آشنایی با مفاهیم (تعداد معاملات، ارزش معاملات و حجم معاملات) در بورس

بازار بورس این روزها بسیار پررونق و پر از موقعیت های بسیار خوب برای پیشرفت و کسب سود است. همان طور که می دانید هر بازاری ویژگی های خاص خود را دارد که هر سرمایه گذاری لازم است در مورد آن ها اطلاعات کاملی را داشته باشد، چرا که آگاهی از نکات مختلف یک تجارت برای سود بردن حداکثری از آن بسیار حیاتی است.

بازار بورس هم مثل هر بازار دیگری دارای میزانی از ریسک است و باید آگاه باشید که میزان علم و اطلاعات ما در مورد این تجارت است که به ما از طریق تجزیه و تحلیل ها کمک می کند تا از این ریسک ها دور بمانیم. یکی از کاربردی ترین نکات آماری برای تجزیه و تحلیل ها در بازار بورس نیز مربوط به تعداد معاملات و حجم معاملات است که در تحلیل های بازار، کاربرد بسیار زیادی نیز دارند. به همین بهانه قرار است تا برای شما در مورد این فاکتورها نکات بسیار مهمی را بازگو کنیم. پس با ما همراه باشید تا بیشتر با این مفاهیم آشنا شویم.

تعداد معاملات در بورس چیست؟

در بازار سرمایه هر روز تعدادی از معاملات بین سهامداران مختلف از شرکت های مختلف انجام می شود و در اثر همین معاملات مقادیر مالی زیادی نیز جابجا می شود. اینجاست که یک مفهوم به نام تعداد معاملات مطرح می شود. تعداد معاملات در بازار بورس در واقع تعداد دفعات انجام یک معامله در یک نماد بورسی خاص را نشان می دهد. با زبان ساده می توان گفت که تعداد معاملات به ما می گوید که یک نماد در یک بازه زمانی مشخص، چه تعدادی معامله در بخش های خرید و فروش داشته است.

فاکتور تعداد معاملات می تواند نشان دهنده ی میزان استقبال سهامداران و سرمایه گذاران مختلف از یک نماد خاص باشد. اما باید توجه داشته باشید این که چه تعدادی از سرمایه گذاران و معامله گران اقدام به معامله برای خرید یا فروش یکسان می کنند، نمی تواند به تنهایی فاکتور قابل استنادی برای تجزیه و تحلیل در مورد یک سهم خاص باشد و در کنار آن باید فاکتور حجم معاملات نیز مورد بررسی قرار بگیرد. یک نکته مهم دیگر در مورد این فاکتور این است که معمولاً تعداد معاملات به صورت روزانه محاسبه می شود. (1)

ارزش معاملات در بورس چیست؟

یکی از نکاتی که توجه به آن در بازار بزرگ سرمایه اهمیت بسیاری دارد، مفهوم ارزش معاملات است. به طور کلی با درک مفهوم ارزش معاملات ما می توانیم متوجه شویم که در یک روز کاری به چه میزانی در یک سهم خاص، خرید و فروش صورت گرفته است. همین مورد به ما کمک می کند تا حدود زیادی بتوانیم حجم نقدینگی حاضر در بازار را تخمین بزنیم و بدانیم که اوضاع معاملاتی برای یک سهم و متعاقباً کل بازار به چه شکل است. اگر بخواهیم برای بازار بورس تهران مفهوم ارزش معاملات را به صورت بسیار ساده ای تعریف کنیم باید بگوییم که:

ارزش معاملات عبارت است از مجموعه ارزش های تمام معاملات انجام شده بر روی یک سهم خاص.

برای اینکه این موضوع را بهتر درک کنید برای تا یک مثال می زنیم. فرض کنید در یک سهم خاص، معامله ای به شرح زیر انجام می شود. در معامله اول ۱۲۰۰۰ سهم به قیمت ۲۰۰۰ ریال و در معامله دوم ۴۰۰۰ سهم به قیمت ۴۰۰۰ ریال معامله می شود. به سادگی می توان گفت که ارزش معامله اول ۲۴۰۰۰۰۰۰ ریال و ارزش معامله دوم نیز ۱۶۰۰۰۰۰۰ ریال است.

حالا کافیست که ارزش این دو معامله که روی سهم مورد نظر ما انجام شده اند را با هم جمع بزنیم تا به ارزش معاملاتی سهممان دست پیدا کنیم. در واقع می توان گفت که ارزش معاملاتی سهم مورد نظر ما در روزی که این معاملات در آن انجام شده اند برابر با ۳۰۰۰۰۰۰۰ ریال است.

البته باید این نکته را نیز در نظر داشته باشید که ارزش معاملات روزانه در بازار سهام را می توان در صفحه نخست سایت بورس اوراق بهادار نیز مشاهده کرد.

واحد اندازه گیری ارزش معاملات نیز میلیارد ریال است.به طور کلی می توان گفت که ارزش معاملات بین و این نشان دهنده حجم نقدینگی موجود در بازار است به همین دلیل می تواند یکی از راهکارهای مناسب برای تشخیص زمان خرید و فروش سهام نیز باشد، چرا که تعیین می کند که آیا در یک سهم خاص معاملات به چه صورت بوده است. (2) و (3)

مفهوم حجم معاملات در بورس

در قسمت های قبلی با تعداد و ارزش معاملات آشنا شدیم، حالا وقت آن رسیده تا شما را با مفهوم حجم معاملات نیز آشنا کنیم. برای شروع لازم است بدانید که به میزان و حجم معاملاتی که در مورد یک سهام اتفاق می افتد حجم معاملات می گویند. در واقع حجم معاملات در کنار تعداد معاملات بیانگر میزان ارزش یک معامله است.

تعداد معاملات صرفاً تعداد معامله ها روی یک سهم خاص را در یک بازه ی زمانی نشان می دهد، اما حجم معاملات یک قدم از تعداد معاملات فراتر می رود و میزان پولی معاملات را نیز نشان می دهد؛ به همین دلیل است که در تحلیل های تکنیکال بسیار مورد استفاده قرار می گیرد. به طور کلی بررسی تغییر در حجم معاملات می تواند به ما در تجزیه و تحلیل بازار کمک بسیاری نماید، چرا که به طور کلی هر چقدر که حجم معاملات در یک سهم بالاتر برود، یکی از این پیام ها به ما منتقل می شود که:

۱- تمایل کل بازار برای سرمایه گذاری و خرید در نماد مورد نظر بالا رفته است.

۲- فشار برای فروش آن سهم بالاست و بسیاری از سهامداران در حال تلاش برای فروش سهم خودشان هستند. (4) و (5)

انواع حجم معاملات در بازار بورس

۱ . اندیکاتور حجم یا volume

به طور کلی می توان گفت که اندیکاتور حجم یکی از ساده ترین و در عین حال پرکاربردترین انواع اندیکاتورها برای معامله گران تکنیکال است که به سبب ویژگی های خاصش بسیار پرطرفدار است. در این اندیکاتور بسیار پرکاربرد، نمودار ها به صورت میله ای و با رنگ های سبز و قرمز نشان داده می شوند. میله های سبز رنگ در این اندیکاتور نشان دهنده افزایش حجم معاملات در یک بازه زمانی و متعاقباً میله های قرمز نیز نشان دهنده کاهش حجم معاملات در آن بازه زمانی نسبت به روز قبل هستند.

یکی از دلایل دیگری که این اندیکاتور را بسیار پر طرفدار و پر کاربرد کرده است نیز این مورد است که می توان از آن برای بررسی صحت تحلیل ها استفاده نمود. به طور کلی می توان گفت که با این اندیکاتور می توان میزان سود دهی را در معاملات بالا برد و از ریسک ها نیز فرار کرد و خطر برخورد با آن ها را به حداقل رساند.

۲. اندیکاتور حجم متوازن یا OBV

در ابتدا لازم است بدانید که این اندیکاتور دارای دو نوع مختلف است:

۱. ساده

۲. پیچیده

برخی از انواع این اندیکاتور دارای محاسبات بسیار سنگین و پیچیده ای هستند و به همین دلیل استفاده از آن ها نیاز به دسترسی به کامپیوتر دارد. به طور کلی این اندیکاتور ها با ترکیب دو ویژگی قیمت و حجم معاملات، میزان قدرت تغییر در معاملات مختلف را نشان می دهند که برای آنالیز و پیش بینی بازار یک امر بسیار حیاتی است. نباید اشاره به این نکته را فراموش کنیم که یکی از ویژگی های استثنایی این اندیکاتور ها این است که به طرز فوق العاده دقیق عمل می کنند.

نکته دیگری که این اندیکاتور ها را بسیار خاص و پرطرفدار کرده است این است که می توان با استفاده از آن ها در تایید یا تثبیت الگوهای نموداری، تصمیمات بسیار خوب و تعیین کننده ای گرفت. لازم به ذکر است که تمامی الگوهای مختلف در نمودار قیمت را می توان با استفاده از اندیکاتور حجم متوازن تایید یا تثبیت کرد.

همانطور که می دانید در الگوهای نموداری، چندین نقطه به عنوان نقاط اساسی وجود دارند که بررسی آن ها می تواند مطالب و اطلاعات بسیار زیادی را به معامله گران انتقال دهد. در این بین بسیاری از معامله گران و متخصصان بازار روی این نکته تاکید دارند که اگر از اندیکاتور های مختلف حجم معاملات برای تایید این نقاط حیاتی روی الگوی نموداری قیمت استفاده نکنیم، تا حد زیادی اطلاعات مهم در مورد این الگوهای اساسی را از دست خواهیم داد. (6)

جایگاه حجم معاملات در تحلیل تکنیکال

همانطور که می دانید یکی از اصلی ترین و مهم ترین موضوعات در مبحث تحلیل تکنیکال، توانایی تشخیص روند است، چرا که تشخیص صحیح روند بازار به ما کمک می کند تا در کوتاه مدت تصمیمات بسیار خوبی را جهت سرمایه گذاری اتخاذ نماییم. بررسی حجم معاملات به ما این قدرت را می دهند تا صحت روند هایی که تشخیص داده ایم را به خوبی بسنجیم. از طرفی اندیکاتورهای حجم نیز در مورد قدرت روندها و تغییر روند ها و اطلاعات بسیار مفیدی را در قالب سیگنال ها می دهند. (7)

به طور کلی و بسیار ساده می توان گفت که ارتباط بین حجم معاملات و روند به این شکل است که:

افزایش حجم معاملات در روز های مثبت یک روند صعودی به خوبی نشان می دهند که روند ادامه دار خواهد بود و به نوعی روند صعودی را تایید می کنند. در طرف مقابل، افزایش حجم در روزهای منفی، یک روند نزولی نیز نشان می دهد که این روند نزولی ادامه دار خواهد بود یا به نوعی روند نزولی توسط اندیکاتور حجم تایید می شود. از طرف دیگر نباید این نکته را فراموش کنید که شکسته شدن نقاط حمایت و یا مقاومت در حجم های معاملات بالا، اعتبار بسیار بیشتری نسبت به حجم های معاملات پایین دارد.

در کنار موارد ذکر شده، از حجم معاملات برای تایید گرفتن از الگوها نیز استفاده می شود؛ با استفاده از این فاکنور می توان گفت که حجم معاملات تعیین می کند که آیا یک الگو از اعتبار لازم برخوردار است یا خیر.

اما نکته بسیار جالبی که در مورد حجم معاملات وجود دارد این است که طبق گفته بسیاری از کارشناسان فعال در بازار سرمایه و بورس، حجم معاملات فاکتوری است که زودتر از قیمت ها تغییر می کند. یعنی هر وقت که تغییری در قیمت ها اتفاق افتاده است، زودتر از این تغییر، در حجم معاملات تغییری رخ داده است!و دقیقاً به همین دلیل است که برای تحلیل گران تکنیکال، مفهوم حجم معاملات دارای ارزش بسیار زیادی است، چرا که استفاده از آن می تواند منجر به پیش بینی صحیح قیمت ها شود و به معامله گران برای استفاده از فرصت های مختلف کسب سود، کمک بسیار زیادی می کند. (8) و (9)

جمع بندی و نتیجه گیری

همان طور که در این مطلب نیز به آن اشاره کردیم، حجم معاملات می تواند برای انجام معاملات کوتاه مدت بسیار مفید و موثر واقع شود. فراموش نکنید که به طور کلی یک سهم باید دارای حجم میانگین معاملات بالایی باشد تا شما توانید به سادگی وارد معامله شوید و یا از آن خارج شوید. این مورد یک فاکنور بسیار اساسی در هنگام نوسان گیری نیز به شمار می آید. به یاد داشته باشید که بهتر است برای تحلیل بازار از نمودار قیمت استفاده نمایید و پس از کار روی قیمت، اندیکاتورهای حجم را هم اضافه کنید تا بتوانید صحت عملکرد خودتان را مورد تجزیه و تحلیل قرار دهید.

پی نوشتها