مسیر جاری :
تثبیت ترتیب کلمه در زبان فارسی
زبان همواره در معرض تغییراتی است که واحدهای آن را از حوزهی واژگان به حوزهی نحو و از حوزهی نحو به حوزهی صرف هدایت میکنند. این مجموعه از تغییرات براساس فرایند «دستوریشدگی» و در چارچوبی به
بررسی تطبیقی عناصر متناظر در زبان فارسی معیار و گویش گیلکی
در این بررسی عمدتاً مقایسهی عناصر دستوری و ساختارها و بافتهای زبانی مورد نظر بوده است. در این عرصه، به شناسههای اسمی؛ وندهای وصفی؛ کنایات (ضمیر شخصی، ضمیر مشترک، ضمیر اشاره، ضمیر
گونهی زبانی فیروزآبادی
گونههای زبانهای ایرانی را که در حال حاضر در سرزمین ایران یا در کشورهایی چون تاجیکستان، افغانستان، پاکستان، ترکیه، عراق و بعضی قسمتهای چین و نواحی قفقاز به کار میروند، میتوان به سه دستهی کلی تقسیم...
دربارهی گویش یغنابی
گویش یغنابی ظاهراً تنها گویش بازمانده از زبان سغدی است، سغدی یکی از مهمترین زبانهای ایرانی میانهی شرقی است که در سدههای نخستین شکلگیری زبان فارسی، زبان گفتاری و نوشتاری مردم سرزمین سغد بود.
واژههای وام گرفته از فارسی در زبان عربی
یکی از نشانههای اصلی حضور ایرانیان وجود تعداد قابل ملاحظهای از واژههای ایرانی است که پیش از اسلام وارد عربی شده است، و برخی از آنها حتی در قرآن پدیدار میشود. همانطور که ویدنگرن میگوید و آیلرز تکرار...
وام واژههای فارسی در نِشوارُالمُحاضَرَهی تنوخی (ق. 4)
انبوهی نویسنده از زمان ابن دُرَید (وفات: 321) تا زمان ما به معرّبات به طور عام و به معرّباتی که ریشهی فارسی دارند به طور خاص پرداختهاند. همهی آنان یافتهها و بررسیهای خود را در فهرستهایی به ترتیب...
یادی از دانشمندی رنجدیده و ناکام
« و آن روز که حسنک را بردار کردند، استادم بونصر روزه بنگشاد و سخت غمناک و اندیشهمند بود چنان که به هیچ وقت او را چنان ندیده بودم، و میگفت: چه امید ماند؟ »
سرگذشت زبان فارسی
از آنجا که در نجد پهناور ایران، هر یک از تیرههای ایرانی به یکی از زبانها و گویشهای ویژهی خود سخن میگفتند، از دیرباز وجود یک زبان فراگیر که وسیلهی تفاهم میان آنان باشد، نیازی سخت آشکار بود. در زمان...
پسوندهای نامآوا ساز در گونههای فارسیِ خراسانی
گونهها و متون صُوَر دوگانهی زباناند. در برخی از زبانها، كه دگرگونی در آنها به كندی روی داده است، این دو میتوانند یكدیگر را تكمیل یا تبیین كنند. این رابطه در میان صورتهای نوشتارهای كهن و گونههای...
برخی هنجارهای كاربرد واژگان عربی در زبان فارسی (2)
در زبان عربی برای ساختن صفت نسبی از اسم، «ـ یّ» به اسم میافزایند: عراقیّ، مصریّ. در فارسی، برای ساختن صفت نسبی «ـ ی» بدون تشدید به اخر اسم افزوده میشود. شهری، روستایی، شیرازی.