کسی جهت رفتن به ضیافتی لباسی از دوستی به امانت گرفت. از اتفاق صاحب لباس هم به همان مهمانی دعوت شده بود. چون امانت‌گیرنده وارد گردید، صاحب اصلی لباس بانگ برآورد: «چه لباس من به تن تو خوب می‌خورد!» و چون

یکی از شاهزادگانی که به سعدی شیرازی ارادت داشت، محرمانه از شاهزاده خانم خویش به وی شکایت کرد که همه ساله برای من سه قلوی دختر می‌آورد و از او علاج خواست. سعدی راه‌حلی نشان داد که شاهزاده خانم را سخت برآشفته

خسرو پرویز، یکی از پادشاهان مشهور ساسانی بود که لشکرکشی‌ها و خوش‌گذرانی‌های بیش از حدّ او و درباریانش، کشور ایران را از اوج شکوه به انقراض کشانید. او عاشق ثروت و تجمل بود. هنگامی که ایرانیان، شهر اسکندریه...

کاروانی در زمین یونان بزدند، نعمت بی‌قیاس ببردند. بازرگانان گریه و زاری کردند و خدا و پیغمبر، شفیع آوردند. سودی نداشت. بیت: «چو پیروز شد دزد تیره روان * چه غم دارد از گریه کاروان» لقمان حکیم در آن میان...

در واقع، این عبارت ترجمه رسایی از سخنان پیغمبر اسلام(صلی الله علیه وآله) با غلام خود است که شرح آن چنین است: روزی شتر رسول اکرم(صلی الله علیه وآله) گم شد. پس از جست‌و‌جوی بسیار آن را به حضور پیغمبر آوردند.

پیام این ضرب المثل مودّب بودن است و در تشویق به مودّب بودن به کار می‌رود.

چون زلیخا حشمت و اعزاز داشت * رفت و یوسف را به زندان باز داشت با غلامی گفت: «بنشان این دمش * پس بزن پنجاه چوب محکمش!» بر تن یوسف چنان باز و گشای * کاین دم، آهش بشنوم از دور جای!» آن غلام آمد بسی کارش

آورده‌اند کاروانی به حاکمی شکایت بردند که دو راهزن کاروان صد نفری ما را غارت کردند. حاکم با تعجب پرسید: چگونه صد نفر از عهده دو تن برنیامدند؟ یکی از آنان در پاسخ گفت: آنها دو نفر بودند همراه، ما صد نفر...

یکی از ملوک مدت عمرش سپری شد و قائم مقامی نداشت. وصیت کرد که بامدادان، نخستین کسی که از در شهر درآید، تاج شاهی بر سر وی نهید و تفویض مملکت بدو کنند. اتفاقاً اول کسی که از در شهر درآمد، گدایی بود همه عمر...

پیرزنی نزد پسر و عروسش زندگی می‌کرد و روزگار را به سختی می‌گذراند؛ زیرا عروسش غذای کافی به او نمی‌داد و همیشه هنگام بردن غذا برای پیرزن، سنگی را درون بشقاب می‌گذاشت و مقداری برنج روی آن می‌ریخت و شوهرش