در قرن سوّم و چهارم هجري قمري/ نهم و دهم ميلادي، همان طور که اجازه ماليات در بسياري از بخشهاي قلمرو خليفه، حتي در شرق، و نيز نحوه اداره ي اين مناطق، مستقيماً از جانب بغداد پايتخت تعيين مي شد، به همان گونه...

سال 21هـ/642م سالانه800.000 درهم (بلاذري: فتوح البلدان، ص 326). در حدود سال 60هـ/680م: 30.000.000 درهم(يعقوبي: تاريخ، ج2، ص 277). در حدود سال 169هـ/785م: 4000.000 درهم ابن خلدون: العبر، ج1، ص 322 و بعد؛...

احمد زکي وليدي طوغان در مورد اوايل يک قرن و نيم حکومت اسلامي در آذربايجان تأکيد مي کند، که گزارشهاي مربوط به درآمد مالياتي در اينجا بسيار کم و نيز به کرات ضد و نقيض است، از اين رو نمي توان تصويري واقعي...

دشواري شناخت دقيق نظام مالياتي قرون نخستين اسلامي در ايران، در اصل بنابر دلايلي است مشابه با آنچه که بررسي مناسبات ماليکيت ارضي را مشکل مي کرد. کمبود هرگونه سندي در اين زمينه حداقل مي توانست توسط

اعراب در همان زمان تسلّط، و اگر نه به طور قطع در زمان معاويه املاک سطنتي ساسانيان و اراضي موات را(به ويژه در بين النهرين) ضبط کردند که بخشي از آن به صورت اموال خصوصي(خاصّ، ضياع الخاصّه)(1) خليفه (ضياع...

ترکيب اجتماعي و اقتصادي ايران در نخستين سده هاي اسلام، از هر لحاظ فقط بر پايه برده داري وسعت يافته اي امکان داشت که در اينجا و نيز در خوارزم و سغد(1) از گذشته متداول بود. بردگان يا در کشاورزي(2) کار مي...

اربابان تجاري ثروتمند، که تاکنون از آنان صحبت بود، با وجود ثروتشان، قشر تعيين کننده اي را در فارس و يا به طور کلي در ايران تشکيل نمي دادند.

در زمان ساسانيان و حتي در قرون نخستين اسلامي تجارت و داد و ستد در ايران به طور وسيعي به پايه هاي اقتصاد طبيعي بستگي داشت. حتي پرداخت ماليات اغلب به وسيله تحويل کالا صورت مي گرفت. امّا به زودي با تمرکز...

اگر محافل رهبري عرب در دولت اموي با فعاليت مردم بازرگان، با نفرت و تحقير علني برخورد مي کردند، ايرانيان برعکس حتي در زمان ساسانيان در اين زمينه، شهرت داشتند، هرچند که به هيچ وجه در زمره اقوام نوعاً

ايران، براي اقتصاد امپراتوري خلفاء، علاوه بر تهيه محصولات کشاورزي و توليدات صنعتي، به علت داشتن معادن نيز اهميت بسيار داشت. بايد دانست که البته توزيع جغرافيايي معادن تا حدود زيادي در چگونگي توزيع کارگاهها...