نقش گسترش صنعت گردشگری در جذب سرمایه گذار و مشتری های خارجی و تأثیر آن در تحقق جهش تولید

جذب سرمایه خارجی در بسیاری از کشورهای در حال توسعه که منابع داخلی کافی برای سرمایه گذاری ندارند، امری مهم و قابل توجه است. در کشور ما ایران نیز این باور وجود دارد که برای توسعه اقتصاد و گسترش حوزه های مختلف، نیاز به جذب سرمایه گذاری خارجی احساس می شود. در سال جهش تولید، اهمیت جذب سرمایه های خارجی از طریق صنعت گردشگری موضوع مهمی است که در این مقاله به آن خواهیم پرداخت.

شنبه، 20 دی 1399

تخمین زمان مطالعه:

نویسنده : تحریریه راسخون

موارد بیشتر برای شما

نقش گسترش صنعت گردشگری در جذب سرمایه گذار

در سال های گذشته ایران نسبت به ورود سرمایه گذاران خارجی اقدامات متعددی انجام داده است. به خصوص بعد از اجرای برجام این فعالیت با روندی صعودی همراه بود. از سال 2010 تا 2012 کشور ما در زمینه ورود سرمایه گذار خارجی رشد قابل توجهی داشت تا آنجا که در سال 2012 سرمایه ناشی از این امر به بیش از 4 میلیارد دلار رسیده بود. بعد از عملی شدن تحریم ها و تشدید آن ها جذب سرمایه کاهش پیدا کرد اما مجدداً در سال 2015 با اجرایی شدن برجام، نمودار رشد سرمایه گذاری خارجی حرکت صعودی خود را آغاز کرد.

پشتیبانی از پروژه های مختلف و تأمین سرمایه توسط جذب سرمایه گذاری خارجی، نیروی محرکه بسیار قوی در جهت رشد و پیشرفت اقتصاد یک کشور است. بعد از اجرای برجام کشور در شرایط مناسبی قرار گرفته بود و پروژه های متعددی به واسطه برجام موفق به جذب هر چه بیشتر سرمایه از خارج کشور شدند.

کشور ما ایران به دلیل برخورداری از جاذبه های تاریخی کهن، تنوع اقلیم، جاذبه های طبیعی بکر، آثار فرهنگی و... مقصد مهمی در صنعت گردشگری محسوب می شود. فرصت های گردشگری ایران را می توان در دسته بندی های مختلفی همچون طبیعت گردی و بومگردی، فرهنگی، تاریخی، ورزشی، سلامت و زیارتی تقسیم کرد. (1)

مهمترین اصل در رشد صنعت گردشگری، مدیریت و شیوه برنامه ریزی اصولی برای بهره مندی از فرصت های گردشگری است. در این حوزه نیز جذب سرمایه خارجی کمک بزرگی به رشد و پیشرفت گردشگری خواهد کرد. در واقع سرمایه گذاران خارجی نوعی ثبات و امنیت در کشور ایجاد می کنند.

از دیگر مزایای ورود سرمایه گذار خارجی، روشی مؤثر برای تبلیغات و جذب گردشگر به داخل کشور است. تا زمانی که سرمایه گذار به سود و منافع اقتصادی مورد نظر خود برسد، با برقراری ثبات و معرفی کشور به دیگر کشورهای جهان، حمایت خود را در زمینه های مختلفی از جمله صنعت گردشگری، حفظ خواهد کرد. (1)

سرمایه گذاری در شهرهای ایران

در فرایند جذب سرمایه به شهرهای مختلف ایران توسط سرمایه گذاران خارجی و داخلی، موارد متعددی اهمیت پیدا می کنند. به عنوان مثال شناسایی پروژه هایی در سطح استان ها که نیاز به سرمایه گذار خارجی دارند. همچنین بازدید و پیگیری منظم از طرح های سرمایه گذاری به منظور بررسی مشکلات و تلاش برای رفع آن ها، از دیگر مواردی هستند که در جریان جذب سرمایه نقش دارند.

برای توسعه شهرهای ایران به خصوص شهرهای مذهبی، خارجی یا داخلی بودن سرمایه تفاوتی ندارد. در شکل کلی هر سرمایه ای که به رشد یک شهر کمک کرده و موانع برای توسعه و رسیدن به نقطه ای آرمانی را از سر راه بردارد، امری مهم محسوب می شود.

در کشورهای درحال توسعه ای مانند ایران، جذب سرمایه گذاری داخلی به اندازه سرمایه خارجی اهمیت دارد. با این تفاوت که نیاز به سرمایه خارجی زمانی بیشتر احساس می شود که در داخل کشور از عدم ثبات و امنیت اقتصادی برخوردار باشیم. تهران، قزوین و خراسان رضوی از شهرهایی بوده اند که از بیشترین تعداد طرح مصوب سرمایه گذاری خارجی بهره مند شده اند. (2)

البته نباید از تأثیر تحریم بر روی اقتصاد و جذب سرمایه نیز غافل شویم. در سال های اخیر تشدید تحریم ها اثر مستقیمی بر روی طرح های سرمایه گذاری خارجی داشته اند.

بعد از برجام کشورهای اروپایی بسیاری علاقه خود را به سرمایه گذاری در ایران نشان دادند و همان طور که ذکر کردیم این جریان به شکل مطلوبی مسیر خود را طی می کرد. متأسفانه با خروج آمریکا از برجام و بعد از آن، اعمال و تشدید تحریم ها شرایط را تغییر داد.

با بازگشت تحریم ها بسیاری از شهرها و استان ها هدف خود برای جذب سرمایه خارجی را بر روی کشورهای عربی، خاورمیانه و ایرانیان مقیم کشورهای خارجی قرار داد. با وجود این شرایط اقتصاددانان معتقدند که باید تمرکز اصلی خود را بر روی سرمایه گذاری داخلی بگذاریم تا با حفظ سرمایه، رشدی در صنعت گردشگری نیز داشته باشیم.

به طور کلی نقش سرمایه گذاری داخلی در شهرهای ایران به خصوص شهرهای مذهبی نسبت به جذب سرمایه خارجی بسیار بیشتر بوده است. بازگشت تحریم ها بر روی سرمایه گذاری داخلی نیز تأثیرات متفاوتی داشته است. سرمایه گذاران منطقه که در بسیاری از شهرهای مذهبی ایران مانند مشهد اقدام به سرمایه گذاری کرده بودند نیز متحمل ضررهایی شدند. (2)

با این وجود برای جلوگیری از ضرر بیشتر سرمایه گذاران منطقه تصمیم گرفتند تا سرمایه خود در شهرهای مذهبی را حفظ کرده و خارج نکنند. توسعه گردشگری مذهبی نیاز به اختصاص سرمایه در شهرهای مذهبی دارد. با ایجاد زیرساخت های لازم و فراهم کردن بستر مناسب رشد گردشگری، شهرهای مذهبی همچون مشهد نقطه عطف جذب سرمایه هستند. رشد گردشگری مذهبی در این شهرها با ایجاد اشتغال و درآمدزایی، کمک بزرگی در راستای توسعه اقتصاد کشور خواهد بود.

نقش قطار گردشگری در بهبود صنعت گردشگری

ایران به سبب وجود شهرهای زیبا و جاذبه های گردشگری منحصر به فرد در لیست کشورهای دیدنی قرار دارد. همچنین جاده ها و راه هایی مانند مسیر قطار از جمله جذابیت های سفر به ایران محسوب می شوند. یکی از ایده های خلاقانه در خصوص جذب گردشگر و بهبود این صنعت، طراحی قطار گردشگری بود که در سال های اخیر با استقبال خوبی روبرو شده است. (3)

صنعت جهانگردی برای بهبود شرایط مختلف اقتصادی و اجتماعی در هر منطقه و کشوری امری مهم و قابل تأمل به حساب می آید. صنعت گردشگری در اقتصاد برتر جهانی رتبه سوم را در خصوص رشد تولید ناخالص داخلی کسب کرده است.

در گذشته گردشگران داخلی و خارجی برای لذت بردن از جاده ها و مسیرهای منتهی به شهرهای مختلف بلیت قطار مقصد مشخصی را تهیه می کردند. در حالی که هدف اصلی آن ها بازدید از آن شهر خاص نبوده و گردشگران قصد داشتند از جاذبه های موجود در مسیر لذت ببرند. (3)

در حال حاضر ایده قطار گردشگری این امکان را برای گردشگران داخلی و خارجی فراهم کرده است تا با گذراندن ساعاتی درون قطار از مناظر و طبیعت زیبای جاده استفاده کنند. قطارهای گردشگری که در ایران به فعالیت مشغول هستند در سه مسیر حرکت می کنند. قطارهای گردشگری تهران-پل سفید، تهران-سوادکوه و تهران-شیرگاه، سه مسیر اصلی هستند که تحت نظارت شرکت حمل و نقل ریلی رجا فعالیت می کنند.

ایده قطار گردشگری متعلق به هیچ نهاد یا سازمانی دولتی نیست. در واقع برنامه ریزی و راه اندازی تورهای گردشگری در این حوزه وابسته به بخش خصوصی و گروهی از کارشناسان در صنعت گردشگری است. در واقع هدف از اجرایی کردن این ایده در ایران، بهبود صنعت گردشگری و جذب توریست داخلی و خارجی است.

با ورود گردشگر و هزینه کردن برای سفر و لذت بردن از جاذبه های طبیعی، مقوله جذب سرمایه نیز قوت می گیرد. ایده های مختلف برای جذب هر چه بیشتر توریست، پای سرمایه گذاران خارجی و داخلی را نیز به این صنعت باز کرده و در نهایت منجر به رشد اقتصاد و تحقق جهش تولید می شود. (3)

توسعه گردشگری روستایی

توسعه گردشگری در بخش های مختلف به خصوص مناطق روستایی نقش بسزایی در پایداری جمعیت و رشد روزافزون اقتصاد دارد. ایجاد تحول در گردشگری روستایی کشور را وارد مسیری از جذب سرمایه در زمینه های مختلف خواهد کرد. (4)

در واقع مناطق روستایی بستر قابل توجهی برای رشد در بخش هایی همچون اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و... را فراهم می کند. با ایجاد اشتیاق و فراهم کردن زمینه مناسب برای سرمایه گذاری خارجی و داخلی در روستا، به همان نسبت گردشگری روستایی و زیرمجموعه های آن مانند بومگردی یا طبیعت گردی نیز توسعه پیدا خواهد کرد.

در کنار دولت که وظیفه دارد زیرساخت ها و تأسیسات متنوع گردشگری را برای سرمایه گذاری در بخش روستایی فراهم کند، بخش داران و فرمانداران هر روستا و منطقه نیز باید در تحقق این اهداف تلاش کنند. با شناسایی نقاط قوت روستا که قابلیت تبدیل شدن به قطب گردشگری را دارد، ایجاد هدف و در نهایت جذب سرمایه خارجی و داخلی، می توان قدم بزرگی در مسیر توسعه گردشگری روستایی برداشت. (4)

نقش بومگردی و اقامتگاه های روستایی در جذب توریست خارجی

گردشگران غربی با توجه به شیوه زندگی و فرهنگ رایج در کشور خود، علاقه بسیاری به آشنایی با فرهنگ و آداب و رسوم مردم مشرق زمین دارند. بسیاری از توریست های خارجی تنها برای آشنایی با شیوه و سبک زندگی مردم روستا به ایران سفر کرده و در پی کشف جاذبه های خاص از مردم کشور ما هستند.

با اهمیت دادن به این نکته بسیاری از فعالان در بخش های خصوصی از ایده های مختلف الهام گرفته و شروع به ساخت اقامتگاه هایی جذاب و منحصر به فرد در روستاها کردند. امروزه بازدید و اقامت در این اقامتگاه ها به یکی از راه های جذب سرمایه و توریست به داخل کشور شده است. (4)

ساخت این اقامتگاه ها با عنوان بومگردی آغاز شد. گردشگری بومگردی با هدف ترویج فرهنگ روستایی و آشنایی با شیوه زندگی مردم روستا بنا نهاده شده است. موارد مهمی در خصوص رشد اقامتگاه های بومگردی وجود دارد که با توجه به آن ها می توان در این زمینه پیشرفت کرد.

به عنوان مثال توریست خارجی جذب اقامتگاهی می شود که در خانه ای قدیمی بازسازی شده و شکل گرفته است.

برای جذب هر چه بیشتر گردشگران خارجی به روستا و اقامتگاه های بومگردی، باید آگاهی و درک کاملی از محیط و امکانات موجود در مکان برای گردشگر به وجود بیاوریم. گردشگر خارجی با دانستن این موضوع که یک اقامتگاه بومگردی چه هدفی دارد، جذب شده و از آشنایی با فرهنگ روستایی و جاذبه های طبیعی منطقه لذت خواهد برد. (4)

در گذشته گردشگری بومگردی در ایران چندان شناخته شده نبود و به مرور زمان گردشگران داخلی نسبت به اقامتگاه های روستایی آشنایی پیدا کرده و به توسعه این بخش کمک کردند. در حال حاضر نیز بسیاری از گردشگران خارجی برای آشنایی با فرهنگ مردم روستا و زندگی به شیوه آن ها برای مدتی کوتاه، از کشورهای مختلف دنیا به ایران سفر می کنند.

ورود توریست خارجی به گردشگری روستایی منجر به توسعه در بخش های مختلف فعال در کشور خواهد شد. اقامتگاه های روستایی به منظور جذب گردشگر و ایجاد سرمایه باید از اصول و امکانات کاملی برخوردار باشند.

توریسم درمانی و جذب سرمایه

در گذشته چند بخش محدود مانند جاذبه های تاریخی، طبیعی و فرهنگی، به عنوان زیرمجموعه صنعت گردشگری محسوب می شدند. با گذشت زمان، ایجاد زیرساخت های مناسب و پیشرفت در صنعت توریسم، گردشگری با تحولات بزرگی روبرو شد. در حال حاضر با گسترده شدن این بخش عنوان های متفاوت دیگری مانند گردشگری سلامت، گردشگری پزشکی، گردشگری ورزشی و... به صنعت توریسم افزوده شده است.

توریسم درمانی یا گردشگری سلامت از بخش های متفاوت و درآمدزایی در صنعت گردشگری محسوب می شود که در حال حاضر رونق خوبی داشته و منجر به جذب سرمایه در کشور شده است. توریسم درمانی به بخش های مختلفی تقسیم می شود که کشور ما ایران نیز در چند سال اخیر موفق به جذب سرمایه مفید در این خصوص بوده است. (5)

یکی از حوزه های توریسم درمانی مربوط به استفاده از منابع طبیعی و درمانی هر کشور است. به عنوان مثال سالانه گردشگران خارجی و داخلی برای استفاده از چشمه های آب گرم شهر سرعین به استان اردبیل سفر می کنند.

از دیگر موارد قابل ذکر در صنعت گردشگری سلامت باید به خدمات پزشکی اشاره کنیم. خوشبختانه ایران در این بخش به دستاوردهای قابل توجهی رسیده است. ایران در صنعت پزشکی مربوط به دندانپزشکی، جراحی زیبایی، درمان نازایی و... رشد و پیشرفت فوق العاده ای داشته و همین امر سبب شده تا در امر جذب سرمایه موفق عمل کند.

جذب سرمایه و سرمایه گذاری داخلی و خارجی ارتباط مؤثری در تقویت توریسم درمانی دارد. دولت و کارشناسان در صنعت گردشگری سلامت با به کارگیری تأسیسات و توانمندی افراد متخصص در حوزه های مختلف پزشکی، می توانند ثبات و امنیت را در جذب سرمایه گذاری خارجی ایجاد کنند و در مسیر تحقق جهش تولید گامی اساسی بردارند. (5)

نتیجه گیری و جمع بندی

رشد صنعت گردشگری بر اساس جذب سرمایه گذاری داخلی و خارجی منوط به اجرا و توجه به اصول متعددی است. در وهله اول کسب آگاهی از فرصت های طلایی در بخش سرمایه گذاری اهمیت بسیاری دارد. در هر پروژه و فرایند اقتصادی شرایط ریسک وجود دارد که افراد با توجه به آن و گمان بر بازگشت سرمایه، باید در این مسیر قدمی محکم بردارند.

با برنامه ریزی دقیق و اصولی می توان از طرح های سرمایه گذاری در سطح کلان و خرد استفاده کرد و با توجه به موقعیت موجود سرمایه های لازم جهت توسعه گردشگری را به سمتی روشن هدایت نمود.

پی نوشتها