مسیر جاری :
مقولات عشر در حکمت متعالیه
ماهیت در یک تقسیم بندی اولیه به جوهر و عرض تقسیم میشود و گاهی گفته میشود، موجودات عالم بر دو قسماند:(1) جوهر و عرض، شاید اینکه جوهر و عرض را از اقسام ممکن به شمار آوردهاند از این روست که همگی موجودات...
مواد ثلاث در حکمت متعالیه
مواد ثلاث یکی از بحثهای مشترک بین فلسفه و منطق است. در منطق در باب قضایا و تقسیم آنها، جهات قضایا وجوب و امکان و امتناع مطرح میشود و در فلسفه در مباحث امور عامه همچنین الهیات، چنین بحثی را مطرح میکند...
کلیات مباحث وجود در حکمت متعالیه
تعریف فلسفه: از آنجا که قبل از ورود به هر علمی دانستن تعریفی از آن علم که در واقع محدوده بحثهای آن را روشن میسازد، لازم است در اینجا ابتدا به تحلیل و تعریف فلسفه میپردازیم، تا بدانیم که حکمت الهی و...
وحدت وجود از نگاه ملاصدرا
ملاصدرا در سیر اندیشهی فلسفی خود توانست با مبانی و اصول فلسفی خود، از وحدت تشکیکی به وحدت شخصی وجود برسد. وی با تفسیر علیت به تجلی، حقیقت وجود را منحصر در واجب تعالی دانست و غیر او را تطورات و تجلیات...
نقدی بر حرکت جوهری
حرکت جوهری که برآمده از مبانی فلسفی ویژهی حکمت متعالیه است، یکی از اساسیترین نظریههای بدیع در تاریخ فلسفهی اسلامی است که توانسته بسیاری از معضلات و ابهامات فلسفی را حل نماید. اما حکیم میرزاابوالحسن...
پیله و پروانه یا مرغ و قفس؟
مسئلهی اصلی مقالهی حاضر اینست که نفس در اندیشهی ابنسینا و ملاصدرا چه نوع ماهیتی دارد و نسبت آن با بدن چگونه تبیین و توجیه میشود؟ آیا این دو فیلسوف دیدگاهی همسان در باب چیستی نفس و نسبت آن با بدن دارند...
پیدایش نفس نزد ابن سینا و ملاصدرا
در حوزهی علمالنفس در فلسفهی اسلامی، دو نظریه پیرامون مسئلهی حدوث و «پیدایش نفس» مطرح شده است؛ نظریهی حدوث روحانی را ابن سینا مطرح کرده و ملاصدرا مبتکر نظریهی حدوث جسمانی نفس میباشد. اما بر خلاف تصور...
مبانی وجودشناختی انسانشناسی صدرالمتألهین
در این مقاله تأثیر مهمترین مبانی فلسفی صدرالمتألهین در مباحث انسانشناسی او مورد بررسی قرارگرفته است. به این منظور شش مبنای فلسفی که ملاصدرا از آنها در مباحث انسانشناسی بهره برده است، مطرح شده و تقریباً...
پیوند عالم ذر و مثل افلاطونی
بنابر آیهی 172 سورهی اعراف- معروف به آیهی میثاق- بشر قبل از حضور در عالم دنیا در موطنی مجرد و بسیط و سراسر شهودی، شاهد حقایق نابی بوده است که در پی این شهود، اقرار به ربوبیت پروردگار خویش نموده است....
تنسیق برهان صدیقین
برهان صدیقین نام گونهیی از برهان است که در آن حدّ وسط، موجود مطلق یا اصل واقعیت است. علامه طباطبایی تقریری خاص از این برهان دارند که بگونههای متفاوتی تنسیق شده است. در این مقاله تنسیق استاد فیاضی از...