خط
ملک امیرشاهی سبزواری

(وف 857 ق)، خطاط، نقاش، موسیقیدان و شاعر، متخلص به شاهى. از غزلسرایان معروف شیعه‏ى قرن خود بود و ظاهراً در شاعرى، استاد عبدالرحمان جامى بوده است. در سبزوار به دنیا آمد و نیاكانش از امراى سربدارى و خود خواهرزاده‏ى خواجه على مؤید سربدارى بود. علت اشتهار شاعر به امیر به همین سبب، و انتخاب تخلص شاهى هم ظاهراً ...

امیرخان بیک

(س دهم ق)، خطاط و شاعر. از خوشنویسان اسكندرخان بكیشلو از اعیان دربار صفویه بود. مردى وارسته و صوفى مشرب و در غزلسرایى استاد بود. در یزد درگذشت و در همان جا دفن شد. ...

ام سلمه قاجار

(س سیزدهم ق)، خطاط. مشهور به گلین خانم. وى خوشنویسى را از استادان این فن از جمله آقا زین‏العابدین اصفهانى و حاج‏آقا فراگرفت. وى خط نسخ را با مهارت تمام مى‏نوشت. از خطوط او: یك رقعه نسخ كتابت به آب زر خفى متوسط، با رقم: «نمقت بنت شه ام‏السلمه 1240»؛ یك قطعه نسخ كتابت متوسط، با رقم: «نمقت بنت خاقان (فتحعلى‏شاه) ...

محمد امامی هروی

(س نهم ق)، خطاط و منشى. از زبر دست‏ترین كاتبان قرن خویش بود كه ظاهراً در دربار سلطان یعقوب و رستم آق قویونلو به كار كتابت مشغول بود و به همین جهت یعقوبى و رستمى رقم مى‏كرد. از خطوط نستعلیق او: یك نسخه «انیس العاشقین»، به قلم نستعلیق كتابت عالى، با رقم: «تمت... به انیس العاشقین فى تاریخ سنة سبع و ثمانین ...

محمد امامی حسینی اصفهانی

(س سیزدهم ق)، نقاش و خطاط. از سادات اصفهان بود و در كارهاى روغنى از قبیل قاب آینه و قلمدان و انواع جلدها ذوق داشت. در زادگاه خویش كارخانه‏ى مجهزى دایر كرد و طراحى و اساس اولیه‏ى نقوش را خود انجام مى‏داد و بقیه را به عهده‏ى شاگردان مى‏گذاشت؛ سپس كارخانه را به تهران انتقال داد. در ترسیم مجالس بزمى و رزمى ...

نصراللَّه امامی اصفهانی

(تو 1226 ق)، نقاش و خطاط. ملقب به نقاش‏باشى و از خاندان امامى اصفهان بود. در گل و بوته و پرنده‏سازى و هنرهاى روغنى لاكى استدى مبرز به شمار مى‏آمد. میرزا نصراللَّه به غیر از قلمدان‏سازى در نقش جلدها و قاب آینه‏ها استعدادى وافر و شیوه‏ى مخصوص به خود داشت. سایه‏ها را در پردازهاى درشت‏تر مى‏زد و از ریزه‏كاریهاى ...

محمدتقی امامی اصفهانی

(س سیزدهم ق)، نقاش و خطاط. از سادات اصفهان و خاندان هنرمند امامى‏بود. این هنرمند در سطح میرزا نصراللَّه امامى‏نقش مى‏آفرید و شاید شاگرد وى بوده است. علاوه بر صنعت نقاشى، در رشته‏ى گل و بوته و پرنده‏سازى و جدول‏كشى نیز قلمى‏خوش داشت. خط رقاع را نیز خوب مى‏نوشت. از آثار وى: قلمدان زیبایى است از گل و مرغ ...

محمدحسن الهی شیرازی

(س سیزدهم ق)، خطاط. از آثار او: دعاى مشلول جانمازى است با جلد روغنى، سرلوح مرصّع، نسخ كتابت خفى متوسط، با رقم: «حسب الامر... میرزا محمدخان سپهسالار اعظم... محمدحسن الكاتب الالهى الشیرازى فى 1282». ...

عیسی الهی

(ز 1320 ق)، خطاط. به خط وى، یك نسخه «سیر العباد» سنایى در مجموعه‏ى مهدى بیانى موجود است، به قلم كتابت خفى‏خوش، به شیوه‏ى میراز رضا كلهر. از معرفى‏نامه‏ى ابتداى كتاب چنین برمى‏آید كه وى در وزارت معارف به منشى‏گرى مشغول بوده است. این اثر، با رقم «الرّاجى... عیسى الالهى، فى شهر ذى‏القعده 1320» است. ...

مرتضی الهام

(وف 1126 ق)، عالم، خطاط و شاعر، متخلص به الهام. در سى سالگى علوم معقول و منقول را به اتمام رساند وى در فن سپاهیگرى یكتا بود. هفت قلم را به خوبى مى‏نوشت. پس از مرگ اورنگ زیب، فنون و كمالات خود را به بهادرشاه عرضه كرد كه مورد توجه شاه واقع شد. وى در جوانى درگذشت. ...

عمادالاسلام الوبیگ اردوبادی

(وف 973 ق)، خطاط. نسب وى به خواجه نصیرالدین محمد مى‏رسد. منشى بى‏نظیر و استاد خطوط سته و خط تعلیق بود و طالب كسب علونم و فقه. قاضى اردوباد و آن سرحد و ولایات بود و اوقاف سر كار چهار معصوم(ع) را كه نزد مادر شاه سلطان‏محمد بود، به خط رقاع نوشته است. در اواخر عمر به شهر قزوین رفت در خدمت شاه بود تا در همان ...

ضیاءالدین محمد اکرمی قزوینی

(س دهم ق)، خطاط. از آثار او: «نفحات الانس» جامى، به قطع نیم ربعى، به خط نسخ و نستعلیق خفى متوسط، با رقم: «قد تشرفت بكتابة هذه الرسالة الشریفه اقل عباداللَّه الغنى ضیاءالدین محمد الاكرمى القزوینى... فى شهور سنة تسعین و تسعمائه»(990). ...

اکبرمیرزا

(س سیزدهم ق)، خطاط. نستعلیق جلى را خوش مى‏نوشت و در جوانى درگذشت. ...

اقبال

(س سیزدهم ق)، خطاط. از شكسته‏نویسان گمنام است. به خط وى یك نسخه «دیوان» ظهیر فارابى در كتابخانه‏ى حاج سید نصرالله تقوى موجود است، به قلم كتابت خفى خوش، با رقم: «كتبه اقبال بنده‏ى دولتشاه، فى شهر رمضان المبارك 1238». ...

محمود افضل الملک کرمانی

(1322 -1267 ق)، نویسنده و خطاط. وى برادر شیخ احمد روحى و از دوستان سید جمال‏الدین اسدآبادى بود. افضل‏الملك پس از دستگیرى برادرش شیخ احمد و میرزا آقاخان كرمانى و میرزا حسن‏خان خبیرالملك، به استانبول گریخت و پس از مدتى توقف، به طور ناشناس به كرمان بازگشت و اندكى بعد به تهران آمد اما چون از دوستان سید جمال‏الدین ...

مهدی قلی افسر کرمانی

(1300 -1259 ق)، ادیب، خطاط و شاعر، متخلص به افسر. ملقب به افسر الشعراء. وى در كرمان به دنیا آمد و در این شهر تحصیل كرد. در حكمت و منطق سرآمد سخنوران عصر خود گشت بطورى كه ناصرالدین شاه وى را به حضور پذیرفت و او را به افسرالشعرا ملقب ساخت. افسر در حسن خط ممتاز بود و نثر را به شیوه‏ى قایم‏مقام نیكو مى‏نوشت. ...

علی اکبر افسر سنندجی

(وف 1317 ق)، خطاط و شاعر، متخلص به افسر. مشهور به صادق‏الملك وقایع‏نگار. وى مردى مهربان و خلیق و با معلومات و داراى خطى خوش بود. به اقتفا و تقلید از گذشتگان شعر مى‏سرود و بیشتر به قصیده‏سرایى تمایل داشت. از اشعار او مقدار بسیار كمى به جاى مانده است. اثر وى: «حدیقه‏ى ناصرى». ...

عبدالرحیم افسر اصفهانی

(وف بعد از 1305 ق)، خطاط، ادیب و شاعر، متخلص به افسر. وى پزشكى نیز مى‏دانسته اما به این حرفه اشتغال نداشته است. بنا به گفته‏ى جلال‏الدین همایى در مقدمه‏ى «دیوان» طرب: طرب در خط، ارشد شاگردان میرزا عبدالرحیم افسر شاعر خوشنویس معروف است كه وفاتش على‏التحقیق بعد از سنه‏ى 1308 و به بعض احتمالات در سال 1315 ...

ظهیرالدین اظهر تبریزی

(وف 880 ق)، خطاط. شاگرد میرزا جعفر بایسنقرى بود كه در بدایت حال از تبریز به هرات سفر كرد و ملازم سلطان ابوسعید بن محمد بن میرانشاه گردید. بعد از تسخیر خراسان توسط الغ‏بیگ، شاه گوركانى اظهر را به همراه خود از خراسان به سمرقند برد و مصاحب خود كرد. تذكره‏نویسان متقدم به اظهر لقب ظهیرالدین و متاخرین به او ...

محمدعلی اصیلی مشهدی

(س نهم ق 9، خطاط و شاعر، متخلص به اصیلى. از شعراى معاصر امیر على‏شیر نوایى بود. مولف «مجالس النفائس» او را از شمار شعراى مشهد ذكر مى كند. ...