خط
حمید عجمی

حمید عجمی (متولد: ۱۳۴۱ خورشیدی؛ تهران، قلهک فرزند حاج هدایت الله عجمی) طراح گرافیک؛ خوشنویس نستعلیق و ایجاد کننده خط معلی است. اساتید و فراگیری نستعلیق وی از پانزده سالگی نستعلیق را نزد استاد غلامحسین امیرخانی و کیخسرو خروش در انجمن خوشنویسان ایران آموخته است. خط معلی خط معلی توسط حمید عجمی در سال ...

علی منظوری حقیقی

(1329 -1267 ش)، خطاط و شاعر. در تفرش به دنیا آمد. از كودكى به آموختن خط پرداخت و در جوانى به خوشنویسى شهرت یافت و مورد توجه اولین استاد خود، سید حسین خوشنویس باشى قرار گرفت. پس از مدتى به تهران آمد و مقیم شد و به كتابت و قطعه‏نویسى و فرمان نگارى پرداخت. در 1300 ش، كارمند اداره‏ى مجلس شد و در آنجا با ...

هما

ز 1286 ق، از زنان خوشنویس و نقاش. وى در تصویرگرى و خوشنویسى به شیوه ناخنى مهارت داشت. از آثار رقم‏دار ناخنى او دسته گل زیبایى با برگها و شاخه‏هاى فراوان است كه در لابلاى آنها، پروانه‏هایى نیز تعبیه كرده و به خط نستعلیق ناخنى «رقم هما، 1286» را امضا كرده است.[1] (ز 1286 ق)، نقاش و خطاط. وى تصویرگر و ...

ولیه فروغ الملوک

ز 1336 ق، از زنان نقاش. وى دختر میرزا على خان ظهیرالدوله (1342 -1281 ق) ملقب به صفاعلى شاه و خواهر محمدناصر خان ملقب به خانخانان بود. این بانوى هنرمند تا آخر عمر ازدواج نكرد و نزد اهل طریقت تقریبا مقام پدر را داشت و در نقاشى آبرنگ و فن‏پرداز مهارت داشت. او تصویرى آبرنگى از برادرش كشید كه شبیه كارهاى ...

مهد علیا

ششم ربیع‏الثانى، 1290 ق، جهان خانم ملقب به مهد علیا از زنان سیاستمدار، هنرمند و شاعر. وى نوه فتحعلى شاه قاجار (1250 -1212 ق) و دختر قاسم خان قوانلوى قاجار بود. در سال 1234 ق با محمد میرزا نوه فتحعلى شاه و فرزند عباس میرزا (ولیعهد) ازدواج كرد. پس از مرگ فتحعلى شاه، محمد میرزا به سلطنت رسید (1250 ق). وى ...

مریم نائینی

ز 1302 ق، از زنان خوشنویس. قرآنى وزیرى به خط نسخ و رقاع كتابت خفى متوسط از او موجود است كه رقم «... كمینه كنیز دیرینه... كه تكلیفش پنبه‏ریسى بود خیال خوشنویسى دامنگیر شد... مریم نواده مرحوم حاج عبدالوهاب نائینى اعلى الله مقامه» و تاریخ «جمادى‏الاولى من شهور سنة 1302» را دارد.[1] اثر اوست: قرآن وزیرى، ...

گلین

قرن سیزدهم هجرى، از زنان خوشنویس و شاعر قاجار. وى دختر حسینقلى خان، برادر فتحعلى شاه قاجار (1250 -1212 ق) و همسر منوچهر میرزا، پسر بیست و پنجم فتحعلى شاه قاجار بود. به نوشته تاریخ عضدى «خط شكسته را درست و خوب مى‏نوشت و طبعى موزون داشت.» رباعى زیر از اوست: چشمه آن لبت از چشمه حیوان بهتر منزل و منظرت ...

علویه

ز 1313 ق، از زنان هنرمند. وى نقاش و خطاط ناخنى باذوقى بود كه خطوط را به شیوه ناخنى مى‏نوشت و نقوش تزیینى را نیز به شیوه ناخنى به آن مى‏افزود. از آثار امضاء دارش، مرقعى به خط نستعلیق شش دانگ نستعلیق بود كه به شیوه ناخنى عمل آورده و حواشى صفحات را با ترسیمات ساده‏اى به شیوه‏ى ناخنى تزیین نموده و رقم نهاده ...

عفاف

قرن سیزدهم هجرى، از زنان دانشمند، خوشنویس و شاعر. وى همسر شاهزاده حیدرقلى میرزا، فرزند فتحعلى شاه قاجار (1250 -1212 ق) بود و خط شكسته را خوش مى‏نوشت، با علوم غریبه آشنا بود و شعر نیز مى‏سرود. ابیات زیر از اوست. من آن مرغم كه اندر دام صیاد تفاوت نیستم با مرغ آزاد به كوى عشق اى دل با خبر باش كه آنجا ...

عصمت گلین

ز 1305 ق، ام‏السلمه مشهور به گلین خانم از زنان خوشنویس و شاعر. وى دختر فتحعلى شاه قاجار (1250 -1212 ق) و خواهر تنى كوچك محمد على میرزا معروف به دولتشاه و همسر زین‏العابدین میرزا بود. خط نسخ را به زیبایى اساتید فن مى‏نوشت و چند جلد قرآن كریم كتابت كرد و وقف اعتاب مدرسه نمود. مهدى بیانى در كتاب احوال و ...

صاحبه

قرن سیزدهم هجرى، از شاعران و خوشنویسان، وى همسر یكى از فرزندان فتحعلى شاه قاجار (1250 -1212 ق) بود. او را به حیا و عفت و صفات خوب ستوده‏اند. خط را نیز زیبا مى‏نوشته است. تخلص او را صاحب هم نوشته‏اند. از اشعار اوست: غم نیست كه از حسرت بسیار تو مردم لطفت نشود كم ز تو مقصود من این بود زلف در روى تو هر ...

سلطانی بسطامی

ز 1296 ق، از زنان ادیب، شاعر و خوشنویس. وى تنها فرزند میرزا فتح‏اللَّه ذوقى شاعر بود. پدرش در تعلیم و تربیت او همت گماشت. خواندن و نوشتن را در كودكى آموخت و خوشنویسى و شعر و ادب فارسى و عرب را نیز فراگرفت. گویند اشعار عربى زیادى از دوره جاهلى از حفظ داشت و دیوانى نیز فراهم آورده بود. در اوایل جوانى ...

رابعه گیلانی

1280 ق، ام‏سلمه خانم از زنان خوشنویس، عارف، خیر و نیكوكار. وى دختر حاج میرزا محمد رشتى، از بزرگان وزراى گیلان و همسر حاج میر اسماعیل رشتى، از رجال معروف آن ولایت بود. هنگامى كه عارف مشهور حاج محمدجعفر كبوتر آهنگى به گیلان رفت و مشغول وعظ و ارشاد و هدایت مردم شد، ام‏سلمه در مجالس وى حضور یافت و از محضرش ...

خورشید کلاه

ز 1307 ق، از زنان خوشنویس، از او قرآنى نیم‏ورقى با خط نسخ كتابت خفى متوسط با رقم «... خورشید كلاه بنت خانه‏زاد بن خانه‏زاده علینقى بن حاج اسماعیل، الملقب بحكیم الممالك...» موجود است. وى این قرآن را به دستور ناصرالدین شاه در سال 1307 ق نوشت.[1] (ز 1307 ق)، خطاط. از آثار وى: قرآن نیم ورقى جلد روغنى عالى، ...

احمد قوام

معروف به «قوام‏السلطنه»، در 1252 ش در تهران متولد شد. پدرش میرزا ابراهیم معتمدالسلطنه از رجال دوره‏ى ناصرى و جدش قوام‏الدوله وزیر دفتر استیفا بود. مادرش طاووس‏خانم دختر میرزا محمدخان مجدالملك سینكى صاحب رساله مجدیه و پدر میرزا على‏خان امین‏الدوله است. قوام تحصیلات مقدماتى را به اتفاق برادرش حسن وثوق ...

محمدهاشم آشتیانی

متولد 1290 قمرى، فرزند حاج میرزا حسن آشتیانى مجتهد معروف دوره‏ى ناصرالدین شاه. حاج میرزا حسن همان كسى است كه در واقعه‏ى رژى و تحریم تنباكو فتواى میرزاى شیرازى یا فتواى منتسب به او را در تهران انتشار داد و در مقابل ناصرالدین شاه و كامران میرزا نایب‏السلطنه و امین‏السلطان ایستادگى كرد تا سرانجام فتوا به ...

یوسف غباری

اثر اوست: قرآن روى یك پرده پارچه حریر، ثلث رقاع چهاردانگ جلى نستعلیق گلزار سه دانگ، رقاع سه دانگ جلى، كوفى تزیینى سه دانگ نسخ كتابت جلى و خفى و غبار با رقم «یوسف غبارى...» سال 945 «فى ایام الدولة السلطان الاعظم ابوالمظفر شاه طهماسب بهادرخان خلد ملكه. این پرده، نذر ابوالفتح بهرام ابن شاه اسمعیل صفوى براى ...

یوسف راووسی

اثر اوست: قرآن خشتى بزرگ، نسخ كتابت جلى تركى و ثلث دو دانگ عالى با رقم «یوسف بن محمد الراووسى 1068» در موزه‏ى اسلامى ترك. ...

یحیی صوفی

از شاگردان احمد رومى است كه نزد مبارك شاه زرین قلم نیز تعلیم خط گرفته است. وى صوفى مشرب بود و كتابت بعضى كتیبه‏هاى ابنیه‏ى نجف به خط اوست. پیر یحیى در خدمت امیر چوپان سلدوز (مقتول در 722 ه) از امراى ابوسعید بهادر، و بعضى از امراى آل مظفر مى‏زیست و سلسله‏ى شاگردى خوشنویسان عراق به او مى‏رسد. قرآن سلطانى ...

یاقوت ملکی

اثر اوست: قرآن وزیرى مذهب دوره‏ى شاه طهماسب اول. متن و حاشیه شده ثلث ریحان كتابت خفى و سر سوره‏ها ثلث محرر نیم دو دانگ عالى با رقم: «شرف به كتابة هذا المصحف... یاقوت الملكى... فى سنة ثلاث و تسعین و ستمائة...» (ملكى را تراشیده و مستعصمى كرده‏اند ولى جاى تراشیدگى (لام) و (كاف) و حتى سركج كه هنوز هست ثابت ...