناوری را افزایش دهد برای افزایش قیمت باید سرمایه بیشتری را نیز مهیا کند. برای افراد تازه کار، سرمایه گذاری بر روی شرکت هایی با شناوری متعادل؛ مناسب تر به نظر می رسد به این دلیل که از ریسک کمتری برخوردار است. (9)

عرضه اولیه در بورس چیست؟

هنگامی که یک شرکت برای اولین بار سهام خود را به عموم عرضه کند، عرضه اولیه یا IPO اتفاق می افتد. عرضه های اولیه معمولا معاف از مالیات هستند و موجب افزایش سرمایه می شوند. اطلاعات این نوع سهام ها کاملا شفاف است و جزئیات سهام به سرمایه گذار داده می شود. افرادی که سرمایه اندکی دارند می توانند با خرید عرضه اولیه شرکت های بورسی، وارد بازار بورس شوند. (10)

آربیتراژ در بورس به چه معنا است؟

آرابیتراژ به معنای سود احتمالی بعد از کسر هزینه های معامله است که ناشی از تفاوت قیمت بین دو بازار و یا چند بازار است. اگر عرضه یک کالای مشابه در دو قالب متفاوت در دو بازار مختلف انجام شود و قیمت های یکسانی نداشته باشند، سود آربیتراژ ایجاد می گردد. این سود سبب می شود که در دراز مدت قیمت ها منصفانه باقی بمانند. (10)

مفاهیم EPS و DPS و P/E در بورس چیست؟

EPS به معنای درآمد هر سهم است که از عبارت Earnings Per Share گرفته شده است. برای محاسبه EPS بعد از کسر میزان مالیات شرکت، باید کل درآمد شرکت را تقسیم بر تعداد سهام شرکت کنید. با این کار میزان درآمد هر سهم را به دست می آورید و EPS شکل می گیرد.

DPS به معنای بخشی از EPS است که بین سهامداران تقسیم خواهد شد و از عبارت Dividend Per Share گرفته شده است. میزان DPS برای شرکت های مختلف، متفاوت است. بعضی از شرکت ها تمام سود DPS را تقسیم نمی کنند و مقداری را در شرکت نگه می دارند تا در صورت نیاز از آن استفاده کنند. نکته مهم این است که هر کسی که سهامدار شرکت باشد، میزان سود DPS که از قبل تصویب شده است را دریافت می کند. شرکت ها حداکثر تا 8 ماه فرصت دارند که این سود را به سهامداران پرداخت نمایند. (10)

P/E از تقسیم قیمت بر درآمد هر سهم به دست می آید. در واقع قیمت تقسیم بر EPS می تواند نسبت P/E را محاسبه کند. با استفاده از P/E می توان میزان ارزش گذاری سهام را به دست آورد.

به عنوان مثال در صورتی که قیمت سهم از این P/E کمتر باشد، سهم مورد نظر قابلیت رشد دارد و ارزشمندی لازم را دارد. نسبت P/E شامل دو نوع است؛ P/E دنباله دار و P/E تحلیلی که در ادامه آن ها را تعریف می کنیم:

دنباله دار

برای محاسبه P/E دنباله دار باید میزان قیمت روز سهم مورد نظر بر سود آن تقسیم گردد؛ در واقع منظور از سود، همان EPS است. محاسبه P/E دنباله دار در واقع برآورد سهم به همان صورتی که در حال حاضر هست را به مخاطب نشان می دهد.

تحلیلی

برای محاسبه نسبت P/E تحلیلی باید مواردی مثل تورم، نرخ رشد سود، میزان سود بانکی و غیره مورد بررسی قرار گیرد. بعد از محاسبه این موارد باید در سود تخمین زده شده برای سال آتی ضرب شود تا ارزش به دست آید. در واقع این محاسبه برای تحلیل سود آینده است؛ چیزی که انتظار می رود در آینده به دست بیاید. (10)

ضریب بتا در بورس به چه معنا است؟

ضریب بتا در واقع نشان دهنده میزان ریسکی است که سرمایه گذار با خرید آن سهام متحمل خواهد شد. بنابراین میزان نوسان نسبت به کل بازار را با ضریب بتا نمایش می دهند. هر چقدر بتا بیشتر از یک باشد، نوسان سرمایه گذاری بیشتر و هر چقدر بتا کمتر از یک باشد، نوسان سرمایه گذاری کمتر است. پس با بررسی ضریب بتا می توان از میزان ریسک سیستماتیک آگاه شد.

انواع قیمت سهام کدامند؟

انواع قیمت سهام شامل قیمت اسمی، قیمت بازار، قیمت دفتری و قیمت ذاتی است. قیمت اسمی قیمت استاندارد سهام است که برای بیشتر سهام ها یکسان است. قیمت بازار بر اساس فرآیند عرضه و تقاضا در بازار ثانویه تعیین می شود. قیمت دفتری با توجه به قیمت دارایی در دفاتر مالی ثبت شده تعیین می شود. قیمت ذاتی سهام نیز با توجه به عرضه و تقاضا، دارایی ها و جریان نقدی به دست می آید. با آشنایی با مفهوم انواع قیمت ها می توانید از ارزش سهام آگاهی بهتری پیدا کنید.

انواع روش های تحلیل در بازار سرمایه چیست؟

سه روش برای تحلیل در بازار سرمایه وجود دارد. اولین روش تحلیل تکنیکال است که با توجه به نمودار قیمت سهام انجام می شود و در آن تاریخچه قیمت مورد بررسی قرار می گیرد. دومین روش تحلیل بنیادی یا تحلیل فاندامنتال است. در این تحلیل با توجه به عوامل موثر اقتصادی، صورت های مالی مورد تجزیه و تحلیل قرار می گیرند. این تحلیل روابط علت و معلول را مورد سنجش قرار می دهد.

سومین روش تحلیل بازار سرمایه روش تئوری مدرن پورتفو است که به طور اختصار به آن MPT می گویند. این تئوری بر پایه نوسانات ریسک دارایی است. برای تحلیل بازار سرمایه می توان از این روش ها به صورت ترکیبی استفاده کرد و به تحلیل درست دست یافت. این سه روش می توانند بررسی و تجزیه و تحلیل را آسانتر نمایند. (10)

با مطالعه و بررسی مفاهیم بالا می توانید همه چیز در مورد بورس و همچنین سهام و سهامداری در بازار بورس را به طور شفاف یاد بگیرید. دانستن این مفاهیم کمک می کند که در بازار بورس حرفه ای تر شوید و در انجام معاملات خود آگاهانه تر رفتار نمایید. در بازار بورس با داشتن آگاهی می توان سرمایه خوبی را کسب کرد و در سازندگی کشور و رونق اقتصادی نیز سهیم شد.

سبد سهام، سبدی از جنس بازار بورس

برای ورود به هر حیطه ای، نخستین گام آشنایی با اصطلاحات رایج در آن حوزه است و هر فردی بخواهد در آن بستر فعالیت کند باید ابتدا به مفاهیم آن مسلط شود. اگر تا کنون وارد بازار سهام شده باشید و یا در رابطه با سرمایه گذاری در این بازار، توصیه هایی را شنیده باشید، به احتمال زیاد واژه پورتفولیو یا سبد سهام را بسیار شنیده اید. واژه ای که نخستین بار توسط فعالان بازار بورس و سهام در مدیریت و اقتصاد مطرح شد و ریشه در بازار سهام دارد.

سبد سهام یا پورتفولیو چیست؟

پورتفولیو یا سبد سهام به گروهی از دارایی های مالی مانند سهام، اوراق قرضه، اوراق مشارکت، کالا، ارز و معادل های وجوه نقد مانند سپرده های بانکی و سرمایه گذاری در صندوق های سرمایه گذاری مشترک و صندوق های قابل معامله گفته می شود. یک پورتفو همچنین می تواند شامل اوراق بهادار غیرقابل تجارت، مانند بورس های کالایی، سرمایه گذاری در املاک و مستغلات، هنر و سرمایه گذاری های خصوصی باشد.

پرتفولیو مستقیما توسط سرمایه گذاران و یا متخصصان عرصه مالی و مدیران پول اداره می شود. سرمایه گذاران باید یک سبد سرمایه گذاری مطابق با میزان تحمل ریسک و اهداف سرمایه گذاری بسازند. همچنین سرمایه گذاران می توانند سبدهای چندگانه مختلفی برای اهداف مختلف داشته باشند که همه این ها به اهداف فرد به عنوان یک سرمایه گذار بستگی دارد. (11)

تشکیل سبد سهام یعنی سرمایه گذار به جای سرمایه گذاری روی یک سهم، سرمایه خود را بین چندین سهم متفاوت تقسیم می کند تا باعث کاهش ریسک و افزایش سود شود. بنابراین ریسک به عنوان مؤثرترین عامل در تشکیل پورتفو شناخته می شود که در مفهوم سرمایه گذاری به معنای در خطر افتادن سرمایه شما است.

تحمل ریسک می تواند تحت تاثیر چندین عامل مختلف از جمله سن، اندازه نمونه، ثبات درآمد، قدرت مالی و خلق و خوی باشد. بنابراین تحمل ریسک یک سرمایه گذار می تواند تاثیر زیادی بر روی تعدادی از عوامل مختلف از جمله چارچوب زمانی سرمایه گذاری، اهداف سرمایه گذاری و اندازه واقعی سرمایه گذاری داشته باشد. (12)

ویژگی های یک پورتفوی کارآمد

یک پورتفولیوی کارآمد یک مجموعه خاص از دارایی های سرمایه گذاری است که بالاترین نرخ ممکن بازگشت را برای سطح خاصی از ریسک مطلوب ایجاد می کند. این مهم ترین ویژگی یک پورتفولیوی کارآمد است؛ با این حال، چندین عامل دیگر وجود دارند که هر نوع پورتفولیوی کارآمد باید داشته باشد:

انتظار بازگشت سرمایه

مهم ترین ویژگی یک پورتفولیوی کارآمد، بازده مورد انتظار برای سرمایه گذاری است. این نشان دهنده میزان ریسکی است که سرمایه گذار می خواهد در ازای بازگشت پول سرمایه گذاری خود بپذیرید که معمولا به نسبت نرخ بدون ریسک و تورم بیان می شود.

یک پورتفولیوی کارآمد، پورتفولیوی عاری از ریسک نیست. ریسک یکی از ویژگی های یک سبد کارآمد است. ریسک غیرسیستماتیک بیانگر ریسک های خاص مربوط به دارایی های فردی درون پورتفولیو است. هر سهام، اوراق قرضه شرکتی، امنیت دولتی و کالا خطرات خاص خود را دارد.

ویژگی اساسی دیگر یک پورتفولیوی کارآمد، نقدینگی آن است. این ویژگی به سرعتی که در آن پورتفولیو می تواند به پول نقد تبدیل شود، اشاره می کند. الزامات نقدینگی باید به طور منطقی با شرایط خاص سرمایه گذار مرتبط باشد. اگر سرمایه گذار از سبد سهام کسب درآمد می کند به شدت لازم است دارای نقدینگی باشد اما اگر هدف سرمایه گذار ایجاد ثروت برای بازنشستگی در آینده باشد، مجبور نیست در کوتاه مدت نقدینگی داشته باشد. (13)

کاربرد سبد سهام چیست؟

سرمایه گذاری زمانی اتفاق می افتد که تمایل داریم از منابع مادی و پول خود کسب سود کنیم و بنابراین تصمیماتی می گیریم که نتیجه آن کسب بازده زیاد با قبول ریسک متناسب باشد. از آنجا که پیش بینی دقیق سود یا زیان در بازار سرمایه امکان پذیر نیست، عاقلانه ترین تصمیم در خصوص سرمایه گذاری ایجاد یک سبد سرمایه با دارایی های متنوع است. بنابراین، منظور از ایجاد سبد سهام، مدیریت ریسک پورتفولیو است. یک برنامه مدیریت ریسک باید شامل قوانینی باشد که به شدت پی گیری می شوند.

تنوع پورتفولیو، نوسانات یک پورتفولیو را کاهش خواهد داد، زیرا همه مقوله های دارایی، صنایع و یا سهام با هم حرکت نمی کنند. با داشتن تنوعی از دارایی های غیر مرتبط، تقریباً می توان ریسک غیرسیستماتیک (ریسک خاص) را از بین ببرد.

به عبارت دیگر، با داشتن تعداد زیادی سرمایه گذاری در صنایع مختلف و شرکت ها، ریسک خاص صنعت و شرکت به حداقل می رسد. این امر، نوسانات پرتفو را کاهش می دهد، زیرا دارایی های مختلف باید در زمان های مختلف در حال افزایش و سقوط باشند. علاوه بر این، تنوع دارایی های غیر مرتبط به جای تک سهم شدن، می تواند میزان خسارت در بازار خرسی را کاهش دهد؛ حفظ سرمایه برای سرمایه گذاری در بازارهای گاوی.

بهینه سازی پورتفولیو را می توان از طریق متنوع سازی مناسب به دست آورد زیرا مدیر پورتفولیو می تواند در تعداد بیشتری از دارایی های ریسک (یعنی سهام) سرمایه گذاری کند بدون اینکه خطر بیشتری نسبت به آنچه در کل پورتفولیو برنامه ریزی شده، بپذیرد. البته باید این نکته را در نظر داشت که این امر نباید به صورتی انجام شود که سرمایه گذار، کنترل و مدیریت بر روی دارایی های خود را از دست بدهد. یک سبد سهام خوب، باید حداقل 3 و حداکثر 8 سهام غیر همگرا (از صنایع مختلف) داشته باشد. (14)

5 روش تشکیل سبد سهام

تشکیل سبد سهام سرمایه گذاران باید همواره دارای تنوع باشد چرا که تنوع بخشی در سرمایه گذاری عملی هوشمندانه است. سبد متنوع می تواند معیاری برای آزمودن توانایی های یک شخص برای مدیریت دارایی ها باشد.

1. سبد تهاجمی یا پرخطر

سبد تهاجمی، سبدی شامل سهامی با ریسک بالا و در نتیجه بازدهی بالا و حداکثر است. از آنجا که در این نوع سبد، سرمایه گذار می کوشد تا بازدهی بالاتری را نسبت به بازدهی میانگین بازار (شاخص کل) به دست آورد و به همین دلیل نیز حد بالایی از ریسک را تحمل می کند، به آن سبد تهاجمی می گویند.

سهام این سبد دارای ضریب بتای بالا است و بنابراین اثرپذیری بیشتری نسبت به نوسانات بازار ارز دارد.

2- سبد دفاعی (محتاطانه)

این نوع از سبد، معمولا شامل سهامی است که ضریب بتای چندان بالایی ندارند و نوسانات قیمت در آن ها معمولی است. هنگامی که بازار دچار نوسانات شدید ارزی شود، این بازار تغییری نمی کند زیرا ایزوله است.

سهام سبد دفاعی، معمولاً از وضعیت بنیادی قوی برخوردار بوده و از شرکت هایی خریداری می شود که محصول یا خدمات آن ها به صورت دائمی در یک بازه زمانی واحد، دارای تقاضای پیوسته و ثابت باشد. سهام محتاطانه و دفاعی، می توانند در خلال تمام سیکل های بازار خود را از ضرر و زیان های شدید و ضربه های منفی بازار در امان نگاه دارند.

3- سبد درآمدی

کسب بازدهی در این نوع سبد، از طریق سود تقسیمی هر سهم است. سهامدارانی که به دنبال تشکیل چنین سبدهایی هستند، می توانند سهام شرکت هایی که بر خلاف افت زیاد قیمت، همچنان دارای سیاست تقسیم سود به میزان بالا هستند را خریداری کنند.

این نوع شرکت ها علاوه بر فعالیت در ارائه خدمات، دارای سودسازی سرمایه نیز هستند که منجر به رشد قیمتی سهام آن ها می شود و سرمایه گذار می تواند از محل فروش سهام خود در قیمت های بالا نیز، سود مناسبی کسب کند.

4- سبد سوداگرانه یا سفته بازان

این نوع سبد دارای ریسک بسیار زیادی است و سرمایه گذار ریسک بالاتری را تقبل می کند. متخصصان و کارشناسان فعال توصیه می کنند بیش از 10 درصد از سرمایه خود را در این سبد سرمایه گذاری نکنید. مدیریت این نوع سبد، بیشتر بر اساس شایعات در مورد عرضه های عمومی اولیه یا سهام عادی است و وجود افراد بیشتر در گرداندن چنین سبدی باعث موفقیت بیشتر آن می شود. نام دیگر این نوع سرمایه گذاری، سفته بازی است و اگر در این نوع سبد، سهم درستی انتخاب کنید می توانید در مدت زمان کوتاهی سود زیادی به دست آورید.

5- سبد هیبریدی یا ترکیبی

این سبد سرمایه گذاری برای سهام نیست و ترکیبی از فعالیت اقتصادی در اوراق قرضه، بورس های کالایی، املاک و مستغلات و حتی سرمایه گذاری در زمینه هنر است. در این سبد، انعطاف پذیری زیاد است و یک راه خوب برای کسب درآمد از چنین سبدهایی، خرید اوراق قرضه با سررسیدهای مختلف است. بهتر است اقلام تشکیل دهنده چنین سبدی نسبت به یکدیگر همبستگی منفی داشته باشند.(15) و (16)

توصیه های لازم برای انتخاب یک سبد سهام مناسب

فعالان عرصه بورس و کسانی که قصد ورود به این بازار را دارند باید بدانند که تشکیل بهترین سبد سهام، نیازمند توجه به برخی از اصول و نکات مانند توزیع مناسب وزن سرمایه، توجه به شاخص بورس و بازارهای جهانی و همچنین شناسایی صنایع سودمند جهت سرمایه گذاری است. بر این اساس قبل از تشکیل بهترین سبد سهام توجه به نکات و روش های علمی و تجربی می تواند راهگشا در این زمینه باشد:

روی یک سهم سرمایه گذاری نکنید

نخستین و ساده ترین اصل سرمایه گذاری، تقسیم دارایی ها یا تشکیل سبدی از دارایی های متنوع است. تقسیم دارایی، ریسک سرمایه گذاری را کاهش می دهد. هر چه سبد سهام شما متنوع تر باشد، سرمایه گذاری مطلوب تر و با ریسک کمتری خواهید داشت، البته در این خصوص باید از قاعده ای منطقی پیروی کنید و نباید دارایی هایتان را آن قدر خرد کنید که کنترل سهم های مختلف را از دست بدهید! توزیع وزن سرمایه بر روی چند سهم به جای تک سهم شدن، نخستین گام در اصول تشکیل سبد سهام یا پرتفوی بورس است.

رصد دائمی شاخص بورس

اگر روش سرمایه گذاری مستقیم را به جای صندوق های سرمایه گذاری مشترک انتخاب کردید، باید حواستان به نکات زیادی باشد که ریسک فعالیت هایتان در بازار بورس را کم کنید و درعین حال بازدهی مطلوبی هم به دست آورید. یکی از این نکات مهم برای تشکیل بهترین سبد سهام و انتخاب سهم های پربازده، توجه به شاخص بورس است. تمام شاخص های بازار بورس در سایت tsetmc قابل مشاهده هستند. برای تحلیل سریع و آسان این اطلاعات، کافی است به دو متغیر مهم «شاخص کل» و «شاخص کل هم وزن» بیشتر توجه داشته باشید.

شاخص کل بیانگر تغییرات ارزش سهام شرکت های بزرگ و کوچک است که اندازه شرکت ها نیز در آن تأثیرگذار است اما شاخص کل هم وزن مربوط به تغییرات همه شرکت های بورسی است و تفاوت آن ها این است که نسبت به شاخص کل، اندازه همه شرکت ها به صورت مساوی دیده شده است.

توجه به بازارهای جهانی بورس

عده ای تصور می کنند آنچه در بازارهای جهانی بورس اتفاق می افتد تاثیر چندانی بر رویدادهای اقتصادی داخل کشور ندارد. اما این برداشت صحیح نیست و هنگام تشکیل بهترین سبد سهام، باید حواستان به اخبار و رویدادهای جهانی به ویژه در حوزه ای که سرمایه گذاری عمده انجام داده اید، باشد.

انتخاب صنایع پربازده

کارشناسان بورسی معتقدند تنها انتخاب گزیده ای از سهام شرکت های مختلف، ریسک سرمایه گذاری را کاهش نمی دهد. در واقع به جزء تشکیل سبد سهام و متنوع سازی دارایی ها، باید به صنعتی که در آن سرمایه گذاری می کنید هم توجه کنید. به عنوان مثال اگر تمام سبد سهام خود را از شرکت های فلزی انتخاب کنید، با هر اتفاق و یا اتخاذ سیاست جدیدی در حوزه صنایع فلزی، یقیناً ریسک بالایی در انتظارتان خواهد بود. اما اگر سهام شرکت های دیگر مانند پتروشیمی و صنایع مخابراتی را نیز تهیه کرده باشید، ریسک فعالیت های اقتصادی تان هم به طور چشم گیری کاهش خواهد یافت.

انتخاب شرکت های مناسب سرمایه گذاری

هیچ وقت نمی توان به قطعیت درباره اینکه چه شرکتی برای سرمایه گذاری مناسب است صحبت کرد؛ زیرا عوامل بسیار متعددی روی این مسئله تاثیر خواهند گذاشت.

برای افرادی که زمان و تخصص لازم مانند روش های تحلیل بازار سرمایه با تکیه بر تحلیل های تکنیکال یا بنیادی را ندارند بهتر است برای داشتن بهترین سبد سهام از صندوق های سرمایه گذاری یا شرکت های سبد گردان که در آن کارشناسان خبره به تحلیل انواع سهام می پردازند، استفاده کنند.

نداشتن تعصب نسبت به سهام شرکت ها

اینکه سهام یک شرکتی در چند سال اخیر همیشه سود آور بوده، دلیل کافی و مناسبی برای ادامه این روند در آینده نیست. بنابراین با تکیه به همین موضوع و بدون توجه به سایر روش های تحلیل علمی و فاکتورهای متعدد، خرید حجم زیادی از سهام شرکت مذکور ممکن است شما را در معرض ریسک بالایی قرار دهد.

توجه به شایعات و شایعه سازی ها

توجه به رسانه های معتبر برای خرید یا فروش سهم و انتخاب سهام شرکت های ارزنده بسیار مهم است؛ اما در این مسیر نباید به اخبار رسانه های غیر معتبر توجه کنید و در دام شایعات و پیام های غیرواقعی بیافتید.

برخی اوقات، افراد تأثیرگذار در بازار، پس از خرید سهام یک شرکت خاص، اقدام به خبرسازی و شایعه پراکنی می نمایند تا بازار را مطابق میل خود حرکت دهند، در چنین مواقعی تیزبینی و تکیه بر اخبار رسانه های معتبر و سایر ابزارهای تحلیل بازار بورس اهمیت بسیاری دارد. (17) و (18)

بازار سهام، بازاری مطمئن مانند سپرده بانکی نیست و سرمایه گذاری در آن همواره با درصدی ریسک مواجه است. بنابراین همواره باید این نکته را مد نظر داشته باشید که ممکن است تحلیل های شما درباره خرید سهام در این بازار درست از آب درنیاید. پس با پذیرش اشتباه های ممکن، سعی کنید دور از هرگونه احساس عمل کنید و در صورت عدم آگاهی از پیچیدگی های این بازار، با متخصصان و کارشناسان مشورت نمایید.

حد ضرر چیست و چگونه باید آن را در بازار بشناسیم؟

در بازار های مالی باید خیلی سریع دست به کار شویم، به خصوص هنگامی که بازار دچار افت می شود. از طرف دیگر برای بهره بردن از بیشترین میزان سود در یک دوره مالی باید خیلی سریع جلوی ضرر های سنگین را بگیریم. حد ضرر یکی از موارد به ظاهر ساده و کوچکی است که ممکن است توسط بسیاری از سرمایه گذاران جدی گرفته نشود، اما همین فاکتور ظاهر کوچک می تواند تغییرات بسیار بزرگی را در تجارت شما به ارمغان بیاورد، پس در ادامه با ما همراه باشید تا با حد ضرر و کاربرد های آن بیشتر آشنا شوید. (19)

حد ضرر چیست؟

حد ضرر ابزاری است که توسط معامله گران و سرمایه گذاران برای محدود کردن ضرر و کاهش قرار گرفتن در معرض خطر استفاده می شود. حد ضرر به مانند یک محافظ برای سپرده گذاران است و به سرمایه گذاران کمک می کند تا از دارایی های خودشان در بازارهای پر ریسک حفاظت بیشتری بکنند. با استفاده از حد ضرر یک سرمایه گذار حد مشخصی از ضرر را تعیین می کند، در صورتی که سهام مورد نظرش - که آن را از قبل خریداری کرده – به محدوده ضرر رسید، سهام را به فروش می رساند تا سرمایه گذار را از آن موقعیت تجاری، با کمترین ضرر ممکن خارج کند. به همین دلیل است که همه کارشناسان و متخصصان فعال در بازارهای بورس، حد ضرر را ابزاری بسیار مفید برای کاهش ضرر و متعاقباً کاهش چشمگیر میزان ریسک به حساب می آورند.

همانطور که گفتیم استفاده از حد ضرر توسط معامله گر بسیار مفید است، زیرا در صورتی که بازار به سمتی پیش برود که قرار باشد سهام خریداری شده توسط وی دچار نزول شود، زیان وارده به معامله گر را به حداقل می رساند. برای مثال سرمایه گذاری که یک سهم خاص را با قیمت ۲۵۰۰ تومان خریداری کرده است حد ضرر خود را برای این سهم روی قیمت ۲۰۰۰ تومان تنظیم می کند. با این کار در صورتی که سهم خریداری شده توسط وی دچار نزول قیمت شود، به محض رسیدن قیمت به ۲۰۰۰ تومان، سهم فروخته می شود تا سرمایه گذار بیشتر از ان بیش از این دچار زیان نگردد.

در واقع می توان گفت که استراتژی حد ضرر و زیان این سرمایه گذار را به ۵۰۰ تومان بابت هر سهم محدود می کند. به همین خاطر اگر قیمت سهام تا حد زیادی - مثلاً ۱۳۰۰ تومان - پایین بیاید سرمایه گذار بیشتر از ۵۰۰ تومان متضرر نخواهد شد. دقیقاً به همین دلیل است که سرمایه گذاران کارکشته و متخصصان فعال در حوزه بورس معتقدند که حد ضرر برای فرار کردن از افت های ناگهانی قیمت نقش بسیار حیاتی و مهمی را دارد و می تواند برای حفظ سرمایه ی شما مفید باشد.

حد ضرر می تواند برای فروش سهام در صورت رسیدن به یک مقدار مشخص از سود نیز مورد استفاده قرار بگیرد، به این گونه که اگر معامله گر سهامی را با قیمت ۲۰۰۰ تومان خریداری کرده باشد و حد ضرر «سود» را روی ۴۰۰۰ تومان تنظیم کرده باشد، با رسیدن قیمت سهام هزار تومان عملیات فروش سهم انجام می شود. در واقع با این کار معامله گر سرمایه خود را در برابر نوسان های احتمالی قیمت که پس از صعود قیمت اتفاق می افتند، حفظ می کند.

پس باید توجه داشته باشید که حد ضرر در بازارهای پرنوسان و بازار هایی که به سرعت در حال حرکت هستند می تواند بسیار نجات دهنده باشد، در عین حال باید از این نکته آگاهی داشته باشیم که در بعضی موارد ممکن است که حد ضرر به تنهایی از سرمایه ما محافظت نکند و شاید لازم باشد که ما فاکتورهای بیشتری را برای حفظ سرمایه گذاری خودمان و به حداکثر رساندن میزان سود و متعاقباً به حداقل رساندن زیان استفاده بکنیم. (20)

اهمیت تعیین حد ضرر

حد ضرر ما را در برابر نوسان های ناگهانی قیمت حفظ می کند. بسیاری از سرمایه گذاران حد ضرر را مختص سرمایه گذاری های کوتاه مدت می دانند اما جالب است بدانید که می توان از حد ضرر برای سرمایه گذاری های طولانی مدت هم استفاده کرد. جالب است بدانید که حد ضرر، احساساتی را که می توانند در تصمیم گیری های تجاری تأثیر بگذارند را از بین می برد.

از طرفی حد ضرر می تواند برای مواقعی که سرمایه گذار قادر به رصد بازار و ملاحظه ی موقعیت های تجاری نباشد بسیار مفید واقع شود، با این حال یک دلیل ویژه برای اهمیت بالای حد ضرر وجود دارد، این دلیل بسیار ساده است و آن هم این است که: «هیچ کسی نمی تواند آینده دقیق بازار بورس را به صورت کامل پیش بینی کند، فرقی هم ندارد سطح اطلاعاتی سرمایه گذار چقدر قوی یا ضعیف باشد.»

به همین دلیل بسیار ساده است که حد ضرر برای همه سرمایه گذاران می تواند مفید باشد و دلیل توصیه به استفاده از آن نیز همین است. (21)

همان طور که اشاره کردیم آینده بازار و قیمت های آینده برای هر معامله گری ناشناخته است، در واقع اگر بخواهیم به طور ساده بگوییم، هر تجارتی دارای مقداری از ریسک است. بازار بورس هم از این قاعده مستثنا نیست. ممکن است در یک بازه زمانی معامله معامله گران بورس بتوانند میزانی از سود را به دست آورند که بسیار خوب و قابل قبول باشد، اما مدیریت مالی آن ها به قدری ضعیف باشد که با چند اشتباه و غفلت کوچک و بزرگ، این سود و حتی بخشی از سرمایه خود را از دست بدهند.

همانطور که می دانید مدیریت نادرست سرمایه می تواند منجر به عواقب بسیار ناخوشایند و ضرر های مالی بشود. اهمیت حد ضرر همین جاست که مشخص می شود، چرا که حق ضرر می تواند نقشی حیاتی را در قطع شدن روند متضرر شدن شما در بازار بورس ایفا کند؛ در واقع حد ضرر شما را از شکست های بزرگ و ضرر های هنگفت نجات می دهد. (22)

در عین حال آگاهی از حد ضرر می تواند به شما کمک کند تا روانشناسی معاملاتی خود را مدیریت کنید و قدرت ریسک خود را بهبود دهید. از طریق حد ضرر معامله گران ترس خود را از عوامل ناشناخته و خطرات ناخواسته تا حد بسیار زیادی برطرف می کنند، در نتیجه آن ها می توانند در موقعیت های خاص سرمایه خودشان را بهتر مدیریت کنند. از همه مهمتر این است که وجود فاکتور حد ضرر می تواند به معامله گران در هنگام خرید کمک ویژه ای کند، چرا که تا حد زیادی ترس و اضطراب آن ها را از ضرر های سنگین کاهش می دهد. باید به این نکته هم توجه داشته باشید که این کاهش ترس و اضطراب برای پایداری و سوددهی در بازار الزامی است.

سایر مزیت های تعیین حد ضرر

علاوه بر محدود کردن زیان، یکی از مزیت های خوب حد ضرر جلوگیری از خواب سرمایه است. فعال شدن حد ضرر در یک معامله بورسی به معنای تثبیت قیمت پایانی سهم زیر قیمت حد ضرر است. یعنی بر اساس استراتژی خاص خودتان که از قبل آن را تعیین نموده اید، اگر قیمت سهمتان از حد ضررتان پایین تر رفت، بدون درنگ اقدام به فروش سهم می کنید.

همین خرید و فروش ها باعث می شوند تا سرمایه ی شما در گردش باشد و یکی از دلایل تاکید روی رعایت حد ضرر همین مورد است که خواب سرمایه ی شما در مدت زمانی طولانی را از بین می برد. البته باید توجه داشته باشید که ممکن است سهمی که شما حد ضرر را روی آن پیاده سازی کردید پس از یک دوره زمانی به قیمت بالایی برسد، یعنی قیمت آن به بالا به حد ضرر برگردد، اینجاست که یک تریدر یا معامله گر معمولی پیش خودش فکر می کند که شاید نیازی به رعایت استراتژی حد ضرر نباشد، اما اگر این نکته را پیش یک تریدر حرفه ای یک متخصص کارکشته مطرح کنید بدون شک به شما این پاسخ را می دهند که: «نباید این طور به قضیه نگاه کنید چرا که عدم رعایت حد ضرر ممکن بود باعث شود تا شما سرمایه خودتان را دچار خواب زیادی بکنید و این خواب سرمایه شمارا از دسترسی به سهم های دیگر و سودهای دیگر در بازار دور نگه می داشت.» این مورد را هم نباید فراموش کرد که شاید نگه داشتن سهم موجب شود تا در دراز مدت دوباره به قیمت های پایین بازگردد و این باعث می شود تا شما زیان بیشتری را تحمل کنید. (23)

دانش اولیه لازم برای تعیین و شناخت حد ضرر

بعضی از کارشناسان و متخصصان حوزه بورس معتقدند که حد ضرر به صورت تجربی محاسبه می گردد اما برخی دیگر روش های متعددی را برای محاسبه حد ضرر در معاملات به کار می برند. تعدادی از این روش ها با توجه به فاصله قیمتی سهام نسبت به لحظه خرید سهام مورد استفاده قرار می گیرند و تعدادی دیگر از روش ها نیز حد ضرر را توسط ابزارهای تحلیل تکنیکال و اندیکاتورها محاسبه می کنند. (24)

عوامل تاثیرگذار بر تعیین حد ضرر

کف قیمتی سهم

مولفه ی فیبوناچی

امواج الیوت مرتبط با سهم

الگوی های نموداری مانند سروشانه و کف دوقلو

وضعیت کلی بازار بورس

مقدار ریسک

میزان سرمایه

هدف از سرمایه گذاری

انتظارات سرمایه گذار از میزان سود سهم

تاریخچه نوسانات سهم

خصوصیات فردی و روحی سرمایه گذار در بازار سهام (25)

معرفی چند مورد از اصول تعیین حد ضرر

باید توجه داشته باشید که هیچ قانون خاصی برای تعیین حد ضرر وجود ندارد اما با این حال برای تعیین این فاکتور نکته های مهمی وجود دارد، در ادامه گزیده ای از این نکات را با هم مرور می کنیم:

با افزایش قیمت سهام باید حد ضرر را نیز به میزان متناسب با قیمت افزایش دهیم.
یکی از رایج ترین اشتباهات در بازار سرمایه و بورس تغییر حد ضرر بدون دلایل فنی و یا منطقی است. معامله گر نباید به بهانه کمتر شدن یا از بین رفتن زیان اقدام به تغییر یا حذف حد ضرر کند. البته ممکن است که این کار در برخی موارد موجب جبران و یا کاهش ضرر بشود اما اگر با دید بلندمدت به این کار نگاه کنیم، متوجه خواهیم شد که این کار استراتژی های سرمایه گذاری ما را به هم خواهد ریخت.

توجه داشته باشید که حد ضرر نباید بیشتر از ۱۰ درصد مبلغ خرید باشد. به طور کلی حد ضرر را نباید با فاصله های خیلی زیاد و یا خیلی کم نسبت به قیمت خرید تعیین کرد، چرا که اگر حد ضرر را در فاصله کوتاهی از قیمت خرید قرار دهید، در معاملات کوتاه مدت سهم شما خیلی زود فروخته خواهد شد و خروج نابهنگامی را از بازار خواهید داشت.
در نقطه مقابل اگر حد ضرر را در فاصله زیادی از قیمت خرید قرار دهید ممکن است هنگام افت سهام دچار زیان بیشتری بشوید، چرا که سهم شما دیرتر فروخته خواهد شد. پس با اندکی دقت متوجه می شویم که یافتن حد وسط هنگام تعیین حد ضرر، استراتژی هوشمندانه و بسیار خوبی است. (26)

دیدگاه یک سرمایه گذار نسبت به زمان برای تعیین حد ضرر اهمیت بسیار ویژه ای دارد تعیین حد برای معامله های کوتاه مدت به یک شکل است و برای معامله های بلندمدت به یک شکل دیگر. برای مثال در معاملات کوتاه مدت حد ضرر باید ۸ تا ۱۰ درصد زیر قیمت خرید سهام باشد و معاملات بلند مدت و میان مدت حد ضرر باید بین ۱۰ تا ۲۰ درصد پایین تر از قیمت خرید باشد. (27)

نباید این نکته را فراموش کرد که شکسته شدن مقاومت یک سهم روی تعیین حد ضرر تاثیر گذار است.
همیشه به حد ضرر تعیین شده توسط خودتان عمل کنید، حتی اگر پس از عمل کردن به حد ضرر سهم شما شروع به رشد کرد، ناراحت شوید و حتی تغییر دهید، چراکه شما مطابق با استراتژی خودتان پیش رفته اید.

برخی از افرادی که با دید فوق العاده بلندمدت سرمایه گذاری را در بازار سهام آغاز می کنند، اعتقادی به تعیین حد ضرر ندارند. شما هم اگر به وضعیت کاری و اهداف و چشم انداز شرکتی مطمئن هستید و قصد سرمایه گذاری در مدت زمان بیش از ۲۷۰ روز را دارید، می توانید حد ضرری را برای تجارتتان تعیین نکنید. (28)

نتیجه گیری و جمع بندی

برای موفقیت در هر حوزه ای از تجارت، باید اصول مهم و کاربردی آن را آموخت. چرا که بدون آگاهی از قواعد پیشرفت در یک تجارت شانس زیادی برای موفقیت نخواهیم داشت. در این مطلب سعی کردیم تا شما را با تاریخچه پیدایش بورس، اصلاحات مهم در بورس، انواع نماد بورس، مفهوم حد ضرر، اهمیت آن و نحوه ی استفاده از آن آشنا کنیم؛ چرا که ضرر های سنگین موجب دلزدگی و ناامیدی شما در بازار بورس می شوند و آشنایی با این مفاهیم و استراتژی های مرتبط با آن ها، کمک زیادی به کاهش ضرر های وارده به شما می کند. در پایان امیدواریم که این مطلب برای شما مفید بوده باشد و با بهترین آرزوها، روزهای پر سودی را در بازار بورس برای شما آرزومندیم.

پی نوشتها