خط
محمد صادق نواب رضوی یزدی

(س سیزدهم ق)، شاعر و خطاط. معروف به نواب صفوى بزرگ. وى داماد عبدالرضا خان امیر مؤید و از ممدوحان جیحون یزدى (م ح 1302 ق) بود. او به غیر از شاعرى به خوشنویسى نیز مى‏پرداخت. از وى اشعارى در تذكره‏ها آمده است. ...

محمد امین عقیلی تبریزی

(س دهم و یازدهم ق)، خطاط و شاعر. از اولاد عقیل بن ابى‏طالب بود و خاندان وى در رستمدار مازندران بوده‏اند. پدرش همراه سام‏میرزا صفوى، به اردبیل رفت و محمدامین در آن شهر به دنیا آمد و همان جا كسب علم و هنر كرد. او در زمان حمزه میرزا صفوى، كتابدار اسمى خان‏شاملو (اسماعیل قلى‏بیگ) شد و حمزه‏میرزا او را صاحب ...

عقیل الدین حسینی

(س یازدهم ق)، خطاط. از آثار وى: یك نسخه «دیوان» ملا محسن فیض كاشانى، به قطع وزیرى كوچك و خط نسخ كتابت خفى متوسط، با رقم: «تم بالخیر عم و الحمدلله، كتبه ابن سید ركن‏الدین مسعود، عقیل‏الدین الحسینى، فى اواخر شهر جمادى‏الاول سنه 1085، خمس و ثمانین بعد الالف من الهجره النبویه». ...

محمدولی شیرازی

(س سیزدهم ق)، نقاش و خطاط. از اهالى شیراز بود و گل و مرغ و صورت‏سازى را استادانه انجام مى‏داد. این هنرمند، قلمدان و جلد و قاب آینه مى‏ساخت و در ارائه‏ى مجالس بزمى و رزمى و افسانه‏هاى ملى دست پرحلاوت داشت. وى علاوه بر فنون چهره‏پردازى، در تذهیب و طلاكارى و خط نستعلیق و شكسته نیز استاد بود و بسیار با سلیقه ...

محمد مسیح شیرازی

(س یازدهم ق)، خطاط. از آثار وى: یك نسخه «دیوان» حافظ، به قلم كتابت خفى نزدیك به غبار عالى، با رقم: «بتاریخ... سنه 1072 سمت تحریر یافت، كتبه العبد... ابن مولانا نویدى، محمدمسیح شیرازى...». ...

محمدکاظم شیرازی

(ز 1219 ق)، خطاط. از آثار وى: قرآن نیم ربعى جلد روغنى، با چند صفحه‏ى مذهب عالى، به خط نسخ و رقاع كتاب خفى خوش، با رقم: «حرره استكتابا... ابن محمدتقى، محمدكاظم الشیرازى... سنه التاسع عشر و ماتین بعدالالف من الهجره النبویه...» (1219)؛ «زاد المعاد» نیم ربعى، سرلوح مذهب، به خط نسخ كتابت خفى و رقاع كتابت ...

محمد اسماعیل شیراز

(1289 -1217 ق)، خطاط. وى نوه‏ى حاج ابراهیم خان اعتمادالدوله‏ى كلانتر است كه در اصفهان چشم به جهان گشود و در بروجرد نشو و نما یافت و تحصیلات مقدماتى را همان جان به پایان برد. او همه‏ى خطوط را خوش مى‏نوشت و در تحریر رسایل مهارت داشت و سالها در دستگاه محمدتقى ركن‏الدوله خوانسالار بود. به سال 1247 ق، با ...

محمد اسماعیل شیرازی

(س سیزدهم ق)، خطاط. از كاتبان گمنام است. از آثار وى: یك نسخه از كتاب «بستان السیاحه» در كتابخانه‏ى سلطنتى، به قلم نستعلیق تحریر غبار خوش، با رقم: «راقمه العبد... محمد اسمعیل بن... حاجى محمدباقر شیرازى... سنه‏ى 1249»؛ یك نسخه «روضه الطاهرین»، به قلم كتابت خفى خوش، با رقم: «العبد الاقل العاصى، محمد اسمعیل ...

عمر شیرازی

(؟)، خطاط. از آثار وى: مرقع ثلث چهار دانگ جلى و نسخ دو دانگ خوش، با رقم: «الفقیر عمر كاتب الشیرازى». ...

علیقلی شیرازی

(س دهم ق)، خطاط. از آثار وى: «چهل كلمه‏ى» وزیرى با جلد روغنى عالى، به خط ثلث و ثلث رقاع و نسخ كتابت خفى عالى، به شیوه‏ى یاقوت، با رقم: «كتبه العبد... على قلى الشیرازى... فى سنه سبع و سبعین و تسعمائه» (977)، در كتابخانه‏ى سلطنتى. ...

شکراللَّه شیرازی

(وف 1048 ق)، خطاط و عالم. ملقب به افضل خان. از فحول علما بود كه در علم حساب و هیئت و هندسه و سایر فنون ریاضى متبحر بود. در شیراز متولد شد و همان جا نشو و نما یافت و در محضر پدرش به تصحیل علم و خط و حساب پرداخت. پس از فوت پدر، در دیوان خراج جانشین او شد و چندى بعد ترك خدمت گفت و با تقى‏الدین محمد شیرازى ...

میرکی شیرازی

(؟)، خطاط و مذهب. از آثار وى: قرآن عظیم رحلى، به خط ریحان دو دانگ عالى، با رقم: «خطاط و مذهب سید میركى بن سید احمد الشیرازى»، در بقعه‏ى مولوى در قونیه. ...

اسحاق شیرازی

(ز 1273 ق)، خطاط و شاعر. وى دانشمندى هنرمند بود و از علوم طب و حكمت و تفسیر بهره داشت و شعر فارسى و تازى مى‏گفت و همه‏ى خطوط را خوش مى‏نوشت. او در زمان سلطنت محمدشاه قاجار از فارس به تهران آمد و مویدالدوله طهماسب میرزا، فرزند محمدعلى میرزا دولت شاه، او را نزد خود نگاه داشت و سمت ملا باشى (معلم خصوصى) ...

محمدهاشم زرگر اصفهانی

(س دوازدهم و سیزدهم ق)، خطاط. معروف به زرگر. وى پدر میرزا محمدعلى محرم و جد میرزا عبدالوهاب محرم یزدى، شاعر دوره‏ى ناصرى، است. زرگر از استادان مسلم خط نسخ است كه در زمان خود، در سراسر كشورهاى اسلامى شهرت داشت و حتى در خوشنویسى ممدوح شاعران عصر بود. او را در خط نسخ ردیف عبدالمجید درویش در خط شكسته نهاده‏اند. ...

یحیی ادیب الخطاطین اصفهانی

(س دوازدهم ق)، خطاط و شاعر، متخلص به واله. وى خواهرزاده‏ى میرزا طاهر وحید قزوینى بود. در چهارده سالگى به مشق خط پرداخت و در جوانى شهرت یافت و مدت چهارده سال به وزارت و مشاغل دیوانى اشتغال داشت. وى به شعر و شاعرى علاقه داشت و گاهى اوقات نیز شعر مى‏سرود. او شاگرد ابوتراب بود. در اواخر عمر گوشه‏نشینى اختیار ...

ادهم یزدی

(وف 901 ق)، خطاط. مشهور به ادهم كور. از اهالى یزد بود و در خراسان مى‏زیست. خط نستعلیق را با ظرافت مى‏نوشت و معاصر با مولانا حیرتى اصفهانى از شعراى مشهور بود. گویند كه بزرگان تركمان او را از خراسان به اصفهان فرستادند تا كتیبه‏هاى منازل ایشان را بنویسد. سپهر نام او را ابراهیم و تاریخ مرگش را سال 901 ق ...

ادهم ابهری

(س دهم ق)، خطاط. اهل ابهر و اصل و نسب وى عرب بود. نسبش از طریق مادر به مالك اشتر و از سوى پدر به احمد غزالى مى‏رسد. وى چندى كاتب شاه طهماسب بود و در سال دوم سلطنت شاه طهماسب به دست دمرى سلطان شاملو كشته شد. جسد او بعد از مدتى به كربلا منتقل شد. ...

ادریس کاتب

(س نهم ق)، خطاط. وى مردى دانشمند بود كه در انشاء و خط تعلیق مهارت تمام داشت. خط او اگرچه نازك و رعنا نبوده و پیرو خواجه عبدالحى بوده اما اسلوب و اصول خوب داشته است. او كاتب پادشاهان آق قوینلو، حسن پادشاه (وف 882 ق)، و رستم پادشاه (سلطنت 897 ق)، و الوندبیگ (وف 910 ق) بود. ...

محمدتقی ادب کرمانشاهی

(وف ح 1280 ق)، خطاط، شاعر و ادیب. وى از سلسله‏ى سادات كرمانشاه بود. از بیشتر علوم متداول زمان خود بهره‏ى كافى داشت. مردى ادیب و دانشمند بود. كتابى به سبك «گلستان» سعدى پرداخته و در آن حكایات خوبى همراه با شعر آورده است. وى در خط شكسته مهارت داشت. ادب در كرمانشاه بدرود حیات گفت. ...

میر عبدالرحمان آخوندزاده

(وف 1268 ق)، خطاط و شاعر. از سادات حسینى هرات و از معاصران شاه محمود سدوزایى و پسرش كامران بود. او شعر مى‏گفت و نستعلیق و شكسته را خوش مى‏نوشت و از شیوه‏ى میرعماد پیروى مى‏كرد. از شاگردان او، ملا محمد حسین سلجوقى و نجف سلمانى در هرات مشهورند. از آثار وى: یك قطعه به قلم نستعلیق دو دانگ و شكسته نستعلیق ...