بازار خارج از بورس (OTC Market)

آیا تمایل دارید در بازار خارج از بورس سرمایه گذاری کنید، اما نمی دانید چگونه می توانید این کار را انجام دهید و یا با ریسک های این بازار آشنا نیستید. اشکالی ندارد، شما می توانید در این مقاله به طور تخصصی با واژه OTC Market آشنایی پیدا کنید و مزایا و معایب آن را بشناسید.

بازار خارج از بورس یا Over The Counter Market که با نام اختصاری (OTC) هم دیده می شود، یک بازار غیرمتمرکز است که در آن سهام، کالا، ارز و غیره خرید و فروش می شود. در این بازار دو طرف معامله به طور مستقیم و بدون مبادله مرکز، موسسه یا کارگزاری تجارت می کنند.

بازار خارج از بورس مکان فیزیکی برای انجام مبادلات ندارد و تجارت در آن به صورت الکترونیکی انجام می گیرد. سیستم تجارت بازار خارج از بورس با سیستم بازار مزایده تفاوت دارد.

در بازار خارج از بورس، فروشندگان خود به بیان قیمت ها می پردازند و اینگونه سهام، ارز و دیگر محصولات مالی را خریداری کرده و به فروش می رسانند. تجارت در OTC Market بین دو شرکت کننده بدون اینکه دیگری از قیمت معامله آگاه باشد، انجام می گیرد.

اگر بخواهیم نگاهی کلی به بازار خارج از بورس داشته باشیم، این بازار شفافیت کمتری در حوزه معاملات دارد و مشمول مقررات کمتری است. به این علت ممکن است نقدینگی با حق پاداش همراه باشد.

تجارت در بازار خارج از بورس برای مواردی همانند اوراق قرضه، سهام، ارز، محصولات و کالاها انجام می گیرد. اغلب، اوراق بهاداری که مورد تجارت قرار می گیرند، با کمبود خریدار و فروشنده مواجه می شوند. این امر منجر به کاهش ارزش اوراق بهادار در بازارهای تجاری می شود، البته گاها تفاوت هایی در نتیجه این کنش در بازارهای معاملات رخ می دهد.

همچنین، در این بازار معاملاتی، اگر خریدار تمرکز خود را بر رونق اوراق بهادار و سهام خود بگذارد و آنها را گسترش دهد تا در آینده به فروش برساند، تصمیم خطرناکی گرفته است، زیرا این امر در آینده می تواند منجر به عدم فروش و در نهایت عدم نقدینگی شود.

همانطور که بالاتر ذکر شد، بازار خارج از بورس ریسک زیادی به همراه دارد. می توان گفت، حتی اگر بازار خارج از بورس در زمان های عادی به خوبی عمل کند، ریسک دیگری وجود دارد که تحت عنوان ریسک طرف مقابل شناخته می شود. در این ریسک، یکی از طرفین معامله پیش از اتمام تجارت یا پرداخت های آینده، فعالیت های مورد نیاز تجاری را به درستی انجام نمی دهد که این وضعیت در کنار عدم وجود شفافیت در قرارداد تجاری می تواند فرآیند معامله را با استرس زیادی همراه کند.

وام های اوراق بهادار و معاملاتی همچون CDO و CMO که در بازار خارج از بورس معامله می شوند، با عدم اطمینان از نظر تامین نقدینگی کامل با شرایط عدم حضور خریداران زیاد همراه هستند و این مسئله می تواند منجر به تشدید مشکل نقدینگی و ایجاد بحران اعتباری ملی یا جهانی شود. (1)

ریسک معاملات خارج از بورس

ریسک های اصلی در معاملات خارج از بورس یا (OTC) از فقدان اطلاعات قابل اعتماد بین دو طرف معامله و این مسئله که این معاملات در بازارهای کوچک صورت می گیرند، رخ می دهد. همچنین، معاملات خارج از بورس به دلیل اینکه با قیمت کم در آن ها صورت می گیرد، با نام سهام پنی شناخته می شوند که این امر منجر به ایجاد فرصتی وسوسه انگیز برای سرمایه گذاران شده است.

ایجاد این فرصت، منجر گشته است تا خریداران و سرمایه گذاران بتوانند سهام اندکی را با هزینه کمتر خریداری کنند و اگر شرایط وفق مراد این سرمایه گذاران پیش رود، امکان اینکه به مبالغ بسیاری دست پیدا کنند، افزایش می یابد. کمپانی ها و شرکت هایی که در لیست OTC فعال هستند، نسبت به ارائه محصولات خود به صورت نامحدود تبلیغ می کنند. گرچه به دلیل اطلاعات بسیار کمی که در دسترس است، تعیین اینکه کدام شرکت ها برای سرمایه گذاری مناسب هستند، امری مشکل است.

شرکت ها و موسساتی که در بازار خارج از بورس معامله می کنند، موظف نیستند اطلاعات زیادی درباره شرایط همکاری خود، سود سهام و غیره ارائه دهند، در حالی که شرکت های عادی بورس، موظفند اطلاعات زیادی درباره فعالیت های فعلی و آتی خود ارائه کنند؛ این مسئله باعث کاهش اطلاعات در دسترس سرمایه گذار شده است. این می تواند برای سرمایه گذاری که تمایل به سرمایه گذاری در بازار معاملات خارج از بورس دارد، تاحدی خطرناک باشد.

از دیگر ریسک های معاملات انجام شده در بازار خارج از بورس می توان به انجام معاملات کوچک در آن اشاره کرد که در صورت عدم عملکرد درست و مناسب سرمایه گذار، دستیابی به سود معاملات دشوار است. تصور کنید، سهامی را با ارزش 500 هزار تومان معامله می کنید، اما با افزایش قیمت پیشنهادی فروش، همان سهام را باید با ارزش یک میلیون تومان معامله کنید.

در واقع برای خرید یک سهم جدید، سرمایه گذار باید مبلغی دوبرابر پرداخت کند. همانطور که در مثال مشاهده کرده اید، ارزش سهام 50% کاهش پیدا می کند که این شرایط به ضرر سرمایه گذار است. این ریسک، ریسکی دیگر در معاملات خارج از بورس است که احتمال اینکه سرمایه گذاران با آن مواجه شوند، کم نیست. البته باید ذکر کرد، با وجود ریسک هایی که در بازار معاملات خارج از بورس وجود دارد، باز هم امکان دستیابی به سود و افزایش ثروت در این شیوه سرمایه گذاری وجود دارد. (2)

مزایا و معایب استفاده از معاملات بازار خارج از بورس

بازار خارج از بورس یا OTC Market، به نوعی از تجارت که خارج از مبادلات رسمی و بدون مدیریت هیچ گونه موسسه و شرکتی رخ می دهد، اطلاق می شود. در واقع در بازار خارج از بورس، فروشندگان به عنوان اصلی ترین مهره های این معاملات عمل می کنند، به این صورت که آن ها با ذکر قیمت های مدنظر خود می توانند تغییرات اساسی ایجاد کنند، که به برخی از آن ها در پاراگراف فوق اشاره کرده ایم.

در بازار معاملات خارج از بورس، فروشندگان به عنوان بازاریان فعالیت می کنند، بدین صورت که آن ها با بیان قیمت مدنظر خود می توانند محصولی را خریداری کرده و یا به فروش برسانند. انواع مختلف سهام، اوراق قرضه، محصولات و غیره در این بازار قابل خرید و فروش است، اما سرمایه گذار نیاز مبرمی به بررسی اطلاعات روز دارد تا بدین صورت، بتواند تصمیمی را که ریسک زیادی برای او به همراه نمی آورد، اجرا نماید. به همین منظور تصمیم گرفتیم، علاوه بر ریسک بازار خارج از بورس به مزایا و معایب این بازار هم نگاهی داشته باشیم. (3)

بیایید، در ابتدا به مزایای معاملات خارج از بورس نگاهی بیندازیم: (3)

یکی از مزایایی که بازار معاملات خارج از بورس فراهم می کند، ایجاد بستر معاملاتی برای شرکت های کوچک با نقدینگی کم است. شرکت های کوچک به علت آن که در لیست استاندارد بورس قرار ندارند، واجد شرایط لازم برای سرمایه گذاری های بزرگ هستند که این وضعیت به نفع آن ها است.

انجام معاملات خارج از بازار بورس یک روش معاملاتی مقرون به صرفه و اقتصادی برای شرکت ها است.

خانواده سرمایه گذاران و شرکت هایی که به انجام معاملات به این روش می پردازند، به نگرانی کمتری دچار می شوند و علت آن هم عمومی بودن این معاملات است.

فروشندگانی که در بازار خارج از بورس فعالیت دارند، می توانند در عرضه اولیه و ثانویه سهام، متناسب با بودجه و استراتژی خود فعالیت کنند.

معاملاتی که در بازار خارج از بورس صورت می گیرند، به سرمایه گذاران آزادی بیشتری برای انتخاب معاملاتشان همچون شرکت در بازارهای اولیه و ثانویه می دهند.

سیستم معاملات OTC یک سیستم تجاری شفاف و بدون مشکل در مورد تحویل های بد یا کوتاه است.

از آنجایی که ارتباط نزدیکی بین دو گروه سرمایه گذار و فروشنده یا تولیدکننده و مشتری وجود دارد، اطلاعات موجود بازار به صورت مستقیم و در زمان کمتری بین گروه های سرمایه گذار و خریدار در جریان است.

تجارت بازار خارج از بورس یک تمرین قاعده مند و منظم در بازار انرژی است.

بازار خارج از بورس تفاوت هایی با مبادلات معمول دارد، زیرا بدون تمرکز است و تمرکز آن در یک نقطه جمع نمی شود. معاملات بازار OTC به صورت الکترونیکی و مستقیم بین دو طرف معامله صورت می گیرد.

برای دو گروه سرمایه گذاران و شرکت ها، بازارهای خارج از بورس کارایی بیشتری در مقایسه با بازارهای متداول بورس دارند.

معماری بازار خارج از بورس توضیحی درباره اینکه چرا اوراق بهادار سازماندهی شده با مشکلاتی همچون بحران اقتصادی رو به رو می شوند، ارائه می کند.

دو گروه سرمایه گذار و فروشنده به راحتی می توانند بدون بهره بردن از هیچگونه کلاس، کتاب یا دوره معینی، به انجام معاملات بزرگ سهام اقدام کنند.

پس از آن که با مزایای بازار خارج از بورس آشنایی پیدا کرده اید، وقت آن رسیده که نگاهی کوتاه به معایب OTC هم داشته باشیم:

علت اصلی ریسک های موجود در بازار معاملات خارج از بورس یا (OTC) ناشی از فقدان اطلاعات قابل اعتماد است. در واقع، عدم وجود اطلاعاتی درباره نوع مبادلات، افزایش اعتبار، ریسک پذیری معادلات و غیره منجر به افزایش ریسک های اساسی OTC می شوند.

ماهیت دقیق ریسک و دامنه برای تنظیم کننده ها ناشناخته است و این عدم شناخت، باعث افزایش ریسک سیستماتیک در این بازار می شود.

عدم وجود شفافیت در بازار خارج از بورس، به دلیل عدم وجود پارامترهای واضح و دقیق و دستکاری در معاملات بازار سهام رخ می دهد که این گزینه، ریسک خرید و فروش در بازارهای OTC را افزایش می دهد.

ریسک بزرگ دیگری که در معاملات خارج از بورس وجود دارد، این است که امکان خرید و فروش پرسود در این بازار بی ثبات است و این امر می تواند منجر به ایجاد خسارت شود.

از آنجایی که بازار OTC به عنوان جزیی از مولفه های اصلی تجارت مالی در عرصه جهانی شناخته می شوند، به همین منظور مشتقات OTC تأثیر برجسته ای بر اقتصاد دارند. هرچه، تعداد محدودیت ها و مقررات کمتر باشد و انعطاف پذیری بیشتری برای شرکت کنندگان در بازار فراهم شود، می توان قراردادهای مشتق بیشتری تنظیم کرد که منجر به افزایش ریسک بازار می شود. (3)

نتیجه گیری و جمع بندی

حالا که با اصطلاح بازار خارج از بورس یا OTC آشنایی پیدا کرده اید و متوجه تاثیرات آن را بر اقتصاد و سرمایه گذاری شده اید و می دانید، OTC Market با چه ریسک هایی همراه است، بهتر می توانید درباره سرمایه گذاری در این بازار معاملاتی تصمیم گیری کنید. البته، شما می توانید با افزایش اطلاعات تخصصی خود در حوزه OTC، در این بازار سرمایه گذاری هایی انجام دهید که منجر به دریافت سود بسیار شود.

پی نوشتها