خط
آیتی تبریزی

(س نهم ق)، خطاط. بنا به قول صاحب «مناقب هنروران» یكى از چهل تن خوشنویس دربار شاهزاده بایسنقر گوركانى بود كه در كتابخانه‏ى آن امیرزاده، با سرپرستى میرزا جعفر تبریزى، به كا كتابت اشتغال داشته است. ...

آیتی اصفهانی

(س دهم ق)، شاعر و خطاط. خط نستعلیق را خوب مى‏نوشت و از شعراى بذله‏گوى اصفهان بود. مكتب‏دار بود و تدریس خطاطى نیز مى‏كرد. پیش از تألیف «تحفه‏ى سامى» (957 ق)، فوت كرده است. غزل مى‏سرود، و «دیوان» اشعار دارد. ...

محمدصالح آل گداعلی بیگ

(1288 -1187 ق)، فقیه، اصولى، مرجع دینى و خطاط. جدش امیرفضل على‏خان مشهور به گداعلى بیگ نورى از خوانین بزرگ بروجرد و سلطان‏آباد بود كه در روزگار دولت صفوى به عراق مهاجرت كرد و در كربلا ساكن شد و با خواهر سید میرزا صالح شهرستانى ازدواج كرد. شیخ محمدصالح از شاگردان برجسته‏ى سید ابراهیم قزوینى، صاحب «ضوابط» ...

علی اشرف آگه شیرازی

(وف 1244 ق)، شاعر، عارف و خطاط. اصلاً از قزوین بودند ولى در زمان صفویه با خانواده به اصفهان آمده بودند و در فتنه‏ى افغان به قزوین و سپس به شیراز رفتند. پدر وى آقا على مدرس و عمویش آقا خلیل مشهور به آقا بزرگ مدرس از سلسله مدرسین شیراز بودند. دو برادر وى حاج على‏اكبر نواب شیرازى و لطفعلى مدرس نیز شاعر ...

محمدحسین آقایی

(ز 1198 ق)، خطاط. در كتابخانه‏ى سلطنتى، سیزده رقعه از او با خط نسخ كتابت خفى متوسط موجود است، با رقم: «العبد الفقیر آقایى فى 1198»، و «العبد الداعى محمدحسین شهیر به آقایى». ...

نجف علی نقاشباشی اصفهانی

(1277 -1203 ق)، نقاش، قلمدان ساز و خطاط. معروف به آقانجف. در اصفهان متولد شد. وى از اساتید معروف فن قلمدان سازى در عصر قاجاریه بود. او علاوه بر آموختن نگارگرى در نزد استادان اصفهان، از نقاشان اروپایى مقیم آن شهر نیز سود جسته و از روى باسمه‏هاى چاپى مذهبى و غیرمذهبى فرنگى نیز كپى كرده است. آقانجف در چهره‏پردازى ...

جلال الدین آقامیرک اصفهانی

(س دهم ق)، نقاش و خطاط. وى غیر از روح اللَّه میرك هراتى است. آقا میرك از سادات اصفهان بود و در تبریز، در دربار شاه‏طهماسب اول مقام والایى داشت. وى از شاگردان مستعد استاد بهزاد به شمار مى‏آمد و در تذهیب و ترصیع و نقوش ساختمانها و مهارت در تنوع آرایش طبیعت و ارائه چهره‏ها انگشت‏نما و پرمایه بود. همچنین ...

آقاصادق دوم

(شكوفایى 1210 -1160 ق)، نقاش، شاعر و خطاط. مشهور به صادق، آقاصادق و محمدصادق. وى سجعش را «یا صادق‏الوعد» مى‏نوشت و یا تنها به ذكر نام ساده‏ى خود اكتفا مى‏نمود. در رشته‏هاى گوناگون نقاشى، از قبیل آبرنگ و كارهاى روغنى و ارائه تصاویر رنگ و روغنى و تذهیب و ترصیع و حل‏كارى صاحب ابتكار بود. آقاصادق در گل و ...

آقاسی بیک افشار

(س دوازدهم ق)، خطاط. از مردم آذربایجان و سركرده‏ى عده‏اى سوار در اردوى نادرشاه بود. همچنین در زمان سلطنت كریم‏خان مورد توجه و عنایت او بود، طورى كه خانه‏ى بزرگ مجللّى در میدان شاه براى وى ساخت و او را از آذربایجان خواست، و او پس از بازگشت از مكه و عتبات به شیراز وارد شد. آقاسى خط نستعلیق را نیكو مى‏نوشت ...

علی آقاحسینی

(1341 -1290 ش)، خطاط. در طالقان به دنیا آمد. پس از پایان دبیرستان براى تحصیل علوم قدیم به مدرسه سپهسالار رفت. از محضر محمدحسین خوشنویس باشى و میرزا حسن‏خان عاصمى تعلیم خط گرفت و سرانجام به مكتب عمادالكتاب راه یافت و از دست او گواهى‏نامه گرفت. وى سپس به استادى كلاس عمومى تعلیم خط هنرهاى زیبا مشغول شد. ...

حسین لواسانی

(نیمه‏ى اول س یازدهم ق)، خطاط. از مردم لواسانى تهران بود، ولى در اصفهان اقامت داشت. آقاحسین در دربار شاه‏عباس اول به كار كتابت مشغول و از شاگردان علیرضاى عباسى بود و چون گذشته از نیكویى خط، حسن صورت نیز داشت شاه او را ایاز ثانى مى‏خواند. از آثار خطى او، كتیبه‏ى سر درِ مدرسه‏ى قوچقاى بیگ در بازار صبّاغان ...

آقاجان

(س دهم ق)، خطاط. قطعه‏اى به خط وى در مرقع سیداحمد مشهدى در كتابخانه‏ى خزینه‏ى اوقاف استانبول به قلم دودانگ و كتابت خوش موجود است، با رقم: «تشرف بكتابتها العبد آقاجان غفرذنوبه بدارالارشاد اردبیل، فى شهور سنه 968 هجریة». ...

آقابزرگ ذوقی

(اوایل س سیزدهم ق)، خطاط و شاعر. خط شكسته را بد نمى‏نوشت و گاهى شعر مى‏گفت. ...

آقابابا شهمیرزادی

(وف بعد از 1247 ق)، عالم و خطاط. با خط زیبایش كتاب «درّة الغواص فى اوهام الخواص» قاسم بن على بن عثمان حریرى بصرى را نوشته و در 1247 ق از كتابت آن فراغت یافته است. ...

آقابابا

(ز 1234 ق)، خطاط. از آثار او: یك رقعه از مرقع نسخ دودانگ جلى خوش، با رقم: «العبد الاقل عبداللَّه المدعوبه آقا بابا فى شهر ذیحجةالحرام سنة 1234». ...

محمد ابراهیم قمی

(ز 1115 ق)، خطاط. میرزا احمد نیریزى خط نسخ را نزد وى تعلیم گرفت. آقا ابراهیم از خوشنویسان معروف و از استادان دوره‏ى شاه سلیمان و شاه سلطان حسین صفوى بود. جز خط نسخ بر خطوط تعلیق، نستعلیق و شكسته نیز تسلط داشت، ولى عمده شهرت وى در نسخ‏نویسى بود. سالى سه قرآن مى‏نوشت و از این طریق امرار معاش مى‏كرد. به ...

آشوبی نطنزی

(س دهم ق)، خطاط و شاعر. در اوایل دوران شاه‏عباس اول صفوى مى‏زیست. «دیوان» شعرى از او به جاى مانده است. آشوبى خط نستعلیق را به غایت نیكو مى‏نوشت. وى پیش از تألیف «تذكره‏ى هفت اقلیم» توسط امین احمد رازى (1002 ق) درگذشته است. ...

ابوالقاسم آشوب تهرانی

(ز 1269 ق)، شاعر و خطاط. وى برادر میرزا ابوالحسن منشى بود و در نگارش نظم و نثر و خوشنویسى مهارت داشت. آشوب به كارهاى دیوانى مشغول و از منشیان مقتدر بود. وى با رضاقلى خان هدایت، صاحب «مجمع الفصحا» معاصر است. قصیده و غزلى از او در «گنج شایگان» آورده شده است. ...

نجف آشنای نهاوندی

(س سیزدهم ق)، شاعر و خطاط. اصلش از نهاوند است. وى در كتابت ممتاز و در زمره‏ى منشیان شاهزاده محمود میرزا قاجار، پسر چهاردهم فتحعلى‏شاه، بود و شاهزاده‏ى مذكور در «تذكره‏ى» خود از كمال خط نستعلیق او تعریف نموده و چند شعر از او نوشته است. ...

سید علی آشفته

(1309 -1280 ق)، عالم، خطاط و شاعر، متخلص به آشفته. نسبش به آقا سید على حسینى صاحب مقامات منتهى مى‏شود. جد اعلاى او از هرات به مشهد مهاجرت كرد و از آنجا اولادش به تهران آمدند. آشفته در كربلا به دنیا آمد. در نوجوانى به تحصیل علوم مشغول شد. پس از تكمیل مقدمات به ایران آمد و در بیست و دو سالگى به عراق بازگشت ...