سیاست
کامبیز آتابای

سال تولد: 1318 فوت:- كامبیز آتاباى فرزند ابوالفتح و بدرى آتاباى در سال 1318 در تهران متولد شد. پس از پایان تحصیل متوسطه در ایران براى ادامه تحصیل به انگلستان رفت و در دانشگاه نظامى سلطنتى سند هرست به تحصیل پرداخت و دوره عملیات هوابد و چتربازى را در مدرسه مخصوص نظامى آمریكایى طى كرد. او مدت 4 سال در ...

جمال الدین جمال واعظ

سال تولد: 1279 ق. فوت: 1326 ق. القاب: صدرالواعظین- صدرالمحققین-. آثار: لباس التقوى- رویاى صادقه (با همكارى مجدالاسلام كرمانى و میرزا نصراللَّه ملك‏المتكلمین) سید جمال‏الدین واعظ اصفهانى پسر سید یحیى در سال 1297 هجرى قمرى در همدان متولد شد وى از كوشندگان و سخنرانان بنام جنبش مشروطه‏خواهى بود و با ...

حسین مشیرالدوله

سال تولد: 1243 ق. فوت: 1298 ق. مناصب: كنسولگرى ایران در بمبئى، كنسولگرى ایران در قفقاز، وزیر مختارى اسلامبول، صدراعظم دوره ناصرالدین شاه، وزیر وظائف و اوقاف و عدلیه بغداد، وزیر جنگ، وزیر امور خارجه، حاكم قزوین، والى‏گرى خراسان، فرماندهى كل سپاه ایران، نیابت تولیت آستان قدس رضوى میرزا حسین‏خان سپهسالار ...

جعفر شریف امامی

سال تولد: 1291 فوت: 1377 مناصب: نخست‏وزیرى از سال 1338 تا 1340 و در سال 1357؛ سناتور و رئیس مجلس (در دوره‏هاى متوالى)؛ مدیر عامل بنگاه آبیارى (كابینه قوام‏السلطنه)؛ معاون و سپس وزیر راه (كابینه رزم‏آرا)؛ عضویت شوراى عالى سازمان برنامه (كابینه علاء)؛ مدیرعامل سازمان برنامه (كابینه زاهدى)؛ نیالت تولیت ...

نادره

1842 -1792 م؛ ماهلر آئیم، از زنان شاعر و سیاستمدار، وى دختر رحمان قلبى حاكم اندیجان بود و در همان شهر به دنیا آمد. در جوانى به ازدواج عمرخان امیرى درآمد. پس از وفات همسرش، پسر چهارده ساله او، محمد على خان، امیر خوقند شد ولى سررشته كارها در دست نادره بود و با تدبیر و جدیت به حل و فصل امور مى‏پرداخت. چندى ...

مهد علیا

ششم ربیع‏الثانى، 1290 ق، جهان خانم ملقب به مهد علیا از زنان سیاستمدار، هنرمند و شاعر. وى نوه فتحعلى شاه قاجار (1250 -1212 ق) و دختر قاسم خان قوانلوى قاجار بود. در سال 1234 ق با محمد میرزا نوه فتحعلى شاه و فرزند عباس میرزا (ولیعهد) ازدواج كرد. پس از مرگ فتحعلى شاه، محمد میرزا به سلطنت رسید (1250 ق). وى ...

ملکه

ز 625 ق، از زنان متنفذ و فرمانروا. وى دختر سلطان طغرل سوم سلجوقى (590 -571 ق) و همسر اتابك اوزبك (622 -607 ق)، آخرین اتابك آذربایجان، بود پس از اینكه سلطان جلال‏الدین خوارزمشاه (628 -617 ق) به سمت آذربایجان حمله برد، اتابك تبریز را رها كرد و به گنجه گریخت و اختیار حكومت آنجا را به همسرش واگذار نمود، ...

ملکه ترکان

569، از زنان متنفذ. وى همسر ایل ارسلان خوارزمشاه (567 -551 ق) بود و در زمان حكومت همسرش بنابر سنت تركان- طرف مشورت همسرش قرار داشت و در امور حكومت مداخله مى‏كرد. پس از فوت ایل ارسلان، به دلیل نفوذ ملكه تركان، سلطان شاه كه كودك بود به تخت نشست اما عملا ملكه زمام امور را در دست داشت. تكش فرزند بزرگ ایل ...

مراجل

پیش از 150 ق، وى دختر استاد سیس (150 ق) و مادر مأمون (218 -198 ق) خلیفه عباسى بود. پدرش سردار ایرانى زرتشتى بود كه در اواخر خلافت منصور (158 -136 ق) بر خلیفه عباسى شورید و ادعاى پیامبرى كرد و خود را از موعودهاى زرتشت و به جاى هوشیدر یا سوشیانت دانست و در سیستان، هرات و بادغیس خروج كرد و تا مرو رود پیشروى ...

مج

قرن سوم میلادى، از زنان كاردان و باتدبیر. وى دختر مهرك و همسر شاهپور اول ساسانى (272 -241 م) بود. زمانى كه اردشیر بابكان (241 -226 م) بر فارس استیلا یافت، مهرك را كه پادشاه فارس بود كشت، زیرا منجمان به او خبر داده بودند كه از فرزندان مهرك یك نفر پادشاه مى‏شود و همه سرزمین ایران را به اطاعت خود درمى‏آورد. ...

ماه ملک

524 ق. وى نواده دخترى سلطان سنجر سلجوقى (552 -511 ق) و مورد علاقه فراوان او بود. پس از آنكه سلطان محمود سلجوقى (525 -511 ق) بر عموى خود سنجر شورید و شكست خورد، سنجر او را بخشید و بنواخت و ماه ملك خاتون را به عقد او درآورد. اما وى در جوانى و در سن هفده سالگى درگذشت. سنجر از مرگ نابهنگام او بسیار اندوهگین ...

ماه سلطان امیر صحی

1294 ق-؟، از زنان مبارز و از بنیانگذاران مدارس دخترانه تهران. پدرش از تجار روشنفكر و متجدد بود و دخترانش را زیر نظر استادان سر خانه به تحصیل زبان و ادبیات فارسى و عربى واداشت. وى با میرزا اسداللَّه مجتهد ازدواج كرد و در خانه همسر نیز بیكار نماند و به تحصیل علوم اسلامى نزد همسرش پرداخت. در جریان جنبش ...

مالکه

قرن چهارم میلادى، پدرش طایر غسانى و مادرش نوشه- از بستگان نرسى، شاه ایران- بود. شاپور ذوالاكتاف (279 -310 م) یك ماه پدر مالكه را كه در قلعه متحصن بود در محاصره گرفت اما كارى از پیش نبرد. روزى مالكه شاپور را بر اسب دید و شیفته او شد و دایه خود را با یك پیام به نزد وى فرستاد تا بگوید كه او (مالكه) و شاپور ...

لبابه کردی

ز نیمه اول قرن دوم هجرى، از زنان دانشمند و كاردان. وى دختر یكى از فرمانروایان مقتدر كرد موصل و مادر مروان بن محمد بن مروان بن حكم از خلفاى اموى است. ...

گوهر نسب

ز 554 ق، از زنان متنفذ، وى نواده دخترى سلطان سنجر سلجوقى (552 -511 ق) بود. پس از آنكه سلطان محمود سلجوقى (525 -511 ق)، برادرزاده سلطان سنجر بر عمویش شورید و شكست خورد سنجر، او را بخشید و بنواخت و دخترش ماه ملك خاتون را به عقد او درآورد، اما چون او به زودى درگذشت. دختر دیگرش (مادر گوهر نسب) را به ازدواج ...

کردوچین

738 ق، از زنان مدبر خیر و نیكوكار. وى دختر منگوتیمور، پسر هلاكوخان (663 -654 ق)، و ابش خاتون بود. در جوانى با سیورغمتش (692 ق)، برادر پادشاه خاتون ازدواج كرد. پس از اینكه پادشاه خاتون از فارس به كرمان آمد سیورغتمش را در قلعه‏اى زندانى كرد و خود حكومت كرمان را در دست گرفت، اما او با كمك همسرش كردوچین ...

قمرالسلطنه

1308 -1250 / 1249 ق، ماه‏تابان خانم از زنان خیر، فاضل و شاعر. وى دختر چهل و ششم فتحعلى شاه (1250 -1212 ق) و مادرش نوش‏آفرین خانم، دختر بدرخان زند بود. او به ازدواج میرزا حسین خان سپهسالار (1298 -1241 ق) درآمد. قمرالسلطنه زبان فرانسه و تركى را به خوبى فراگرفت و در شعر و ادب مهارت یافت. دوبار نیز به حج ...

قرةالعین

1268 -1233 ق، فاطمه مشهور به زرین تاج و ملقب به زكیه و طاهره و مكنى به ام‏السلمه از زنان عالم، سخنور و شاعر. وى در خانواده‏اى روحانى و دانشمند به دنیا آمد. پدرش ملا صالح برغانى (1275 / 1270 ق)، از علماى قزوین و عموهایش ملا محمدتقى برغانى (1264 ق) مرجع تقلید و رئیس حوزه علمیه قزوین و ملا محمدعلى برغانى ...

فاطمه مردانی

ز 385 ق، از زنان هوشمند و سیاستمدار. وى دختر احمد، از خاندان مردانى، بود كه در سال 358 ق، پسرش ابوتغلب را در دفع مخالفان كمك كرد و مدتى نیز خود حكومت كرد. از وقایع مهم دوران حكومت فاطمه خاتون، جنگ با بدرالدین بن حسنویه (400 -369 ق) ملقب به ناصرالدوله و به اسارت گرفتن او در سال 385 ق است. ...

غازیه

ذیقعده 656 ق، از زنان عابد و باتدبیر. وى دختر ملك كامل و همسر ملك مظفر، حاكم حماة، بود. پس از مرگ همسرش، محمد- كه بعدها به ملك منصور ملقب شد- به سلطنت رسید. اما چون محمد كودكى خردسال بود، غازیه خاتون تا هنگام رشد و بلوغ وى شخصا اداره حكومت را در دست گرفت. در آن مدت مردم از آسایش و امنیت برخوردار بودند. ...