آشنایی با مفاهیم و اصطلاحات مالی
بورس یک واژه فرانسوی به معنای کیف پول است. در قرن پانزدهم میلادی، بازرگانان در شمال غربی بلژیک در شهر بوروژ در روبروری خانه شخصی به نام واندر بورس گرد هم جمع می شدند و با حراج کردن جنس های خود، آن ها را به فروش می رساند و افرادی که نیاز داشتند نیز آن ها را خریداری می کردند. به همین دلیل به مکانی هایی که مردم اجناس خود را در آن جا حراج می کردند؛ بورس می گفتند.این روند به مرور زمان دچار تغییر شکل شد و تاجران، بازرگانان، دلال ها و صرافان به این بازار روی آوردند و در آن به معامله پرداختند. به تدریج مکان های مسقف به شکل تالار برای این کار در نظر گرفته شد و افراد برای خرید و فروش و معامله به این تالارها مراجعه می کردند. بازرگانان برای کاهش ریسک های مالی خود تمایل داشتند که با چند نفر شریک شوند و به مرور زمان این کار باعث تشکیل شرکت های سهامی شد.
.jpeg "آشنایی با مفاهیم و اصطلاحات مالی، سرمایه گذاری، بورس و بازار سرمایه")
شرکت سهامی «ماسکوی» اولین شرکت سهامی در روسیه بود که در سال 1553 میلادی آغاز به کار کرد. برای گسترش تجارت نیاز به شرکای گسترده تری بود که تا وسعت کار بیشتر شود. برای این کار مراکزی به نام بورس ایجاد شد که شرکت ها می توانستند در آنجا سهام خود را به فروش بگذراند و سرمایه گذار و شریک بیشتری را به دست بیاورند. این موضوع گسترش پیدا کرد و اولین بورس در جهان در شهر آمستردام ایجاد شد.
در ایران نیز در سال 1315 شمسی مطالعات بورس انجام شد و در نهایت در سال 1345 قانون تشکیل بورس تصویب گردید و از سال 1346 بورس در ایران شروع به فعالیت کرد. (1)
.jpeg "آشنایی با مفاهیم و اصطلاحات مالی، سرمایه گذاری، بورس و بازار سرمایه")
اصطلاحات رایج بورس کدامند؟
در بورس اصطلاحات مختلفی وجود دارد که افراد با آن سر و کار دارند و این اصطلاحات را زیاد می شنوند. اصلاحاتی مانند شاخص بورس، شاخص کل، شاخص قیمت، کد بورسی و غیره که در ادامه برخی از این اصطلاحات رایج در بورس را تعریف می کنیم.-
شاخص بورس
-
کد بورس
-
بازار بورس
-
بازار فرابورس
.jpeg "آشنایی با مفاهیم و اصطلاحات مالی، سرمایه گذاری، بورس و بازار سرمایه")
معرفی انواع بورس در ایران
انواع بورس در ایران شامل بورس کالا، بورس اوراق بهادار و بورس انرژی است؛ در بسیاری از کشورهای دیگر، بورس ارز نیز وجود دارد. برخی از منابع، بازار فرابورس را نیز جزء انواع بورس به شمار می آورند که در ادامه به تعریف هریک از آن ها می پردازیم.-
بورس کالا
-
بورس اوراق بهادار
اوراق مشتقه اوراقی است که ارزش خود را از کالا و یا دارایی معامله شده می گیرد. اوراق بدهی نیز نوعی از اوراق بهادار است که برای تامین مالی شرکت ها ارائه می شود و در دو نوع شرکتی و دولتی وجود دارد. بورس اوراق بهادار از معافیت مالیاتی برخوردار است که این موضوع یک مزیت برای سهامداران محسوب می شود. (3)
-
بورس انرژی
-
بورس ارز
.jpeg "آشنایی با مفاهیم و اصطلاحات مالی، سرمایه گذاری، بورس و بازار سرمایه")
منظور از شاخص بورس چیست؟
شاخص بورس نشان دهنده میانگین قیمت سهام های موجود در بورس است. هر چه قدر قیمت سهام ها افزایش داشته باشد، شاخص بورس نیز رو به رشد می شود. در بورس برای بررسی و تجزیه و تحلیل وضعیت بورس از شاخص استفاده می شود. شاخص بورس تهران از مجموع افزایش قیمت سهام و سود نقدی مربوط به شرکت های بورسی به دست می آید.-
شاخص بورس تهران
-
معرفی شاخص هم وزن
-
معرفی شاخص صنعت
آشنایی با نماد بورس
نماد بورس در واقع نام شرکت های حاضر در بورس است که به طور اختصاری از آن ها گرفته شده است. حرف اول این نام اختصاری و یا نماد، بیانگر صنعت مورد نظر است. حرف دوم در نماد بورس، مربوط به نام اصلی شرکت مورد نظر است. شرکت مورد نظر با استفاده از این نمادهای بورسی به طور مختصر برای افراد و سهامداران مشخص می شود. در قسمت دیده بان بازار، در سایت tsetmc.com تمامی نمادهای بورس قابل مشاهده هستند. به عنوان مثال حرف «غ» بیانگر محصولات غذایی است. حرف «و» بیانگر موسسات مالی و بانک ها و حرف «ف» نیز بیانگر فلزات است و نشان دهنده شرکت هایی است که در این حوزه فعالیت دارند.منظور از عرضه اولیه در بازار بورس چیست؟
در اولین روزی که درصد معینی از سهام یک شرکت برای اولین بار در بورس عرضه می شود، عرضه اولیه اتفاق می افتد. عرضه های اولیه معمولا سودآور هستند و به افرادی که به تازگی وارد بازار بورس می شوند توصیه می شود که به سراغ خرید عرضه اولیه بروند. عرضه اولیه سهام ها به روش بوک بیلدینگ انجام می گیرد.تا چندی پیش در روش بوک بیلدینگ، ابتدا یک بازه زمانی مشخص برای ثبت سفارش ایجاد می شد. قیمت سهام نیز در بازه مشخصی تعیین می گردید و حداکثر سهامی که سرمایه گذار می تواند خریداری کند نیز تعیین می شد. اما اخیرا تغییری در آن ایجاد شد به این معنی که اولویت زمانی اهمیتی ندارد.
تمامی افرادی که دارای کد بورسی هستند می توانند عرضه اولیه سهام شرکت ها را خریداری کنند. برای خرید عرضه اولیه باید زمانی که تاریخ عرضه اولیه سهام اعلام شد در همان روز در ساعت 10 صبح وارد سایت شوید و اطلاعات عرضه اولیه را از پیام های ناظر بازار به دست بیاورید. سپس می توانید با توجه به موجودی حساب خود در کارگزاری، اقدام به ارسال سفارش خود نموده و در نهایت در همان روز، می توانید موجودی سهام خود را مشاهده و بررسی کنید. (5)
.jpeg "آشنایی با مفاهیم و اصطلاحات مالی، سرمایه گذاری، بورس و بازار سرمایه")
سجام چیست؟
سجام از عبارت «سامانه جامع ثبت اطلاعات مشتریان» گرفته شده است. کسانی که قصد ورود به بازار بورس را دارند باید در سامانه سجام ثبت نام کنند و احراز هویت شوند. با استفاده از این سامانه تمامی اطلاعات شخص مانند اطلاعات شناسنامه ایی، شماره حساب بانکی، شماره تماس، آدرس و... ثبت می شود. با این سامانه مراحل اداری کمتر می شود و اطلاعات افراد به طور دقیق ثبت می گردد.برای ثبت نام در سامانه سجام، اطلاعات فرد در سایت sejam.ir ثبت می شود. با استفاده از یک اپلیکیشن به نام سیگنال، روند احراز هویت انجام می شود و در پایان کد بورسی صادر می گردد. با دریافت کد بورسی می توان به دنیای بورس وارد شد و اقدام به خرید و فروش سهام کرد.
آشنایی با مفهوم کارگزاری در بورس
کارگزاری بورس به عنوان یک واسطه میان سازمان بورس و سرمایه گذار محسوب می شود که مجوزهای لازم را از سازمان بورس و اوراق بهادار دریافت کرده است. کارگزاری به نمایندگی مشتریان، عملیات خرید و یا فروش سهام را انجام می دهد. بنابراین برای اینکه وارد دنیای بورس شوید باید به یک کارگزاری بورس مراجعه کنید. توجه داشته باشید که کارگزاری حتما مجوزهای لازم را از سازمان بورس اخذ کرده باشد. در کارگزاری بورس برخی از فرم های مربوط به ثبت نام در بورس در اختیار مشتریان قرار می گیرد که افراد باید اطلاعات خود را در آن ها وارد کنند.با تکمیل فرم ها و ثبت نام در سامانه سجام، مراحل ورود به بازار بورس انجام می شود. با وجود سامانه معاملات آنلاین، کارگزاری می تواند به نمایندگی از مشتری، معامله را انجام دهد و فرایند خرید و یا فروش سهام و یا سایر اوراق بهادار را تکمیل و به پایان برساند.
در پایان این مبحث باید گفت با آشنایی با دنیای بورس و الزامات این بازار می توانید آگاهانه تر به بازار بورس وارد شوید و در این زمینه تجربه کسب کنید. هر چه بیشتر با مفاهیم این بازار آشنایی پیدا کنید، ابهامات و پیچیدگی های آن کاهش می یابد و به تدریج می توانید به یک فرد خبره در حوزه سرمایه گذاری در بازار بورس تبدیل شوید.
همه چیز درباره مفاهیم سهام و سهام داری در بازار بورس
بازار بورس جزء بازارهای سازنده محسوب می شود که در رونق اقتصادی کشورها اثر بسزایی دارد. این بازار در سایر کشورها طرفداران زیادی دارد و مردم علاقمند که در آن سرمایه گذاری نمایند اما در کشور ما بازار بورس به خوبی معرفی نشده بود و افراد شناخت کافی از آن نداشتند. در سال های اخیر سرمایه گذاری در این بازار با استقبال بی نظیری مواجه شده است.به طوری که ورود به بازار بورس با آگاهی کامل می تواند سود آوری زیادی را برای سرمایه گذاران به همراه داشته باشد. در ادامه می توانید با مفاهیم پایه و پیشرفته بورس آشنایی کافی را پیدا کنید و در این بازار آگاهانه تر اقدام به خرید و فروش نمایید و سود بسیار خوبی را از سرمایه گذاری خود به دست بیاورید.
سهام در بورس به چه معنی است؟
سهام در واقع قسمت یا سهمی از سرمایه یک شرکت محسوب می شود که شامل سه نوع مختلف تحت عنوان سهام با نام، سهام بی نام و سهام ممتاز است. سهام با نام، همان طور که از اسمش مشخص است، همراه با نام دارنده سهام است و مشخصات دارنده آن معلوم است. نام دارنده این سهام باید در دفتر ثبت سهام درج گردد.در حالی که در سهام بی نام، نام دارنده سهام در دفتر ثبت سهام ثبت نخواهد شد. در واقع شخصی که دارنده این سهام است، مالک آن محسوب می شود. در سهام ممتاز، پرداخت سود ارجحیت بیشتری نسبت به سهام عادی دارد. همچنین به سهام ممتاز، سود بیشتری تعلق می گیرد. (6)
.jpeg "آشنایی با مفاهیم و اصطلاحات مالی، سرمایه گذاری، بورس و بازار سرمایه")
به چه کسی در دنیای بورس، سهامدار می گویند؟
سهامدار کسی است که سهمی از یک شرکت را دارد و در میزان سود و یا زیان آن شریک است. در واقع مالک سهام را سهامدار می گویند که حدود مسئولیتش محدود است و به اندازه میزان سهمی که از شرکت دارد، می تواند از آن بهره ببرد.چند نوع بورس وجود دارد؟
سه نوع بورس وجود دارد. بورس اوراق بهادار، بورس کالا و فرابورس جزء انواع بورس هستند. در بورس اوراق بهادار سرمایه گذاری و معامله در مورد اوراق بهادار ارائه می شود. در صورتی که در بازار بورس، کالا مورد معامله قرار بگیرد، بورس کالا انجام گرفته است.در این حالت کالا به خریداران عرضه می گردد. فرابورس نیز شرایط معامله ساده تری را فراهم می کند تا خرید و فروش سهام و یا اوراق بهادار راحت تر صورت گیرد.
شرکت هایی که شرایط حضور در بورس اوراق بهادار را ندارند با استفاده از فرابورس سازماندهی خواهند شد. شرکت هایی که در فرابورس هستند، مشمول 10 درصد معافیت مالیاتی هستند. (6)
.jpeg "آشنایی با مفاهیم و اصطلاحات مالی، سرمایه گذاری، بورس و بازار سرمایه")
مفهوم بازار اولیه و بازار ثانویه در بورس چیست؟
بازار اولیه در واقع بازاری است که برای اولین بار سهام شرکت در آن عرضه می گردد. بازار ثانویه بازاری است که سهام شرکت بورسی بعد از خرید و فروش در بازار اولیه، وارد آن می شود. به عبارت دیگر بعد از اینکه سهام در بازار اولیه عرضه شد، امکان معامله آن در بازار ثانویه فراهم می گردد. (7)منظور از سهامدار عمده چیست؟
در صورتی که بیشتر از یک درصد از سهام یک شرکت در اختیار فردی باشد، آن شخص جزء سهامداران عمده در آن شرکت محسوب می شود؛ شخصی که سهامدار عمده محسوب می شود به معنای هیئت مدیره آن شرکت نیست.دامنه نوسان در بورس چیست؟
دامنه نوسان در بورس مربوط به نوسانات قیمت در طول روز است. از پایین ترین قیمت تا بالاترین قیمت، میزان دامنه ایی است که سهم می تواند در آن دامنه، نوسان قیمت داشته باشد. وجود دامنه نوسان باعث می شود که تلاطم بازار کاهش یابد و سرمایه گذاران حفظ گردند؛ همچنین دستکاری قیمت ها کاهش یابد.(7).png "آشنایی با مفاهیم و اصطلاحات مالی، سرمایه گذاری، بورس و بازار سرمایه")
انواع وضعیت در بورس کدامند؟
وضعیت نمادها در بورس به چهار حالت زیر تقسیم بندی می شود و هر نمادی در یکی از این چهار وضعیت قرار دارد:-
وضعیت مجاز
-
وضعیت مجاز- محفوظ
-
وضعیت ممنوع
-
وضعیت ممنوع – متوقف
صف خرید سهام چیست؟
وقتی که برای خرید سهام رقابت وجود داشته باشد، سفارش های خرید در صف خرید قرار می گیرند. اگر تعداد سهام در این صف زیاد باشد، صف طولانی می شود. در این حالت تقاضا بیش از عرضه شده است و این موضوع باعث می شود صف خرید شکل بگیرد. (8)صف فروش سهام چیست؟
وقتی که هیچ خریداری برای سفارشات فروش وجود نداشته باشد و با توجه به پایین ترین حد مجاز نوسان قیمت خریداری نباشد، این موضوع باعث می شود که صف فروش برای سهام ایجاد شود. (8).jpeg "آشنایی با مفاهیم و اصطلاحات مالی، سرمایه گذاری، بورس و بازار سرمایه")
مفهوم سبد گردانی چیست؟
سبد گردانی فرآیندی است که با استفاده از آن دارایی هایی که متعلق به سرمایه گذار است، چیدمان می شود و زمان خرید و فروش دارایی و یا میزان دارایی سرمایه گذار به وسیله سبد گردان تعیین می گردد. (9)سهام شناور در بورس چیست؟
نام دیگر سهام شناور، سهام آزاد است؛ این سهام به طور آزادانه می تواند بین مردم خرید و فروش شود. این سهام در واقع قسمتی از سهام شرکت محسوب می شود که آماده فروش آن هستند. اگر یک شرکت بخواهد میزان شناوری را افزایش دهد برای افزایش قیمت باید سرمایه بیشتری را نیز مهیا کند. برای افراد تازه کار، سرمایه گذاری بر روی شرکت هایی با شناوری متعادل؛ مناسب تر به نظر می رسد به این دلیل که از ریسک کمتری برخوردار است. (9)عرضه اولیه در بورس چیست؟
هنگامی که یک شرکت برای اولین بار سهام خود را به عموم عرضه کند، عرضه اولیه یا IPO اتفاق می افتد. عرضه های اولیه معمولا معاف از مالیات هستند و موجب افزایش سرمایه می شوند. اطلاعات این نوع سهام ها کاملا شفاف است و جزئیات سهام به سرمایه گذار داده می شود. افرادی که سرمایه اندکی دارند می توانند با خرید عرضه اولیه شرکت های بورسی، وارد بازار بورس شوند. (10)آربیتراژ در بورس به چه معنا است؟
آرابیتراژ به معنای سود احتمالی بعد از کسر هزینه های معامله است که ناشی از تفاوت قیمت بین دو بازار و یا چند بازار است. اگر عرضه یک کالای مشابه در دو قالب متفاوت در دو بازار مختلف انجام شود و قیمت های یکسانی نداشته باشند، سود آربیتراژ ایجاد می گردد. این سود سبب می شود که در دراز مدت قیمت ها منصفانه باقی بمانند. (10)مفاهیم EPS و DPS و P/E در بورس چیست؟
EPS به معنای درآمد هر سهم است که از عبارت Earnings Per Share گرفته شده است. برای محاسبه EPS بعد از کسر میزان مالیات شرکت، باید کل درآمد شرکت را تقسیم بر تعداد سهام شرکت کنید. با این کار میزان درآمد هر سهم را به دست می آورید و EPS شکل می گیرد..jpeg "آشنایی با مفاهیم و اصطلاحات مالی، سرمایه گذاری، بورس و بازار سرمایه")
به عنوان مثال در صورتی که قیمت سهم از این P/E کمتر باشد، سهم مورد نظر قابلیت رشد دارد و ارزشمندی لازم را دارد. نسبت P/E شامل دو نوع است؛ P/E دنباله دار و P/E تحلیلی که در ادامه آن ها را تعریف می کنیم:
-
دنباله دار
-
تحلیلی
.jpeg "آشنایی با مفاهیم و اصطلاحات مالی، سرمایه گذاری، بورس و بازار سرمایه")
ضریب بتا در بورس به چه معنا است؟
ضریب بتا در واقع نشان دهنده میزان ریسکی است که سرمایه گذار با خرید آن سهام متحمل خواهد شد. بنابراین میزان نوسان نسبت به کل بازار را با ضریب بتا نمایش می دهند. هر چقدر بتا بیشتر از یک باشد، نوسان سرمایه گذاری بیشتر و هر چقدر بتا کمتر از یک باشد، نوسان سرمایه گذاری کمتر است. پس با بررسی ضریب بتا می توان از میزان ریسک سیستماتیک آگاه شد.انواع قیمت سهام کدامند؟
انواع قیمت سهام شامل قیمت اسمی، قیمت بازار، قیمت دفتری و قیمت ذاتی است. قیمت اسمی قیمت استاندارد سهام است که برای بیشتر سهام ها یکسان است. قیمت بازار بر اساس فرآیند عرضه و تقاضا در بازار ثانویه تعیین می شود. قیمت دفتری با توجه به قیمت دارایی در دفاتر مالی ثبت شده تعیین می شود. قیمت ذاتی سهام نیز با توجه به عرضه و تقاضا، دارایی ها و جریان نقدی به دست می آید. با آشنایی با مفهوم انواع قیمت ها می توانید از ارزش سهام آگاهی بهتری پیدا کنید.انواع روش های تحلیل در بازار سرمایه چیست؟
سه روش برای تحلیل در بازار سرمایه وجود دارد. اولین روش تحلیل تکنیکال است که با توجه به نمودار قیمت سهام انجام می شود و در آن تاریخچه قیمت مورد بررسی قرار می گیرد. دومین روش تحلیل بنیادی یا تحلیل فاندامنتال است. در این تحلیل با توجه به عوامل موثر اقتصادی، صورت های مالی مورد تجزیه و تحلیل قرار می گیرند. این تحلیل روابط علت و معلول را مورد سنجش قرار می دهد.سومین روش تحلیل بازار سرمایه روش تئوری مدرن پورتفو است که به طور اختصار به آن MPT می گویند. این تئوری بر پایه نوسانات ریسک دارایی است. برای تحلیل بازار سرمایه می توان از این روش ها به صورت ترکیبی استفاده کرد و به تحلیل درست دست یافت. این سه روش می توانند بررسی و تجزیه و تحلیل را آسانتر نمایند. (10)
با مطالعه و بررسی مفاهیم بالا می توانید همه چیز در مورد بورس و همچنین سهام و سهامداری در بازار بورس را به طور شفاف یاد بگیرید. دانستن این مفاهیم کمک می کند که در بازار بورس حرفه ای تر شوید و در انجام معاملات خود آگاهانه تر رفتار نمایید. در بازار بورس با داشتن آگاهی می توان سرمایه خوبی را کسب کرد و در سازندگی کشور و رونق اقتصادی نیز سهیم شد.
سبد سهام، سبدی از جنس بازار بورس
برای ورود به هر حیطه ای، نخستین گام آشنایی با اصطلاحات رایج در آن حوزه است و هر فردی بخواهد در آن بستر فعالیت کند باید ابتدا به مفاهیم آن مسلط شود. اگر تا کنون وارد بازار سهام شده باشید و یا در رابطه با سرمایه گذاری در این بازار، توصیه هایی را شنیده باشید، به احتمال زیاد واژه پورتفولیو یا سبد سهام را بسیار شنیده اید. واژه ای که نخستین بار توسط فعالان بازار بورس و سهام در مدیریت و اقتصاد مطرح شد و ریشه در بازار سهام دارد.سبد سهام یا پورتفولیو چیست؟
پورتفولیو یا سبد سهام به گروهی از دارایی های مالی مانند سهام، اوراق قرضه، اوراق مشارکت، کالا، ارز و معادل های وجوه نقد مانند سپرده های بانکی و سرمایه گذاری در صندوق های سرمایه گذاری مشترک و صندوق های قابل معامله گفته می شود. یک پورتفو همچنین می تواند شامل اوراق بهادار غیرقابل تجارت، مانند بورس های کالایی، سرمایه گذاری در املاک و مستغلات، هنر و سرمایه گذاری های خصوصی باشد.پرتفولیو مستقیما توسط سرمایه گذاران و یا متخصصان عرصه مالی و مدیران پول اداره می شود. سرمایه گذاران باید یک سبد سرمایه گذاری مطابق با میزان تحمل ریسک و اهداف سرمایه گذاری بسازند. همچنین سرمایه گذاران می توانند سبدهای چندگانه مختلفی برای اهداف مختلف داشته باشند که همه این ها به اهداف فرد به عنوان یک سرمایه گذار بستگی دارد. (11)
تشکیل سبد سهام یعنی سرمایه گذار به جای سرمایه گذاری روی یک سهم، سرمایه خود را بین چندین سهم متفاوت تقسیم می کند تا باعث کاهش ریسک و افزایش سود شود. بنابراین ریسک به عنوان مؤثرترین عامل در تشکیل پورتفو شناخته می شود که در مفهوم سرمایه گذاری به معنای در خطر افتادن سرمایه شما است.
تحمل ریسک می تواند تحت تاثیر چندین عامل مختلف از جمله سن، اندازه نمونه، ثبات درآمد، قدرت مالی و خلق و خوی باشد. بنابراین تحمل ریسک یک سرمایه گذار می تواند تاثیر زیادی بر روی تعدادی از عوامل مختلف از جمله چارچوب زمانی سرمایه گذاری، اهداف سرمایه گذاری و اندازه واقعی سرمایه گذاری داشته باشد. (12)
.png "آشنایی با مفاهیم و اصطلاحات مالی، سرمایه گذاری، بورس و بازار سرمایه")
ویژگی های یک پورتفوی کارآمد
یک پورتفولیوی کارآمد یک مجموعه خاص از دارایی های سرمایه گذاری است که بالاترین نرخ ممکن بازگشت را برای سطح خاصی از ریسک مطلوب ایجاد می کند. این مهم ترین ویژگی یک پورتفولیوی کارآمد است؛ با این حال، چندین عامل دیگر وجود دارند که هر نوع پورتفولیوی کارآمد باید داشته باشد:-
انتظار بازگشت سرمایه
کاربرد سبد سهام چیست؟
سرمایه گذاری زمانی اتفاق می افتد که تمایل داریم از منابع مادی و پول خود کسب سود کنیم و بنابراین تصمیماتی می گیریم که نتیجه آن کسب بازده زیاد با قبول ریسک متناسب باشد. از آنجا که پیش بینی دقیق سود یا زیان در بازار سرمایه امکان پذیر نیست، عاقلانه ترین تصمیم در خصوص سرمایه گذاری ایجاد یک سبد سرمایه با دارایی های متنوع است. بنابراین، منظور از ایجاد سبد سهام، مدیریت ریسک پورتفولیو است. یک برنامه مدیریت ریسک باید شامل قوانینی باشد که به شدت پی گیری می شوند.تنوع پورتفولیو، نوسانات یک پورتفولیو را کاهش خواهد داد، زیرا همه مقوله های دارایی، صنایع و یا سهام با هم حرکت نمی کنند. با داشتن تنوعی از دارایی های غیر مرتبط، تقریباً می توان ریسک غیرسیستماتیک (ریسک خاص) را از بین ببرد.
.jpeg "آشنایی با مفاهیم و اصطلاحات مالی، سرمایه گذاری، بورس و بازار سرمایه")
به عبارت دیگر، با داشتن تعداد زیادی سرمایه گذاری در صنایع مختلف و شرکت ها، ریسک خاص صنعت و شرکت به حداقل می رسد. این امر، نوسانات پرتفو را کاهش می دهد، زیرا دارایی های مختلف باید در زمان های مختلف در حال افزایش و سقوط باشند. علاوه بر این، تنوع دارایی های غیر مرتبط به جای تک سهم شدن، می تواند میزان خسارت در بازار خرسی را کاهش دهد؛ حفظ سرمایه برای سرمایه گذاری در بازارهای گاوی.
بهینه سازی پورتفولیو را می توان از طریق متنوع سازی مناسب به دست آورد زیرا مدیر پورتفولیو می تواند در تعداد بیشتری از دارایی های ریسک (یعنی سهام) سرمایه گذاری کند بدون اینکه خطر بیشتری نسبت به آنچه در کل پورتفولیو برنامه ریزی شده، بپذیرد. البته باید این نکته را در نظر داشت که این امر نباید به صورتی انجام شود که سرمایه گذار، کنترل و مدیریت بر روی دارایی های خود را از دست بدهد. یک سبد سهام خوب، باید حداقل 3 و حداکثر 8 سهام غیر همگرا (از صنایع مختلف) داشته باشد. (14)
5 روش تشکیل سبد سهام
تشکیل سبد سهام سرمایه گذاران باید همواره دارای تنوع باشد چرا که تنوع بخشی در سرمایه گذاری عملی هوشمندانه است. سبد متنوع می تواند معیاری برای آزمودن توانایی های یک شخص برای مدیریت دارایی ها باشد.1. سبد تهاجمی یا پرخطر
سبد تهاجمی، سبدی شامل سهامی با ریسک بالا و در نتیجه بازدهی بالا و حداکثر است. از آنجا که در این نوع سبد، سرمایه گذار می کوشد تا بازدهی بالاتری را نسبت به بازدهی میانگین بازار (شاخص کل) به دست آورد و به همین دلیل نیز حد بالایی از ریسک را تحمل می کند، به آن سبد تهاجمی می گویند.سهام این سبد دارای ضریب بتای بالا است و بنابراین اثرپذیری بیشتری نسبت به نوسانات بازار ارز دارد.
2- سبد دفاعی (محتاطانه)
این نوع از سبد، معمولا شامل سهامی است که ضریب بتای چندان بالایی ندارند و نوسانات قیمت در آن ها معمولی است. هنگامی که بازار دچار نوسانات شدید ارزی شود، این بازار تغییری نمی کند زیرا ایزوله است.سهام سبد دفاعی، معمولاً از وضعیت بنیادی قوی برخوردار بوده و از شرکت هایی خریداری می شود که محصول یا خدمات آن ها به صورت دائمی در یک بازه زمانی واحد، دارای تقاضای پیوسته و ثابت باشد. سهام محتاطانه و دفاعی، می توانند در خلال تمام سیکل های بازار خود را از ضرر و زیان های شدید و ضربه های منفی بازار در امان نگاه دارند.
.jpeg "آشنایی با مفاهیم و اصطلاحات مالی، سرمایه گذاری، بورس و بازار سرمایه")
3- سبد درآمدی
کسب بازدهی در این نوع سبد، از طریق سود تقسیمی هر سهم است. سهامدارانی که به دنبال تشکیل چنین سبدهایی هستند، می توانند سهام شرکت هایی که بر خلاف افت زیاد قیمت، همچنان دارای سیاست تقسیم سود به میزان بالا هستند را خریداری کنند.این نوع شرکت ها علاوه بر فعالیت در ارائه خدمات، دارای سودسازی سرمایه نیز هستند که منجر به رشد قیمتی سهام آن ها می شود و سرمایه گذار می تواند از محل فروش سهام خود در قیمت های بالا نیز، سود مناسبی کسب کند.
4- سبد سوداگرانه یا سفته بازان
این نوع سبد دارای ریسک بسیار زیادی است و سرمایه گذار ریسک بالاتری را تقبل می کند. متخصصان و کارشناسان فعال توصیه می کنند بیش از 10 درصد از سرمایه خود را در این سبد سرمایه گذاری نکنید. مدیریت این نوع سبد، بیشتر بر اساس شایعات در مورد عرضه های عمومی اولیه یا سهام عادی است و وجود افراد بیشتر در گرداندن چنین سبدی باعث موفقیت بیشتر آن می شود. نام دیگر این نوع سرمایه گذاری، سفته بازی است و اگر در این نوع سبد، سهم درستی انتخاب کنید می توانید در مدت زمان کوتاهی سود زیادی به دست آورید.5- سبد هیبریدی یا ترکیبی
این سبد سرمایه گذاری برای سهام نیست و ترکیبی از فعالیت اقتصادی در اوراق قرضه، بورس های کالایی، املاک و مستغلات و حتی سرمایه گذاری در زمینه هنر است. در این سبد، انعطاف پذیری زیاد است و یک راه خوب برای کسب درآمد از چنین سبدهایی، خرید اوراق قرضه با سررسیدهای مختلف است. بهتر است اقلام تشکیل دهنده چنین سبدی نسبت به یکدیگر همبستگی منفی داشته باشند.(15) و (16).jpeg "آشنایی با مفاهیم و اصطلاحات مالی، سرمایه گذاری، بورس و بازار سرمایه")
توصیه های لازم برای انتخاب یک سبد سهام مناسب
فعالان عرصه بورس و کسانی که قصد ورود به این بازار را دارند باید بدانند که تشکیل بهترین سبد سهام، نیازمند توجه به برخی از اصول و نکات مانند توزیع مناسب وزن سرمایه، توجه به شاخص بورس و بازارهای جهانی و همچنین شناسایی صنایع سودمند جهت سرمایه گذاری است. بر این اساس قبل از تشکیل بهترین سبد سهام توجه به نکات و روش های علمی و تجربی می تواند راهگشا در این زمینه باشد:-
روی یک سهم سرمایه گذاری نکنید
-
رصد دائمی شاخص بورس
شاخص کل بیانگر تغییرات ارزش سهام شرکت های بزرگ و کوچک است که اندازه شرکت ها نیز در آن تأثیرگذار است اما شاخص کل هم وزن مربوط به تغییرات همه شرکت های بورسی است و تفاوت آن ها این است که نسبت به شاخص کل، اندازه همه شرکت ها به صورت مساوی دیده شده است.
-
توجه به بازارهای جهانی بورس
-
انتخاب صنایع پربازده
-
انتخاب شرکت های مناسب سرمایه گذاری
برای افرادی که زمان و تخصص لازم مانند روش های تحلیل بازار سرمایه با تکیه بر تحلیل های تکنیکال یا بنیادی را ندارند بهتر است برای داشتن بهترین سبد سهام از صندوق های سرمایه گذاری یا شرکت های سبد گردان که در آن کارشناسان خبره به تحلیل انواع سهام می پردازند، استفاده کنند.
-
نداشتن تعصب نسبت به سهام شرکت ها
-
توجه به شایعات و شایعه سازی ها
برخی اوقات، افراد تأثیرگذار در بازار، پس از خرید سهام یک شرکت خاص، اقدام به خبرسازی و شایعه پراکنی می نمایند تا بازار را مطابق میل خود حرکت دهند، در چنین مواقعی تیزبینی و تکیه بر اخبار رسانه های معتبر و سایر ابزارهای تحلیل بازار بورس اهمیت بسیاری دارد. (17) و (18)
بازار سهام، بازاری مطمئن مانند سپرده بانکی نیست و سرمایه گذاری در آن همواره با درصدی ریسک مواجه است. بنابراین همواره باید این نکته را مد نظر داشته باشید که ممکن است تحلیل های شما درباره خرید سهام در این بازار درست از آب درنیاید. پس با پذیرش اشتباه های ممکن، سعی کنید دور از هرگونه احساس عمل کنید و در صورت عدم آگاهی از پیچیدگی های این بازار، با متخصصان و کارشناسان مشورت نمایید.
حد ضرر چیست و چگونه باید آن را در بازار بشناسیم؟
در بازار های مالی باید خیلی سریع دست به کار شویم، به خصوص هنگامی که بازار دچار افت می شود. از طرف دیگر برای بهره بردن از بیشترین میزان سود در یک دوره مالی باید خیلی سریع جلوی ضرر های سنگین را بگیریم. حد ضرر یکی از موارد به ظاهر ساده و کوچکی است که ممکن است توسط بسیاری از سرمایه گذاران جدی گرفته نشود، اما همین فاکتور ظاهر کوچک می تواند تغییرات بسیار بزرگی را در تجارت شما به ارمغان بیاورد، پس در ادامه با ما همراه باشید تا با حد ضرر و کاربرد های آن بیشتر آشنا شوید. (19)حد ضرر چیست؟
حد ضرر ابزاری است که توسط معامله گران و سرمایه گذاران برای محدود کردن ضرر و کاهش قرار گرفتن در معرض خطر استفاده می شود. حد ضرر به مانند یک محافظ برای سپرده گذاران است و به سرمایه گذاران کمک می کند تا از دارایی های خودشان در بازارهای پر ریسک حفاظت بیشتری بکنند. با استفاده از حد ضرر یک سرمایه گذار حد مشخصی از ضرر را تعیین می کند، در صورتی که سهام مورد نظرش - که آن را از قبل خریداری کرده – به محدوده ضرر رسید، سهام را به فروش می رساند تا سرمایه گذار را از آن موقعیت تجاری، با کمترین ضرر ممکن خارج کند. به همین دلیل است که همه کارشناسان و متخصصان فعال در بازارهای بورس، حد ضرر را ابزاری بسیار مفید برای کاهش ضرر و متعاقباً کاهش چشمگیر میزان ریسک به حساب می آورند..jpg "آشنایی با مفاهیم و اصطلاحات مالی، سرمایه گذاری، بورس و بازار سرمایه")
همانطور که گفتیم استفاده از حد ضرر توسط معامله گر بسیار مفید است، زیرا در صورتی که بازار به سمتی پیش برود که قرار باشد سهام خریداری شده توسط وی دچار نزول شود، زیان وارده به معامله گر را به حداقل می رساند. برای مثال سرمایه گذاری که یک سهم خاص را با قیمت ۲۵۰۰ تومان خریداری کرده است حد ضرر خود را برای این سهم روی قیمت ۲۰۰۰ تومان تنظیم می کند. با این کار در صورتی که سهم خریداری شده توسط وی دچار نزول قیمت شود، به محض رسیدن قیمت به ۲۰۰۰ تومان، سهم فروخته می شود تا سرمایه گذار بیشتر از ان بیش از این دچار زیان نگردد.
در واقع می توان گفت که استراتژی حد ضرر و زیان این سرمایه گذار را به ۵۰۰ تومان بابت هر سهم محدود می کند. به همین خاطر اگر قیمت سهام تا حد زیادی - مثلاً ۱۳۰۰ تومان - پایین بیاید سرمایه گذار بیشتر از ۵۰۰ تومان متضرر نخواهد شد. دقیقاً به همین دلیل است که سرمایه گذاران کارکشته و متخصصان فعال در حوزه بورس معتقدند که حد ضرر برای فرار کردن از افت های ناگهانی قیمت نقش بسیار حیاتی و مهمی را دارد و می تواند برای حفظ سرمایه ی شما مفید باشد.
.jpg "آشنایی با مفاهیم و اصطلاحات مالی، سرمایه گذاری، بورس و بازار سرمایه")
حد ضرر می تواند برای فروش سهام در صورت رسیدن به یک مقدار مشخص از سود نیز مورد استفاده قرار بگیرد، به این گونه که اگر معامله گر سهامی را با قیمت ۲۰۰۰ تومان خریداری کرده باشد و حد ضرر «سود» را روی ۴۰۰۰ تومان تنظیم کرده باشد، با رسیدن قیمت سهام هزار تومان عملیات فروش سهم انجام می شود. در واقع با این کار معامله گر سرمایه خود را در برابر نوسان های احتمالی قیمت که پس از صعود قیمت اتفاق می افتند، حفظ می کند.
پس باید توجه داشته باشید که حد ضرر در بازارهای پرنوسان و بازار هایی که به سرعت در حال حرکت هستند می تواند بسیار نجات دهنده باشد، در عین حال باید از این نکته آگاهی داشته باشیم که در بعضی موارد ممکن است که حد ضرر به تنهایی از سرمایه ما محافظت نکند و شاید لازم باشد که ما فاکتورهای بیشتری را برای حفظ سرمایه گذاری خودمان و به حداکثر رساندن میزان سود و متعاقباً به حداقل رساندن زیان استفاده بکنیم. (20)
اهمیت تعیین حد ضرر
حد ضرر ما را در برابر نوسان های ناگهانی قیمت حفظ می کند. بسیاری از سرمایه گذاران حد ضرر را مختص سرمایه گذاری های کوتاه مدت می دانند اما جالب است بدانید که می توان از حد ضرر برای سرمایه گذاری های طولانی مدت هم استفاده کرد. جالب است بدانید که حد ضرر، احساساتی را که می توانند در تصمیم گیری های تجاری تأثیر بگذارند را از بین می برد.از طرفی حد ضرر می تواند برای مواقعی که سرمایه گذار قادر به رصد بازار و ملاحظه ی موقعیت های تجاری نباشد بسیار مفید واقع شود، با این حال یک دلیل ویژه برای اهمیت بالای حد ضرر وجود دارد، این دلیل بسیار ساده است و آن هم این است که: «هیچ کسی نمی تواند آینده دقیق بازار بورس را به صورت کامل پیش بینی کند، فرقی هم ندارد سطح اطلاعاتی سرمایه گذار چقدر قوی یا ضعیف باشد.»
به همین دلیل بسیار ساده است که حد ضرر برای همه سرمایه گذاران می تواند مفید باشد و دلیل توصیه به استفاده از آن نیز همین است. (21)
همان طور که اشاره کردیم آینده بازار و قیمت های آینده برای هر معامله گری ناشناخته است، در واقع اگر بخواهیم به طور ساده بگوییم، هر تجارتی دارای مقداری از ریسک است. بازار بورس هم از این قاعده مستثنا نیست. ممکن است در یک بازه زمانی معامله معامله گران بورس بتوانند میزانی از سود را به دست آورند که بسیار خوب و قابل قبول باشد، اما مدیریت مالی آن ها به قدری ضعیف باشد که با چند اشتباه و غفلت کوچک و بزرگ، این سود و حتی بخشی از سرمایه خود را از دست بدهند.
همانطور که می دانید مدیریت نادرست سرمایه می تواند منجر به عواقب بسیار ناخوشایند و ضرر های مالی بشود. اهمیت حد ضرر همین جاست که مشخص می شود، چرا که حق ضرر می تواند نقشی حیاتی را در قطع شدن روند متضرر شدن شما در بازار بورس ایفا کند؛ در واقع حد ضرر شما را از شکست های بزرگ و ضرر های هنگفت نجات می دهد. (22)
.jpg "آشنایی با مفاهیم و اصطلاحات مالی، سرمایه گذاری، بورس و بازار سرمایه")
در عین حال آگاهی از حد ضرر می تواند به شما کمک کند تا روانشناسی معاملاتی خود را مدیریت کنید و قدرت ریسک خود را بهبود دهید. از طریق حد ضرر معامله گران ترس خود را از عوامل ناشناخته و خطرات ناخواسته تا حد بسیار زیادی برطرف می کنند، در نتیجه آن ها می توانند در موقعیت های خاص سرمایه خودشان را بهتر مدیریت کنند. از همه مهمتر این است که وجود فاکتور حد ضرر می تواند به معامله گران در هنگام خرید کمک ویژه ای کند، چرا که تا حد زیادی ترس و اضطراب آن ها را از ضرر های سنگین کاهش می دهد. باید به این نکته هم توجه داشته باشید که این کاهش ترس و اضطراب برای پایداری و سوددهی در بازار الزامی است.
سایر مزیت های تعیین حد ضرر
علاوه بر محدود کردن زیان، یکی از مزیت های خوب حد ضرر جلوگیری از خواب سرمایه است. فعال شدن حد ضرر در یک معامله بورسی به معنای تثبیت قیمت پایانی سهم زیر قیمت حد ضرر است. یعنی بر اساس استراتژی خاص خودتان که از قبل آن را تعیین نموده اید، اگر قیمت سهمتان از حد ضررتان پایین تر رفت، بدون درنگ اقدام به فروش سهم می کنید.همین خرید و فروش ها باعث می شوند تا سرمایه ی شما در گردش باشد و یکی از دلایل تاکید روی رعایت حد ضرر همین مورد است که خواب سرمایه ی شما در مدت زمانی طولانی را از بین می برد. البته باید توجه داشته باشید که ممکن است سهمی که شما حد ضرر را روی آن پیاده سازی کردید پس از یک دوره زمانی به قیمت بالایی برسد، یعنی قیمت آن به بالا به حد ضرر برگردد، اینجاست که یک تریدر یا معامله گر معمولی پیش خودش فکر می کند که شاید نیازی به رعایت استراتژی حد ضرر نباشد، اما اگر این نکته را پیش یک تریدر حرفه ای یک متخصص کارکشته مطرح کنید بدون شک به شما این پاسخ را می دهند که: «نباید این طور به قضیه نگاه کنید چرا که عدم رعایت حد ضرر ممکن بود باعث شود تا شما سرمایه خودتان را دچار خواب زیادی بکنید و این خواب سرمایه شمارا از دسترسی به سهم های دیگر و سودهای دیگر در بازار دور نگه می داشت.» این مورد را هم نباید فراموش کرد که شاید نگه داشتن سهم موجب شود تا در دراز مدت دوباره به قیمت های پایین بازگردد و این باعث می شود تا شما زیان بیشتری را تحمل کنید. (23)
دانش اولیه لازم برای تعیین و شناخت حد ضرر
بعضی از کارشناسان و متخصصان حوزه بورس معتقدند که حد ضرر به صورت تجربی محاسبه می گردد اما برخی دیگر روش های متعددی را برای محاسبه حد ضرر در معاملات به کار می برند. تعدادی از این روش ها با توجه به فاصله قیمتی سهام نسبت به لحظه خرید سهام مورد استفاده قرار می گیرند و تعدادی دیگر از روش ها نیز حد ضرر را توسط ابزارهای تحلیل تکنیکال و اندیکاتورها محاسبه می کنند. (24)عوامل تاثیرگذار بر تعیین حد ضرر
- کف قیمتی سهم
- مولفه ی فیبوناچی
- امواج الیوت مرتبط با سهم
- الگوی های نموداری مانند سروشانه و کف دوقلو
- وضعیت کلی بازار بورس
- مقدار ریسک
- میزان سرمایه
- هدف از سرمایه گذاری
- انتظارات سرمایه گذار از میزان سود سهم
- تاریخچه نوسانات سهم
- خصوصیات فردی و روحی سرمایه گذار در بازار سهام (25)
معرفی چند مورد از اصول تعیین حد ضرر
باید توجه داشته باشید که هیچ قانون خاصی برای تعیین حد ضرر وجود ندارد اما با این حال برای تعیین این فاکتور نکته های مهمی وجود دارد، در ادامه گزیده ای از این نکات را با هم مرور می کنیم:-
با افزایش قیمت سهام باید حد ضرر را نیز به میزان متناسب با قیمت افزایش دهیم.
- یکی از رایج ترین اشتباهات در بازار سرمایه و بورس تغییر حد ضرر بدون دلایل فنی و یا منطقی است. معامله گر نباید به بهانه کمتر شدن یا از بین رفتن زیان اقدام به تغییر یا حذف حد ضرر کند. البته ممکن است که این کار در برخی موارد موجب جبران و یا کاهش ضرر بشود اما اگر با دید بلندمدت به این کار نگاه کنیم، متوجه خواهیم شد که این کار استراتژی های سرمایه گذاری ما را به هم خواهد ریخت.
- توجه داشته باشید که حد ضرر نباید بیشتر از ۱۰ درصد مبلغ خرید باشد. به طور کلی حد ضرر را نباید با فاصله های خیلی زیاد و یا خیلی کم نسبت به قیمت خرید تعیین کرد، چرا که اگر حد ضرر را در فاصله کوتاهی از قیمت خرید قرار دهید، در معاملات کوتاه مدت سهم شما خیلی زود فروخته خواهد شد و خروج نابهنگامی را از بازار خواهید داشت.
- در نقطه مقابل اگر حد ضرر را در فاصله زیادی از قیمت خرید قرار دهید ممکن است هنگام افت سهام دچار زیان بیشتری بشوید، چرا که سهم شما دیرتر فروخته خواهد شد. پس با اندکی دقت متوجه می شویم که یافتن حد وسط هنگام تعیین حد ضرر، استراتژی هوشمندانه و بسیار خوبی است. (26)
.jpg "آشنایی با مفاهیم و اصطلاحات مالی، سرمایه گذاری، بورس و بازار سرمایه")
- دیدگاه یک سرمایه گذار نسبت به زمان برای تعیین حد ضرر اهمیت بسیار ویژه ای دارد تعیین حد برای معامله های کوتاه مدت به یک شکل است و برای معامله های بلندمدت به یک شکل دیگر. برای مثال در معاملات کوتاه مدت حد ضرر باید ۸ تا ۱۰ درصد زیر قیمت خرید سهام باشد و معاملات بلند مدت و میان مدت حد ضرر باید بین ۱۰ تا ۲۰ درصد پایین تر از قیمت خرید باشد. (27)
-
نباید این نکته را فراموش کرد که شکسته شدن مقاومت یک سهم روی تعیین حد ضرر تاثیر گذار است.
- همیشه به حد ضرر تعیین شده توسط خودتان عمل کنید، حتی اگر پس از عمل کردن به حد ضرر سهم شما شروع به رشد کرد، ناراحت شوید و حتی تغییر دهید، چراکه شما مطابق با استراتژی خودتان پیش رفته اید.
- برخی از افرادی که با دید فوق العاده بلندمدت سرمایه گذاری را در بازار سهام آغاز می کنند، اعتقادی به تعیین حد ضرر ندارند. شما هم اگر به وضعیت کاری و اهداف و چشم انداز شرکتی مطمئن هستید و قصد سرمایه گذاری در مدت زمان بیش از ۲۷۰ روز را دارید، می توانید حد ضرری را برای تجارتتان تعیین نکنید. (28)
.jpeg "آشنایی با مفاهیم و اصطلاحات مالی، سرمایه گذاری، بورس و بازار سرمایه")
نتیجه گیری و جمع بندی
برای موفقیت در هر حوزه ای از تجارت، باید اصول مهم و کاربردی آن را آموخت. چرا که بدون آگاهی از قواعد پیشرفت در یک تجارت شانس زیادی برای موفقیت نخواهیم داشت. در این مطلب سعی کردیم تا شما را با تاریخچه پیدایش بورس، اصلاحات مهم در بورس، انواع نماد بورس، مفهوم حد ضرر، اهمیت آن و نحوه ی استفاده از آن آشنا کنیم؛ چرا که ضرر های سنگین موجب دلزدگی و ناامیدی شما در بازار بورس می شوند و آشنایی با این مفاهیم و استراتژی های مرتبط با آن ها، کمک زیادی به کاهش ضرر های وارده به شما می کند. در پایان امیدواریم که این مطلب برای شما مفید بوده باشد و با بهترین آرزوها، روزهای پر سودی را در بازار بورس برای شما آرزومندیم.پی نوشتها
- www.nerdwallet.com
- www.smallbusiness.chron.com
- www.thesimpledollar.com
- www.money.usnews.com
- www.corporatefinanceinstitute.com
- www.finance.zacks.com
- www.kotaksecurities.com
- www.medium.com
- www.fool.com
- www.investopedia.com
- www.investopedia.com
- www.capital.com
- www.pocketsense.com
- www.arborinvestmentplanner.com
- www.boursamooz.com
- www.khanesarmaye.com
- www.farvahar-tarahhomi.com
- www.ihadaf.com
- www.bourseiness.com
- www.admiralmarkets.com
- www.boursefarsi.com
- www.eghtesadbartar.com
- www.bashgah.com
- www.iforex.in
- www.karimoacademy.org
- www.investopedia.com
- www.admiralmarkets.com
- www.alpariforex.org
